Το κοκκινωπό-καφέ υγρό που βρέθηκε σε ανέγγιχτο ρωμαϊκό τάφο 2.000 ετών είναι ένα τοπικό κρασί που μοιάζει με σέρι.
Το αρχαιότερο κρασί που έχει ανακαλυφθεί ποτέ στην αρχική του υγρή μορφή είναι κοκκινωπό-καφέ και πολύ πιθανώς με γεμάτο σώμα. Κοκκινωπό-καφέ λόγω των χημικών αντιδράσεων που έλαβαν χώρα στα 2.000 χρόνια που πέρασαν από τότε που το λευκό κρασί χύθηκε σε μια νεκρική λάρνακα στη νότια Ισπανία και πιθανώς γεμάτο σώμα επειδή η λάρνακα περιείχε, μεταξύ άλλων, και τα αποτεφρωμένα οστά ενός Ρωμαίου.
Η ανάλυση από ειδικούς του Πανεπιστημίου της Κόρδοβα διαπίστωσε ότι το αρχαίο καστανόξανθο υγρό μέσα στην τεφροδόχο, που βρέθηκε σε έναν σπάνιο, ανέγγιχτο ρωμαϊκό τάφο που ανακαλύφθηκε τυχαία στην πόλη Καρμόνα της Ανδαλουσίας πριν από πέντε χρόνια, είναι ένα τοπικό κρασί που μοιάζει με σέρι.
Πριν από την ανακάλυψη, η οποία αναφέρεται στο περιοδικό Journal of Archaeological Science: Reports, το αρχαιότερο κρασί που είχε διατηρηθεί σε υγρή κατάσταση ήταν η φιάλη κρασιού Speyer, η οποία ανασύρθηκε από ρωμαϊκό τάφο κοντά στη γερμανική πόλη Speyer το 1867 και χρονολογήθηκε περίπου στο 325 μ.Χ.
Η ισπανική τεφροδόχος ανασύρθηκε το 2019, αφού μια οικογένεια που έκανε κάποιες εργασίες στο σπίτι της στην Καρμόνα έπεσε πάνω σε έναν βυθισμένο τάφο στην ιδιοκτησία της.
«Πρόκειται για έναν βυθισμένο τάφο που ανασύρθηκε από τον βράχο, γεγονός που του επέτρεψε να παραμείνει όρθιος για 2.000 χρόνια», δήλωσε ο José Rafael Ruiz Arrebola, οργανικός χημικός στο Πανεπιστήμιο της Κόρδοβα, ο οποίος ηγήθηκε της ανάλυσης του κρασιού.
«Πρέπει να χειροκροτήσετε το πνεύμα των ιδιοκτητών του σπιτιού που κάλεσαν αμέσως την αρχαιολογική υπηρεσία της πόλης. Οι αρχαιολόγοι της πόλης συνειδητοποίησαν γρήγορα ότι ο τάφος ήταν απίστευτα ασυνήθιστος, επειδή δεν είχε γίνει επιδρομή ή λεηλασία. Οι Ρωμαίοι ήταν περήφανοι, ακόμη και στο θάνατο, και συνήθιζαν να χτίζουν ταφικά μνημεία, όπως πύργους, πάνω από τους τάφους τους, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να τους βλέπουν. Ήθελαν να παραμείνουν στη μνήμη των ανθρώπων».
Ο τάφος περιείχε οκτώ ταφικές κόγχες, έξι από τις οποίες φιλοξενούσαν τεφροδόχους από ασβεστόλιθο, ψαμμίτη ή γυαλί και μόλυβδο. Κάθε τεφροδόχος περιείχε τα αποτεφρωμένα οστέινα λείψανα ενός ατόμου και σε δύο από τις τεφροδόχους ήταν χαραγμένα τα ονόματα των νεκρών: Hispanae και Senicio.
Αν και ο τάφος έγινε πρωτοσέλιδο πέρυσι όταν οι ερευνητές ανακοίνωσαν ότι βρήκαν σε μία από τις τεφροδόχους ένα κρυστάλλινο μπουκάλι που περιείχε ένα ρωμαϊκό άρωμα με άρωμα πατσουλί 2.000 ετών, δεν είχε δώσει όλα τα μυστικά του.
«Η έκπληξη ήταν ακόμη μεγαλύτερη όταν οι αρχαιολόγοι άνοιξαν την τεφροδόχο και είδαν ότι ήταν γεμάτη με υγρό», δήλωσε ο Ruiz Arrebola.
«Η λάρνακα περιείχε επίσης τα αποτεφρωμένα οστά ενός άνδρα και ένα χρυσό δαχτυλίδι διακοσμημένο με έναν δικέφαλο Ιανό. Αυτό τοποθετήθηκε εκ των υστέρων και ο νεκρός άνδρας δεν το φορούσε όταν αποτεφρώθηκε. Υπήρχαν επίσης κάτι που θα μπορούσε να είναι τα μεταλλικά πόδια του κρεβατιού στο οποίο αποτεφρώθηκε το πτώμα».
Μόλις ο Ruiz Arrebola και η ομάδα του διαπίστωσαν ότι τα πέντε περίπου λίτρα κοκκινωπού υγρού στη γυάλινη φιάλη μέσα στην τεφροδόχο δεν είχαν προέλθει από συμπύκνωση ή πλημμύρα, άρχισαν να το αναλύουν. Οι δοκιμές έδειξαν ότι είχε PH 7,5 – κοντά στο νερό – και περιείχε χημικά στοιχεία πολύ παρόμοια με εκείνα των σημερινών κρασιών.
«Αναζητήσαμε βιοδείκτες, δηλαδή χημικές ενώσεις που σας λένε με σαφήνεια τι είναι μια συγκεκριμένη ουσία», δήλωσε ο χημικός. «Σε αυτή την περίπτωση, αναζητήσαμε πολυφαινόλες αποκλειστικά από κρασί και βρήκαμε επτά πολυφαινόλες κρασιού. Συγκρίναμε αυτές τις πολυφαινόλες με εκείνες από κρασιά από αυτό το μέρος της Ανδαλουσίας και ταίριαζαν. Έτσι, αυτό επιβεβαίωσε ότι επρόκειτο για κρασί. Το επόμενο πράγμα που έπρεπε να κάνουμε ήταν να διαπιστώσουμε αν επρόκειτο για λευκό ή κόκκινο κρασί».
Η έλλειψη συριγγικού οξέος, το οποίο σχηματίζεται όταν αποσυντίθεται η κύρια χρωστική ουσία στα κόκκινα κρασιά, έδειχνε σαφώς ότι επρόκειτο για λευκό κρασί, όπως και τα τοπικά ρωμαϊκά ψηφιδωτά που έδειχναν ανθρώπους να ποδοπατούν λευκά σταφύλια.
«Το κρασί αποδείχθηκε ότι είναι αρκετά παρόμοιο με τα κρασιά από εδώ στην Ανδαλουσία: Κρασιά τύπου sherry από τη Jerez και manzanilla από το Sanlúcar», δήλωσε ο Ruiz Arrebola.
Ο χημικός και η ομάδα του ελπίζουν ότι οι τεχνικές που τελειοποίησαν και αξιοποίησαν κατά τη διάρκεια των ερευνών τους θα βοηθήσουν άλλους ερευνητές που μελετούν τα αρχαία τρόφιμα και το κρασί.
«Ήταν θεαματικό για εμάς, επειδή είμαστε όλοι παθιασμένοι με τον κόσμο της αρχαιολογικής χημείας», είπε. «Εν πάση περιπτώσει, δεν είναι κάθε μέρα που εμφανίζεται το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο».
Όλα αυτά εγείρουν ένα μάλλον άκομψο ερώτημα. Δεν μπήκε κανείς τους στον πειρασμό, έστω και φευγαλέα, να δοκιμάσει αυτό το αξιοσημείωτο, ιστορικό κρασί;
Ο Ruiz Arrebola παραδέχεται ότι αστειευόμενος πρότεινε στον επικεφαλής αρχαιολόγο, Juan Manuel Román, να πιουν “ένα μικρό ποτηράκι” για να γιορτάσουν την ανακάλυψη.
«Δεν είναι καθόλου τοξικό – έχουμε κάνει τη μικροβιολογική ανάλυση», είπε.
«Αλλά θα είχα ενδοιασμούς γι’ αυτό, επειδή αυτό το κρασί έχει περάσει 2.000 χρόνια σε επαφή με το αποτεφρωμένο σώμα ενός νεκρού Ρωμαίου. Το υγρό είναι λίγο θολό εξαιτίας των υπολειμμάτων των οστών. Αλλά υποθέτω ότι θα μπορούσατε να το φιλτράρετε και να το δοκιμάσετε. Θα προτιμούσα όμως να το δοκιμάσει πρώτα κάποιος άλλος».
Ακολουθήστε το Cibum 
