Διαβήτης: Ο ρόλος της διατροφής στην υπογονιμότητα των ατόμων με σακχαρώδη διαβήτη

Η θέση της Ελληνικής διαβητολογικής Εταιρείας σχετικά με τη σύνδεση διατροφής και υπογονιμότητας.

• Θηρεσία Χονδρού, Ειρήνη Λυμπεροπούλου
• Επιβλέποντας Διαιτολόγος: Χάρης Δημοσθενόπουλος Διαιτολογικό Τμήμα, ΓΝΑ Λαϊκό.

Η υπογονιμότητα είναι μια ιατρική κατάσταση που αφορά το αναπαραγωγικό  σύστημα του άνδρα ή της γυναίκας και ορίζεται ως η αποτυχία επίτευξης εγκυμοσύνης μετά από 12 ή περισσότερους μήνες τακτικής απροστάτευτης σεξουαλικής επαφής, επηρεάζοντας τη ψυχοκοινωνική ευημερία των ανθρώπων. Περίπου το 17,5% του ενήλικου πληθυσμού – περίπου 1 στους 6 παγκοσμίως – παρουσιάζει υπογονιμότητα [1], με τα υψηλότερα ποσοστά επιπολασμού  να απαντώνται σε ορισμένες περιοχές όπως η Αμερική, η Αφρική και η Ευρώπη [2].

Πιο συγκεκριμένα, ένας σημαντικός παράγοντας που εντείνει το πρόβλημα της υπογονιμότητας είναι και ο σακχαρώδης διαβήτης. Όσον αφορά τις γυναίκες με ΣΔτ1 έχουν παρατηρηθεί διαταραχές εμμήνους ρύσεως που οδηγούν στον περιορισμό του διαστήματος αναπαραγωγικής ηλικίας, ενώ η υπερ-χορήγηση ινσουλίνης φαίνεται να οδηγεί σε αυξημένα ανδρογόνα και σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Συμπληρωματικά στο ΣΔτ2 η στειρότητα, οι αλλαγές στη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου και η πρώιμη έναρξης της εμμηνόπαυσης  συνδέονται με ΣΠΩ, απαιτώντας μεγαλύτερο χρόνο για μία επιτυχή σύλληψη[3]. Στους άνδρες με ΣΔτ1 η υπογονιμότητα οφείλεται στην μειωμένη κινητικότητα και διαταραγμένη μορφολογία σπερματοζωαρίων, χωρίς να επηρεάζεται ο αριθμός τους [4], ενώ στο ΣΔτ2 επηρεάζεται αρνητικά η σπερματογένεση.[5]

Αδιαμφισβήτητα η διατροφή διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην γονιμότητα των ζευγαριών. Πιο συγκεκριμένα, μία διατροφή που κρατάει σταθερά τα επίπεδα σακχάρου αλλά και ένα φυσιολογικό εύρος βάρους, αποτελούν τους σημαντικότερους παράγοντες ενίσχυσής της. Όπως δείχνουν οι τρέχουσες μελέτες, μια δίαιτα που βασίζεται στις συστάσεις της μεσογειακής διατροφής (MD) επηρεάζει θετικά την ψυχική και σωματική υγεία. Η MD έχει επίσης συσχετιστεί με ευνοϊκές αλλαγές στην αντίσταση στην ινσουλίνη, μεταβολικές διαταραχές και τον κίνδυνο παχυσαρκίας, ο οποίος είναι κρίσιμος στο πλαίσιο της γονιμότητας. Πρόκειται για μία διατροφή πλούσια σε διαιτητικές ίνες, ɷ-3 λιπαρά οξέα, φυτικές πρωτεΐνες, βιταμίνες και μέταλλα, τα οποία έχουν αποδεδειγμένα έχει θετική επίδραση στη  γυναικεία γονιμότητα και την ποιότητα του σπέρματος. Παράλληλα, έχει επιβεβαιωθεί ότι η κατανάλωση trans λιπαρών, επεξεργασμένων υδατανθράκων και πρόσθετων σακχάρων, τα οποία δεν ανήκουν στη MeD, επηρεάζουν αρνητικά.[6]

Συμπερασματικά φαίνεται ότι οι δύο βασικοί πυλώνες αντιμετώπισης της υπογονιμότητας είναι ο έλεγχος του σακχαρώδη διαβήτη και η τήρηση της μεσογειακής διατροφής. Συνοπτικά λοιπόν η υιοθέτηση πιο υγιεινών επιλογών καθώς και η αποχή/μείωση της κατανάλωσης τόσο του αλκοόλ όσο και του καπνίσματος, αυξάνουν τελικά τις πιθανότητες σύλληψης.[7]

1. World Health Organization. (2023). 1 in 6 people globally affected by infertility: WHO. Www.who.int. https://www.who.int/news/item/04-04-2023-1-in-6-people-globally-affected-by-infertility
2. Cox, C. M., Thoma, M. E., Tchangalova, N., Mburu, G., Bornstein, M. J., Johnson, C. L., & Kiarie, J. (2022). Infertility prevalence and the methods of estimation from 1990 to 2021: a systematic review and meta-analysis. Human reproduction open, 2022(4), hoac051. https://doi.org/10.1093/hropen/hoac051
3. Livshits, A., & Seidman, D. S. (2009). Fertility Issues in Women with Diabetes. Women’s Health, 5(6), 701–707. https://doi.org/10.2217/whe.09.47
4. Lotti, F., & Maggi, M. (2022). Effects of diabetes mellitus on sperm quality and fertility outcomes: Clinical evidence. Andrology, 11(2), 399–416. https://doi.org/10.1111/andr.13342
5. Huang, R., Chen, J., Guo, B., Jiang, C., & Sun, W. (2024). Diabetes-induced male infertility: potential mechanisms and treatment options. Molecular Medicine (Cambridge, Mass.), 30(1), 11. https://doi.org/10.1186/s10020-023-00771-x
6. Skoracka, K., Ratajczak, A. E., Rychter, A. M., Dobrowolska, A., & Krela-Kaźmierczak, I. (2021). Female Fertility and the Nutritional Approach: The Most Essential Aspects. Advances in Nutrition, 12(6). https://doi.org/10.1093/advances/nmab068
7. O’Flynn, N. (2013). Assessment and treatment for people with fertility problems: NICE guideline. British Journal of General Practice, 64(618), 50–51. https://doi.org/10.3399/bjgp14x676609

Πηγή: Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία