Η ίδρυση του όρου και οι αναφορές από την αρχαιότητα.
Κάθε χρόνο την 1η Νοεμβρίου, η παγκόσμια ημέρα vegan έρχεται για να δώσει ένα λόγο στους ασπαστές της κουλτούρας να γιορτάσουν τα οφέλη του βιγκανισμού για τα ζώα, για την υγεία αλλά και το περιβάλλον. Είναι αναμφισβήτητα μια διατροφική επιλογή, παράλληλα όμως αντιπροσωπεύει πολλά παραπάνω. Ουσιαστικά πρόκειται για την αποχή από κατανάλωση ή χρήση προϊόντων που με οποιοδήποτε τρόπο έχουν παραχθεί εις βάρος των ζώων. Από τρόφιμα ζωικής προέλευσης έως καλλυντικά και ρούχα.
Ο παγκόσμια ημέρα ιδρύθηκε το 1994 από τη Louise Wallis, τότε Πρόεδρο της The Vegan Society στο Ηνωμένο Βασίλειο, για να τιμήσει την 50ή επέτειο από την ίδρυση του οργανισμού και τη δημιουργία των όρων “vegan” και “veganism”. Ο όρος vegan, ένα παράγωγο του vegetarian, προτάθηκε το 1944 από τον Βρετανό υπερασπιστή των δικαιωμάτων των ζώων, Donald Watson. Εκείνη τη χρονιά, μαζί με άλλους χορτοφάγους που απείχαν από τα γαλακτοκομικά, σχημάτισαν την Vegan Society και ξεκίνησαν ένα εκκολαπτόμενο κίνημα που προσπάθησε να σταματήσει την εκμετάλλευση των ζωντανών πλασμάτων για ανθρώπινη κατανάλωση και χρήση (συμπεριλαμβανομένου του κυνηγιού και των ιατρικών πειραμάτων) και να βρει εναλλακτικές λύσεις χωρίς ζώα για φαγητό, ρούχα και άλλες ανθρώπινες χρήσεις.
Ενώ αρχικά επικεντρώθηκε κυρίως στα δικαιώματα των ζώων, ο vegan ακτιβισμός πιο πρόσφατα επικεντρώθηκε επίσης στη σχέση μεταξύ της κατανάλωσης και χρήσης ζωικών προϊόντων και της κλιματικής αλλαγής. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η εργοστασιακή γεωργία έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει σημαντικά στα αέρια του θερμοκηπίου που προκαλούν την υπερθέρμανση του πλανήτη. Σε τοπικό επίπεδο, οι φάρμες εργοστασίων μπορούν να μολύνουν τον αέρα και το νερό στις άμεσες τοποθεσίες τους. Η αύξηση της κτηνοτροφικής παραγωγής για τρόφιμα έχει οδηγήσει σε δραματική αύξηση της αποψίλωσης των δασών, ειδικά στην περιοχή του Αμαζονίου. Ο συγγραφέας Jonathan Safran Foer, ο οποίος διερεύνησε την ηθική της κατανάλωσης κρέατος στο βιβλίο του Eating Animals (2009), έγραψε για τις επιπτώσεις της κατανάλωσης ζώων στην κλιματική αλλαγή στο βιβλίο του We Are the Weather: Saving the Planet Begins at Breakfast (2019). Επιπλέον, ακτιβιστές κατηγόρησαν την εκτροφή εργοστασίων ότι διαπράττει σκληρότητα των ζώων.
Xιλιάδες χρόνια πίσω χρονολογούνται τα πρώτα αρχεία ατόμων που ακολουθούσαν χορτοφαγική διατροφή και περιλαμβάνουν αξιοσημείωτες φιγούρες στην ιστορία όπως ο Σιντάρτα Γκαουτάμα, ο ιδρυτής του Βουδισμού, και ο Έλληνας φιλόσοφος Πυθαγόρας. Όπως αναφέρει ο Ιάμβλιχος, ο Πυθαγόρας ήταν υπέρμαχος μιας διατροφής χωρίς κρέας και ζωικά προϊόντα. Αποδοκίμαζε όσες τροφές προκαλούν στομαχικές διαταραχές, ενώ αντιθέτως παρότρυνε να χρησιμοποιούνται όσες αποκαθιστούν τη σωματική ευεξία και περιστέλλουν το στομάχι.
Ο Άγγλος ποιητής του 19ου αιώνα Percy Bysshe Shelley ήταν ένας από τους πρώτους εξέχοντες Ευρωπαίους που απέφευγε τα γαλακτοκομικά και τα αυγά, εκτός από το κρέας, για ηθικούς λόγους. Την εποχή του Shelley όσοι δεν έτρωγαν κρέας αναφέρονταν ως «Πυθαγόρειοι». Ο Shelley έγραψε το A Vindication of Natural Diet το 1813, στο οποίο κατηγόρησε την κατανάλωση κρέατος για τα κοινωνικά προβλήματα.
Ωστόσο, σε αντίθεση με τις περισσότερες διατροφικές επιλογές, ο βιγκανισμός θεωρείται περισσότερο μια ηθική επιλογή και μια μορφή ατομικού ακτιβισμού που στοχεύει να έχει παγκόσμιο αντίκτυπο. Φιλόσοφοι από τον Πυθαγόρα μέχρι τον Peter Singer, συγγραφέα βιβλίων όπως το Animal Liberation (1975), υποστήριξαν ότι οι άνθρωποι δεν έχουν το δικαίωμα να εκμεταλλεύονται ή να προκαλούν ταλαιπωρία στα ζώα και ότι αυτή η εκμετάλλευση είναι ανήθικη. Ομοίως, οι οπαδοί του Ινδουισμού, του Τζαϊνισμού και του Βουδισμού μπορεί να γίνουν χορτοφάγοι ή βίγκαν με βάση το ahimsa, την ηθική αρχή της μη πρόκλησης βλάβης σε κανένα ζωντανό ον.
Πέρα όμως από τα ηθικά ζητήματα, υπάρχει και μια συζήτηση όσον αφορά την υγεία που ορισμένοι επικριτές της vegan κουλτούρας επικαλούνται. Ορισμένες μελέτες λένε ότι οι vegan κινδυνεύουν να έχουν έλλειψη σε πρωτεΐνες και ορισμένες βιταμίνες και μέταλλα, κυρίως Β12, σίδηρο, ψευδάργυρο και ασβέστιο. Οι υποστηρικτές του βιγκανισμού από την πλευρά τους λένε ότι οι σύγχρονες απαιτήσεις σε πρωτεΐνες είναι διογκωμένες και ότι τα θρεπτικά συστατικά που βρίσκονται συνήθως στο κρέας, το ψάρι και τα γαλακτοκομικά μπορούν να αντικατασταθούν από θρεπτικά συστατικά που υπάρχουν σε λαχανικά, όσπρια και φρούτα και με τη μορφή εμπλουτισμένων τροφίμων, όπως δημητριακά πρωινού εμπλουτισμένα με βιταμίνες και φυτικές ίνες. Επιπλέον, σημειώνουν ότι μια vegan διατροφή μπορεί να προσφέρει μια σειρά από οφέλη για την υγεία. Σύμφωνα με ορισμένες μελέτες, ο βιγκανισμός μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων, να αποτρέψει τον διαβήτη τύπου 2 και να μειώσει την εμφάνιση ορισμένων μορφών καρκίνου. Άλλα οφέλη μπορεί να περιλαμβάνουν απώλεια βάρους και βελτιωμένη υγεία του εγκεφάλου.
Από τις αρχές του 21ου αιώνα, σημειώθηκε αύξηση στην παραγωγή και τις πωλήσεις vegan προϊόντων διατροφής, ειδικά εκείνων που μιμούνται τα μπιφτέκια, το κοτόπουλο, το γάλα και το ψάρι. Όμως όσο και αν η κουλτούρα εξαπλώνεται, τα εστιατόρια στην Ελλάδα που διαθέτουν αμιγώς vegan επιλογές είναι περιορισμένα κυρίως στα μεγάλα αστικά κέντρα.
Ακολουθήστε το Cibum 
