Πώς η Nestle χρησιμοποιεί πρακτικές λόμπι, επεμβαίνοντας ακόμα και σε κρατικές πολιτικές κατά της παχυσαρκίας.
Πριν από έξι χρόνια, η κυβέρνηση του Μεξικού κήρυξε «εθνική επιδημιολογική έκτακτη ανάγκη», εξαιτίας των ανεβασμένων ποσοστών παχυσαρκίας. Συγκεκριμένα, το 38% των παιδιών πέντε έως έντεκα ετών ήταν υπέρβαρα, με τα ποσοστά να ανεβαίνουν σε κάποιες ηλικίες. Επειδή οι επείγουσες καταστάσεις χρήζουν και επείγουσας αντιμετώπισης, η κυβέρνηση του Μεξικού αποφάσισε να δράσει γρήγορα και αποτελεσματικά.
Το 2019, λοιπόν, η μεξικανική κυβέρνηση κατέστησε υποχρεωτικές, ευανάγνωστες και ευδιάκριτες προειδοποιητικές ετικέτες μαύρου χρώματος στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας σε επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά που έχουν υψηλή περιεκτικότητα σε θερμίδες, ζάχαρη, αλάτι, κορεσμένα λίπη ή τρανς λιπαρά. Το σημαντικότερο, όμως, που έκανε ήταν να περιορίζει την πώληση αυτών των προϊόντων στα παιδιά.
Αντιδράσεις από τη Nestle
Ωστόσο, αυτό θα επηρέαζε τις λιανικές πωλήσεις προϊόντων Nestlé που ανέρχονταν σε περισσότερα από ένα δισεκατομμύριο ευρώ στο Μεξικό. Σε αυτό το σημείο, ξεκίνησαν και οι προσπάθειες λόμπι από τη Nestle για να σταματήσει αυτή την νέα πολιτική της μεξικάνικης κυβέρνησης. Προς τα τέλη του 2019, λοιπόν, εστάλη ένα email από τα κεντρικά γραφεία της εταιρείας στην Ελβετία στη Γραμματεία Οικονομικών Υποθέσεων, με συνημμένο ένα «μνημόνιο», όπου απαριθμούνται όλες οι πτυχές του σχεδίου μεξικανικού προτύπου που ήταν προβληματικές από την πλευρά του ομίλου. «Θα εκτιμούσαμε τη βοήθειά σας και τις συστάσεις σας για τις προσπάθειές μας για υπεράσπιση», αναφέρεται εκεί. Η Public Eye, μια σελίδα αφιερωμένη στην ερευνητική δημοσιογραφία, σε συνεργασία με άλλα δημοσιογραφικά μέσα, όπως η γαλλόφωνη ελβετική τηλεόραση RTS διεξήγαγε μια έρευνα για να αποτυπώσει όλες τις πρακτικές της Nestle κατά του σχεδίου για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας.
Πώς η Nestle χειραγωγεί ακόμα και κυβερνήσεις
Εκτός από το ίδιο το mail, στο «μνημόνιο» υπήρχαν και άλλα έγγραφα, τα οποία αν μη τι άλλο αποκαλύπτουν το πώς η Ομοσπονδιακή Υπηρεσία χειραγωγείται πλήρως από τη Nestlé και βάζει μπροστά το κέρδος από την προστασία του πληθυσμού. Οι ανησυχίες της Nestlé τέθηκαν από τη Γραμματεία απευθείας με την κυβέρνηση του Μεξικού και επανειλημμένα στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου (ΠΟΕ). Επιπλέον, η Γραμματεία προώθησε την εισαγωγή του «Nutri-Score», του εθελοντικού συστήματος σήμανσης που υποστηρίζεται από τη Nestlé και υιοθετήθηκε στην Ελβετία, το οποίο βαθμολογεί τα επεξεργασμένα τρόφιμα και ποτά σημαντικά πιο ευνοϊκά από το μεξικανικό πρότυπο.
Παρόλα αυτά, ο Υπουργός Εξωτερικών του Υπουργείου Υγείας του Μεξικού, υπεύθυνος για τις μαύρες, προειδοποιητικές ετικέτες, Hugo López-Gatell, είπε ένα ηχηρό ΟΧΙ στην παρέμβαση αυτή εις βάρος της νέας πολιτικής κατά της παχυσαρκίας. «Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ σε άλλη χώρα ή ξένη εταιρεία να υπαγορεύσει την πολιτική μας για την υγεία» δήλωσε, σύμφωνα με την έρευνα.
Πρακτικές λόμπι στη Χιλή και το Περού
Όπως δείχνει και η έρευνα της Public Eye, η Nestle παρενέβη (δι’ αντιπροσώπων) και σε άλλες χώρες του Ισημερινού, όπως η Χιλή και το Περού, όταν αυτές οι χώρες αποφάσισαν να εισαγάγουν παρόμοιες προειδοποιητικές ετικέτες τα τελευταία χρόνια. Συγκεκριμένα για τη Χιλή, η Κρατική Γραμματεία Οικονομικών Υποθέσεων έστειλε μια επιστολή το Μάρτιο του 2013 στις αρχές της Χιλής από τη Βέρνη. Ήθελαν, επίσης, να μάθουν κατά πόσο οι κυβερνήσεις ήταν σίγουρες πως οι πρακτικές τους θα έφερναν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Τόσο στη Χιλή όσο και στο Περού, όμως, οι προσπάθειες λόμπι υπό την ηγεσία της Sociedad Nacional de Industrías, μέλος της οποίας είναι η Nestlé, αποδείχθηκαν άκαρπες, καθώς και οι 2 χώρες ως το 2019 είχαν εφαρμόσει νόμους για την υγιεινή διατροφή και συστήματα αξιολόγησης των τροφών μέσω ετικετών.
Στην έρευνα αναφέρονται, επίσης, και τα «τεχνάσματα» που χρησιμοποιεί η Nestle για να αναδείξει τα προϊόντα της ως υγιεινά. Χαρακτηριστικό παράδειγμα για αυτό αποτελεί το Nesquik, το οποίο επιτυγχάνει βαθμολογία Β στο σύστημα Nutriscore, παρά το γεγονός ότι αποτελείται κατά 75% από ζάχαρη.
Βλέπουμε, λοιπόν, πώς μπορεί μια εταιρεία τροφίμων να επηρεάσει ολόκληρα καθεστώτα (ή μάλλον έχει τη δύναμη να το κάνει), απλά και μόνο εξαιτίας της μονοπωλιακής φύσης της. Αυτό δεν αποτελεί παρά απόδειξη μιας σκληρής πραγματικότητας του σήμερα: το κέρδος κατατάσσεται πάνω από τον άνθρωπο.