Οι ασυνέπειες των συστημάτων επισήμανσης τροφίμων στην εμπρόσθια όψη της συσκευασίας (FoP) σε όλη την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, αποτελούν πηγή σύγχυσης για τους καταναλωτές.
Παράλληλα όμως, προκαλούν “πονοκέφαλο” στις εταιρείες, σύμφωνα με μια λευκή βίβλο για τη διατροφική επισήμανση που δημοσιεύθηκε από την εταιρεία Griffith Foods, που ασχολείται με την ανάπτυξη νέων προϊόντων και τις πρώτες ύλες τροφίμων.
Μέχρι τώρα, η FoP επισήμανση είναι εθελοντική, αλλά όλα αυτά μπορεί να αλλάξουν σύντομα καθώς η ΕΕ σκοπεύει να υιοθετήσει ένα τυποποιημένο σύστημα επισήμανσης έως το τέλος του 2022, ενώ παράλληλα το πρόγραμμα High Fat Salt and Sugar του Ηνωμένου Βασιλείου πρόκειται να γίνει νόμος το 2023.
Το πρόβλημα είναι ότι, μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ, αλλά και γενικά εντός της ΕΕ, δεν υπάρχει καθολική συμφωνία σχετικά με το ποιο σύστημα θα πρέπει να χρησιμοποιείται ή πώς θα πρέπει να εφαρμόζεται.
«Το μεγαλύτερο εμπόδιο για την εισαγωγή ενός τυποποιημένου συστήματος έγκειται καταρχάς στο γεγονός ότι τα κράτη μέλη θα πρέπει να συμφωνήσουν για το υπό ανάπτυξη σύστημα», λέει στο Nutrition Insight ο Mieke Bloeman, διευθυντής αγοράς της Snack Europe και ο Simon Hewlett, διευθυντής έρευνας και ανάπτυξης της Griffith Foods.
Αυξανόμενη σύγχυση
Υπάρχουν τουλάχιστον πέντε συστήματα FoP που χρησιμοποιούνται επί του παρόντος στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο, ενώ άλλες χώρες έχουν υιοθετήσει τα δικά τους συστήματα.
Οι ειδικοί δηλώνουν πως υπάρχουν διάφορα συστήματα που λειτουργούν σύμφωνα με τους κανονισμούς για την ενημέρωση των καταναλωτών για τα τρόφιμα στην ΕΕ. Αυτά περιλαμβάνουν το Nutri-Score, το σύστημα φωτεινού σηματοδότη που χρησιμοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο και την Ιρλανδία, το λογότυπο keyhole που χρησιμοποιείται στη Σουηδία και τη Δανία και το λογότυπο Choices που χρησιμοποιείται στην Πολωνία και την Τσεχική Δημοκρατία.
Παράλληλα με όλη αυτή την “πολυφωνία”, πολλοί υποστηρίζουν ότι η συνύπαρξη μιας σειράς συστημάτων FoP στην αγορά της ΕΕ θα οδηγήσει σε μεγαλύτερο κατακερματισμό της αγοράς και σύγχυση των καταναλωτών, κάτι που αποτελεί μείζον ζήτημα για όσες εταιρείες δραστηριοποιούνται σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο και την ΕΕ.
Περίπλοκο και ταυτόχρονα απλό
Οι συγγραφείς της Λευκής Βίβλου δηλώνουν ότι το δημοφιλές σύστημα Nutri-Score είναι ο πιθανός υποψήφιος για υιοθέτηση στην ΕΕ.
Πολλοί θα αναγνωρίσουν τη διατροφική βαθμίδα Α έως Ε που μετακινείται από το πράσινο στο κόκκινο ανάλογα με τη θρεπτική αξία του τροφίμου. Φαίνεται αρκετά απλό, αλλά δεν συμφωνούν όλες οι χώρες για τη χρησιμότητά του και στο παρελθόν έχουν υπάρξει διαφωνίες και εντάσεις μεταξύ των αρμοδίων διάφορων χωρών.
“Ορισμένες χώρες αντιτίθενται σε αυτό το σχέδιο, υποστηρίζοντας ότι υπεραπλουστεύει τη θρεπτική αξία των προϊόντων. Το μεγαλύτερο όφελος είναι η βελτίωση της συνολικής υγείας των καταναλωτών με την παροχή των πληροφοριών που θα επιτρέψουν σε όλους να κάνουν ενημερωμένες αγορές” λένε οι Bloeman και Hewlett.
Παρόλο που 269 ευρωπαίοι επιστήμονες ζήτησαν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να υιοθετήσει γρήγορα το σύστημα Nutri-score, η Ιταλία, από την πλευρά της, απέρριψε κατηγορηματικά το σύστημα, ισχυρισόμενη ότι τιμωρεί άδικα τη μεσογειακή διατροφή και υποβαθμίζει τη θρεπτική αξία πολλών προϊόντων.
Η Ισπανία επεσήμανε επίσης πρόσφατα ορισμένα προβλήματα και ζήτησε να εξαιρεθεί από το σύστημα Nutri-Score και την επισήμανση FoP από το χοιρινό και το ελαιόλαδο jamón ibérico, δηλώνοντας ότι δεν λαμβάνει υπόψη όλα τα θρεπτικά συστατικά για αυτούς τους τύπους προϊόντων.
Οι εταιρείες αρχίζουν να πιέζονται
Η λευκή βίβλος σημειώνει ότι οι εταιρείες τροφίμων, ειδικά οι εταιρείες σνακ, θα πρέπει να περάσουν μερικά σημαντικά εμπόδια, εάν επιθυμούν να σταθούν όρθιες σε ένα καθολικό σύστημα.
Θα είναι πρόκληση ότι θα πρέπει να επανασχεδιάσουν τις περισσότερες συσκευασίες τροφίμων, για όλες τις σχετικές κατηγορίες τροφίμων, και να αναδιαμορφώσουν τα προϊόντα διατροφής για να βελτιώσουν τη διατροφική βαθμολογία χωρίς να διακυβεύσουν τη γεύση και την υφή παράλληλα με την ανάπτυξη ρυθμιστικών και τεχνικών γνώσεων.
Ορισμένοι ειδικοί πιστεύουν ότι οι κατασκευαστές τροφίμων θα πρέπει να προβλέψουν ένα Nutri-score B ως πρότυπο, καθιστώντας αυτό έναν ανεπίσημο, ακόμη και επίσημο, στόχο της βιομηχανίας που θα δημιουργούσε κάποια συμμόρφωση σε ολόκληρη την ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Το Υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Φροντίδας του Ηνωμένου Βασιλείου (DHSC) έχει ήδη δημοσιεύσει τις κατευθυντήριες γραμμές προώθησης τροφίμων και τους κανονισμούς τοποθέτησης σύμφωνα με το πρόγραμμα HFSS (high in saturated fat, salt or sugar). Ορισμένες από αυτές τις οδηγίες, όπως ο κανονισμός που υπαγορεύει πού μπορούν να εκτίθενται τα προϊόντα HFSS στα καταστήματα, πρόκειται να ξεκινήσουν τον Οκτώβριο.
Το σύστημα HFSS του Ηνωμένου Βασιλείου δεν είναι επίσης χωρίς τους επικριτές του. Τον Απρίλιο του τρέχοντος έτους, η Kellogg’s ανακοίνωσε μια αγωγή κατά της κυβέρνησης του Ηνωμένου Βασιλείου επειδή δεν συμπεριέλαβε το γάλα στα διατροφικά στοιχεία των δημητριακών της. Αντίθετα, η οργάνωση Action on Salt ισχυρίζεται ότι οι κατευθυντήριες γραμμές του HFSS δεν προχωρούν αρκετά προς την υλοποίησή τους και εξακολουθούν να θέτουν τους πολίτες σε κίνδυνο.