Ο καφές είναι ένα από τα πιο δημοφιλή ροφήματα στον κόσμο, αλλά αυτό το φλιτζάνι συνήθως συνοδεύεται από νευρικότητα ή αϋπνία, χαρακτηριστικό του που οφείλεται στην καφεΐνη, η οποία μπορεί να είναι εθιστική.
Ο ντεκαφεϊνέ είναι καφές από τον οποίο έχει αφαιρεθεί σχεδόν όλη η καφεΐνη και όσοι τον προτιμούν, δηλώνουν ότι έχουν λιγότερο άγχος και καλύτερη ποιότητα ύπνου. Ωστόσο, ο ντεκαφεϊνέ αντιπροσωπεύει μόλις το 10% της παγκόσμιας αγοράς καφέ αν και κυκλοφορεί στην αγορά εδώ και 100 χρόνια.
Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι πολλοί καταναλωτές τον απορρίπτουν μόνο και μόνο επειδή δε βρίσκουν νόημα αφού δεν έχει καφεΐνη και άλλοι απλά επειδή, δεν τους αρέσει η γεύση.
Δεδομένου, όμως, ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός αυξάνεται, η ολοένα αυξανόμενη ζήτηση για καφέ παγκοσμίως θα μπορούσε να δημιουργήσει τεράστια έλλειψη στο μέλλον και οι τρέχουσες γεωργικές τεχνικές δεν θα είναι σε θέση να καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες, ο ντεκαφεϊνέ φαντάζει μια καλή εναλλακτική πρόταση – λύση στο πρόβλημα που αναδύεται.
Καφές χωρίς καφεΐνη
Μερικές από τις προσεγγίσεις που διερευνώνται για τη δημιουργία μιας κούπας με καλύτερο καφέ χωρίς καφεΐνη είναι οι αλλαγές που θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα ασφαλές μέλλον για τον κλάδο των τροφίμων. Ιστορικά, υπήρξε αντίθεση στην ευρεία υιοθέτηση γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (ΓΤΟ), αλλά ίσως το σημείο καμπής να έρθει μέσω του ντεκαφεϊνέ με καλύτερη γεύση.
Το σύνολο του καφέ που καλλιεργείται περιέχει καφεΐνη. Για την παραγωγή του ντεκαφεΐνέ, αφαιρείται η καφεΐνη σε ποσοστό από 97% έως 99,9%. Υπάρχουν διάφοροι τρόποι για να γίνει αυτό, αλλά όλοι εξαρτώνται από την καφεΐνη που διαλύεται από τους κόκκους του καφέ πριν καβουρδιστούν. Οι φυσικοί διαλύτες περιλαμβάνουν CO2, λάδι καφέ ή νερό, αλλά χρησιμοποιούνται επίσης και άλλες χημικές ουσίες, όπως ο οξικός μεθυλεστέρας και το αιθυλενοχλωρίδιο.
Αυτές οι διαδικασίες όχι μόνο αφαιρούν την καφεΐνη από τον καφέ, αλλά μεταβάλλουν τις άλλες χημικές ουσίες που δίνουν στον καφέ την ιδιαίτερη γεύση του αλλά και τα οφέλη για την υγεία. Θα μπορούσε, όμως, ένα πιο εύγευστο φλιτζάνι ντεκαφεϊνέ να αυξήσει αυτό το 10% της παγκόσμιας αγοράς; Πιθανώς.
Αυτήν τη στιγμή, υπάρχουν δύο κύριοι τρόποι για τον φυσικό ντεκαφεϊνέ: να τον βρούμε στη φύση ή να τον δημιουργήσουμε στο εργαστήριο. Και στις δύο περιπτώσεις, ο καφές παρασκευάζεται χωρίς την καφεΐνη, εξαλείφοντας την ανάγκη για μια διαδικασία αφαίρεσής της και διατηρώντας τη φυσική γεύση και τη χημεία του κόκκου.
Φυσικές παραλλαγές
Υπάρχουν πάνω από 130 είδη στο γένος Coffea, αλλά δύο είδη αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το 95% της παγκόσμιας αγοράς καφέ, η Arabica (C. arabica) και η Robusta (C. canefora). Δεν παράγουν όλα τα είδη καφέ καφεΐνη, γεγονός που θέτει το ερώτημα γιατί τα περισσότερα κάνουν. Είναι πιθανώς μια άμυνα ενάντια στα έντομα, αλλά διεγείρει επίσης τους επικονιαστές.
Η διασταύρωση ειδών χωρίς καφεΐνη με Arabica ή Robusta δεν έχει ακόμη δώσει καφέ στην αγορά. Υπάρχουν επίσης στελέχη του καφέ Arabica που έχουν μια φυσική μετάλλαξη που τα καθιστά χωρίς καφεΐνη και συνεχίζονται οι έρευνες για την αναπαραγωγή τους με εμπορικές ποικιλίες Arabica.
Παρουσιάζει ενδιαφέρον το γεγονός ότι, ενώ αυτά τα φυτά δεν παράγουν καφεΐνη, παράγουν θεοβρωμίνη, ένα στενό συγγενή της καφεΐνης και το διεγερτικό που βρίσκεται πιο συχνά στη σοκολάτα. Ο καφές που προέρχεται από αυτούς τους κόκκους μπορεί να μας φέρει σε εγρήγορση, αν και λιγότερο από το τυπικό φλιτζάνι καφέ, αλλά αυτοί οι κόκκοι δεν έχουν κυκλοφορήσει ακόμη στην αγορά.
Επεξεργασία γονιδίων
Η γενετική μηχανική θα μπορούσε να μας επιτρέψει να απενεργοποιήσουμε ολόκληρο το μηχανισμό σύνθεσης καφεΐνης, αποφεύγοντας την επιπλοκή της θεοβρωμίνης. Με την επεξεργασία των σχετικών γονιδίων, θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε κόκκους που θα αναπτύσσονται χωρίς καφεΐνη και θεοβρωμίνη.
Η ποικιλία Robusta με χαμηλή περιεκτικότητα σε καφεΐνη έχει δημιουργηθεί στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας μια διαδικασία που ονομάζεται αναστολή RNA (RNAi) για να μειώσει τη δραστηριότητα ενός από τα γονίδια που εμπλέκονται στην παραγωγή καφεΐνης κατά 70%. Αυτή η τεχνική είναι πολλά υποσχόμενη, αλλά σχεδόν 20 χρόνια μετά την αρχική επιτυχία, ο καφές δεν έχει βγει ακόμη στην αγορά.
Είναι επίσης δυνατό να δημιουργηθεί καφές χωρίς καφεΐνη στο εργαστήριο χρησιμοποιώντας την τεχνική γονιδιακής επεξεργασίας γνωστή ως CRISPR-Cas9. Αυτή η προσέγγιση έχει χρησιμοποιηθεί για τη δημιουργία ανθεκτικών φυτών καφέ που θα μπορούσαν να αντέξουν την παγκόσμια κλιματική αλλαγή και θα μπορούσαν να προσαρμοστούν για τη δημιουργία ντεκαφεϊνέ.
Ένα πλεονέκτημα και των δύο εργαστηριακών τεχνικών είναι ότι θα μπορούσαν να γίνουν απευθείας σε μια ποικιλία κόκκων καφέ που ήδη αποδίδουν καφέ υψηλής ποιότητας. Επειδή οι τεχνικές δεν απαιτούν τη δημιουργία υβριδίων, η όλη διαδικασία θα μπορούσε να γίνει σε μόλις έξι χρόνια από τώρα.
Γιατί λοιπόν οι κόκκοι ντεκαφεϊνέ δεν έχουν κυκλοφορήσει στην αγορά; Αν και υπάρχει σχεδόν καθολική υποστήριξη από πλευράς επιστημονικής κοινότητας, το κοινό αντιμετωπίζει με δυσπιστία τα γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα.
Αύξηση της δημοφιλίας των ΓΤΟ
Θα μπορούσε ένα καλύτερο φλιτζάνι ντεκαφεϊνέ να φέρει το καταναλωτικό κοινό πιο κοντά στους ΓΤΟ;
Η σύγχρονη γεωργία πρέπει να συνεχίσει να εξελίσσεται. Ο πλανήτης που υπερθερμαίνεται και ο αυξανόμενος πληθυσμός θέτουν σε κίνδυνο την παγκόσμια προσφορά τροφίμων. Το σιτάρι, το ρύζι και η σόγια, για παράδειγμα, συνδυάζονται για να παρέχουν τα δύο τρίτα των ανθρώπινων θερμίδων, αλλά οι αποδόσεις των καλλιεργειών και από τα τρία είδη μειώνονται καθώς αυξάνονται οι παγκόσμιες θερμοκρασίες. Η σύγχρονη γεωργία που βασίζεται στο εργαστήριο έχει τη δυνατότητα να καταπολεμήσει αυτήν την απειλή αυξάνοντας δραστικά τις αποδόσεις.
Ομοίως, παγκοσμίως, οι μπανάνες αποτελούν βασικό διατροφικό προϊόν για 400 εκατομμύρια ανθρώπους, αλλά ένας μύκητας απειλεί να καταστρέψει την εμπορική γεωργία αυτής της κρίσιμης καλλιέργειας. Μια γενετικά τροποποιημένη μπανάνα θα μπορούσε να αποτρέψει αυτήν την καταστροφή.
Σε αυτές τις περιπτώσεις, το εμπόδιο είναι η κοινή γνώμη και η διστακτικότητα των καταναλωτών να δοκιμάσουν γενετικά τροποποιημένα τρόφιμα. Το να κάνουμε συζητήσεις για την αξία της σύγχρονης τεχνολογίας στη στήριξη πραγμάτων που χρειάζονται ή αγαπούν οι άνθρωποι – όπως ένα καλύτερο φλιτζάνι καφέ χωρίς καφεΐνη – μπορεί να μας βοηθήσει να βρούμε κοινό έδαφος.
Πληροφορίες από theconversation.com
Ακολουθήστε το Cibum 
