Πρωτότυπη μελέτη σε Δανούς καταναλωτές – Τι λένε για να δικαιολογήσουν στον κόσμο αλλά και στον εαυτό τους την αδυναμία μείωσης κατανάλωσης κρέατος.
-“Τα αβοκάντο είναι «κακά»”
-“Οι βίγκαν είναι γελοίοι”
-“Ο οργανισμός μου χρειάζεται κρέας”
-“Ο σύντροφός μου δεν θέλει να μειώσει το κρέας – όχι εγώ”
-“Τα vegan τρόφιμα είναι εξαιρετικά επεξεργασμένα”.
Αυτά είναι μερικά μόνο από τα πράγματα που λέμε όταν αισθανόμαστε υποχρεωμένοι να νομιμοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να περιορίσουμε την κατανάλωση κρέατος, για χάρη του κλίματος. Τα ευρήματα προέρχονται από μελέτη του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. Σε συζητήσεις με ομάδες εστίασης με Δανούς καταναλωτές, οι ερευνητές σημείωσαν ποια επιχειρήματα μπήκαν στο παιχνίδι καθώς οι συμμετέχοντες ασχολήθηκαν με την κατανάλωση κρέατος.
“Η μελέτη δείχνει πώς δικαιολογούμε την απροθυμία μας να μειώσουμε την κατανάλωση κρέατος όταν βρισκόμαστε σε κοινωνικά περιβάλλοντα. Όλοι οι συμμετέχοντες -κυρίως κρεατοφάγοι- συμφωνούν ότι ένα από τα καλύτερα πράγματα που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος για να τρώει πιο κλιματικά τρώνε λιγότερο κρέας, αλλά όταν εξετάζουν τη δική τους κατανάλωση κρέατος, ενεργοποιούνται άλλοι μηχανισμοί», λέει ο Thomas AM Skelly, διδάκτωρ στο Τμήμα Οικονομικών Τροφίμων και Πόρων και πρώτος συγγραφέας του άρθρου σχετικά με τη μελέτη , που δημοσιεύεται στο Journal of Consumer Culture.
Ενώ και οι έξι ομάδες εστίασης στη μελέτη συμφώνησαν ότι η μείωση της κατανάλωσης κρέατος είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να γίνει το φαγητό πιο φιλικό προς το κλίμα, «επινοούν διάφορες δικαιολογίες ή προσπαθούν να μετατοπίσουν την εστίαση σε κάτι άλλο. Για παράδειγμα, υπήρχε η τάση να ντροπιάζουν τα αβοκάντο ως μη φιλικά προς το κλίμα και να επιπλήττουν τους βίγκαν ότι είναι εξτρεμιστές. Κοινό στα επιχειρήματα είναι ότι θεωρούνται κοινωνικά νόμιμοι στις ομάδες και ότι συμβάλλουν στη διατήρηση μιας ηθικά υπεύθυνης εικόνας για τον εαυτό τους μεταξύ των συμμετεχόντων», λέει η αναπληρώτρια καθηγήτρια Kia Ditlevsen από το Τμήμα Τροφίμων και Οικονομικών Πόρων.
Οι συμμετέχοντες ανέπτυξαν ποικίλες δικαιολογίες. Για παράδειγμα, κάποιοι βασίστηκαν στο ότι δεν έχουν τις απαραίτητες γνώσεις ή ότι υπάρχει βιολογική ανάγκη για κρέας ή ότι τα γεύματα χωρίς κρέας απλώς δεν είναι χορταστικά. Άλλες δικαιολογίες θέτουν αμφιβολίες για το εάν το πραγματικό κλιματικό αποτύπωμα της παραγωγής κρέατος ήταν τόσο μεγάλο όσο υποτίθεται ότι είναι. Τέλος, μερικές φορές, η ευθύνη αποδίδεται σε άλλα μέλη του νοικοκυριού. Για παράδειγμα, ένας συμμετέχων λέει: Δεν τρώω τροφές φιλικές προς το κλίμα, δυστυχώς. Προσπαθώ, αλλά έχω έναν σύντροφο που είναι αντίθετος. Θέλει κρέας.
Μπορούμε να μιλήσουμε για πλαστικά και απορρίμματα τροφίμων
Οι ερευνητές παρατήρησαν επίσης μια τάση μεταξύ των συμμετεχόντων να κατευθύνουν το θέμα μακριά από το κρέας και προς την πιο άνετη συζήτηση θεμάτων.
“Οι άνθρωποι εκτροχιάζουν γρήγορα το θέμα και αρχίζουν να μιλούν για άλλα πράγματα, όπως το πώς προσπαθούν να αποφύγουν τα απορρίμματα τροφίμων και τις πλαστικές συσκευασίες. Μέσα στην ομάδα, οι άνθρωποι υποστηρίζουν αμοιβαία τέτοιους εκτροχιασμούς. Η ερμηνεία μας είναι ότι αυτό συμβαίνει επειδή αυτά τα πράγματα είναι πιο πολιτισμικά ουδέτερα και ακίνδυνα», λέει ο Ditlevsen.
Επιπλέον, χρησιμοποιούν διάφορους τρόπους για να ντροπιάσουν τους «ηθικά ανώτερους» βίγκαν και να δικαιολογήσουν την κατανάλωση κρέατος, όπως επισημαίνουν οι ερευνητές:
“Για παράδειγμα, όταν ένας συμμετέχων δηλώνει ότι δεν σκοπεύει να γίνει vegan, οι άλλοι συμμετέχοντες γελούν. Κάνοντας αυτό, επιβεβαιώνουν ο ένας στον άλλο ότι ο βιγκανισμός θα ήταν μια γελοία λύση”, λέει ο Thomas AM Skelly.
Οι ερευνητές βλέπουν επίσης ένα μοτίβο στις ομάδες που απεικονίζουν τους vegans ως εξτρεμιστές και υποστηρίζουν ότι είναι υποκριτές, επειδή τρώνε αβοκάντο και εξαιρετικά επεξεργασμένα «vegan τρόφιμα», τα οποία οι συμμετέχοντες στην ομάδα εστίασης αναφέρουν ως επιβλαβή για το κλίμα.
«Με αυτήν την ιδέα, οι συμμετέχοντες επιβεβαιώνουν ο ένας στον άλλον ότι οι διατροφικές τους πρακτικές δεν είναι πιο προβληματικές από τις πρακτικές τροφίμων μεταξύ των ανθρώπων που έχουν κόψει εντελώς το κρέας – παρόλο που η αλήθεια είναι ότι το κόκκινο κρέας έχει πολύ μεγαλύτερο κλιματικό αποτύπωμα από τα αβοκάντο και τα vegan προϊόντα και οι βίγκαν δεν τρώνε απαραίτητα περισσότερα αβοκάντο ή επεξεργασμένα προϊόντα από τους κρεατοφάγους», προσθέτει ο Skelly.
“Έτσι, μια ποικιλία πραγμάτων χρησιμοποιούνται για να δικαιολογήσουν την κατανάλωση κρέατος, γιατί διαφορετικά θα φαίνονταν ανόητοι έχοντας ήδη αναγνωρίσει ότι η κατανάλωση κρέατος είναι ένας σημαντικός ένοχος για το κλίμα. Επομένως, πρέπει – πιθανώς ασυνείδητα – να καθησυχάσουν τον εαυτό τους », λέει ο Ditlevsen.
Πάντως παραμένει ασαφές εάν ορισμένες από τις δικαιολογίες οφείλονται σε έλλειψη γνώσης εκ μέρους των καταναλωτών ή στην επιλεκτική χρήση της γνώσης
“Δεν μπορούμε να συμπεράνουμε εάν αυτό συμβαίνει επειδή οι άνθρωποι στην πραγματικότητα δεν γνωρίζουν ή επειδή το να μην γνωρίζουν είναι βολικό. Αλλά σίγουρα υπάρχει αρκετή ασάφεια στον δημόσιο λόγο και στα μέσα ενημέρωσης ώστε οι άνθρωποι να προβάλουν αυτές τις δικαιολογίες χωρίς να ακούγονται εντελώς ανίδεοι στα κοινωνικά περιβάλλοντα. “
Σύμφωνα με τους ερευνητές, τα αποτελέσματα της έρευνας υποδεικνύουν την ανάγκη για δημόσιες υπηρεσίες και πολιτικούς να έχουν ξεκάθαρα μηνύματα σχετικά με την κατανάλωση κρέατος.
“Όταν έχουμε πολιτικούς που λένε, για παράδειγμα, ότι οι Δανοί πρέπει να συνεχίσουν να τρώνε μακαρόνια και σάλτσα κρέατος, βοηθάει στην υποστήριξη της ιδέας ότι μπορούμε απλώς να συνεχίσουμε την κατανάλωση κρέατος. Την ίδια στιγμή, οι επίσημες διατροφικές κατευθυντήριες γραμμές της Δανίας λένε ότι Θα πρέπει να τρώμε πολύ λιγότερο κρέας, λοιπόν, υπάρχει ασυμφωνία μεταξύ των ανακοινώσεων από τις δημόσιες αρχές και εκείνων που βρίσκονται στην εξουσία», παρατηρεί η Kia Ditlevsen, η οποία καταλήγει:
«Για να υπάρχει περισσότερη σαφήνεια και λιγότερη σύγχυση μεταξύ των καταναλωτών, ώστε να γίνει πιο δύσκολο να βρεθούν κοινωνικά αποδεκτές δικαιολογίες, πρέπει να γίνουν σαφείς δηλώσεις από πολιτικούς και αρχές – μηνύματα που υποστηρίζουν αναμφίβολα τη σημασία της περικοπής της κατανάλωσης κρέατος και είναι επίσης κάτι που τονίζει η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
