Μπορούν τα έντομα να γίνουν το φαγητό του μέλλοντος; Όχι ακόμα για τους ευρωπαίους…
Τα βρώσιμα έντομα θεωρούνται μια βιώσιμη και καινοτόμος λύση για τις διατροφικές ανάγκες του μέλλοντος, ωστόσο η αποδοχή τους από τους καταναλωτές παραμένει χαμηλή, ειδικά σε χώρες με ισχυρή γαστρονομική παράδοση όπως η Ιταλία και η Ελλάδα.
Ενώ η επιστήμη αναγνωρίζει τα διατροφικά και περιβαλλοντικά οφέλη τους, είναι απαραίτητο να ξεπεραστούν πολιτισμικά και ρυθμιστικά εμπόδια, ώστε η εισαγωγή τους στη διατροφή να γίνει με ασφάλεια και διαφάνεια.
Σύμφωνα με την Coldiretti, οι εισαγωγές βρώσιμων εντόμων στην Ιταλία μειώθηκαν κατά 30% το 2024, με τις αφίξεις να πέφτουν από 17.600 κιλά το 2023 σε μόλις 11.500 κιλά. Μια έρευνα της Notosondaggi επιβεβαιώνει την αντίδραση αυτή, καθώς το 78% των Ιταλών που εξέφρασαν άποψη δηλώνουν κατά της κατανάλωσης τροφίμων που περιέχουν έντομα, ακόμα και αν αυτά χρησιμοποιούνται σε μορφή αλευριού.
Πέρα από τις πολιτισμικές προτιμήσεις, η Coldiretti υπογραμμίζει ότι η κατανάλωση εντόμων εγείρει ερωτήματα για την ασφάλεια των τροφίμων και το περιβάλλον. Πολλά από τα έντομα που εισάγονται στην ευρωπαϊκή αγορά παράγονται σε χώρες όπως το Βιετνάμ, η Ταϊλάνδη και η Κίνα, όπου έχουν καταγραφεί υψηλά επίπεδα συναγερμών τροφικής ασφάλειας.
Έντονες αντιδράσεις προκάλεσε και η πρόσφατη έγκριση της ΕΕ για την κυκλοφορία των προνυμφών Tenebrio molitor σε μορφή σκόνης, οι οποίες υποβάλλονται σε υπεριώδη ακτινοβολία για αύξηση της περιεκτικότητας σε βιταμίνη D.
Η στάση των ελλήνων καταναλωτών
Μια πρόσφατη μελέτη που είχατε διαβάσει στο cibum και δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Foods ανέλυσε τη στάση των καταναλωτών σε Ελλάδα και Ιρλανδία σχετικά με τα τρόφιμα που περιέχουν έντομα. Οι Έλληνες καταναλωτές ήταν σημαντικά λιγότερο πρόθυμοι να δοκιμάσουν τρόφιμα με έντομα σε σύγκριση με τους Ιρλανδούς.
Και στις δύο χώρες, η προθυμία κατανάλωσης αυξανόταν όταν τα έντομα δεν ήταν ορατά μέσα στο τρόφιμο. Οι Ιρλανδοί επηρεάζονταν περισσότερο από παράγοντες όπως οι ζωντανές επιδείξεις από σεφ, ενώ οι Έλληνες έδιναν μεγαλύτερη σημασία στις απόψεις της οικογένειάς τους.
Η υποψήφια διδάκτωρ Μαριαστέλα Βροντάκη από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας τονίζει ότι τα έντομα έχουν σημαντικές προοπτικές τόσο στη διατροφή όσο και ως ζωοτροφή, αλλά η αποδοχή τους απαιτεί στοχευμένη έρευνα και αυστηρότερη ρύθμιση. Τα έντομα διαθέτουν υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη, απαραίτητα αμινοξέα, πολυακόρεστα λιπαρά και βιταμίνες.
Η εκτροφή τους απαιτεί λιγότερους φυσικούς πόρους και έχει χαμηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα, ενώ η χρήση τους ως ζωοτροφή μπορεί να βελτιώσει την ποιότητα του κρέατος και να μειώσει την εξάρτηση από άλλες πρώτες ύλες. Επιπλέον, έχουν την ικανότητα να επαναχρησιμοποιούν οργανικά απόβλητα, συμβάλλοντας στη μείωση των απορριμμάτων και την αποδοτικότερη χρήση των πόρων.
Ωστόσο, όπως υπογραμμίζει η ερευνήτρια, υπάρχουν και προκλήσεις, καθώς απαιτούνται περαιτέρω έρευνες για τη βιολογική και χημική ασφάλεια των εντόμων κατά την εκτροφή, επεξεργασία και διάθεσή τους στην αγορά. Η εμπορία βρώσιμων εντόμων στην ΕΕ επιτράπηκε με τον κανονισμό για τα «νέα τρόφιμα», που τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2018.
Η Coldiretti είχε ζητήσει από την αρχή τη σαφή επισήμανση των προϊόντων που περιέχουν έντομα, καθώς αυτά μπορεί να προκαλέσουν αλλεργικές αντιδράσεις σε άτομα με ευαισθησία στα οστρακοειδή και στα ακάρεα της σκόνης.
Τέλος, η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) επισημαίνει ότι η ασφάλεια των εντόμων εξαρτάται από παράγοντες όπως οι συνθήκες εκτροφής, η μέθοδος συγκομιδής και επεξεργασίας, το είδος και το στάδιο ανάπτυξης των εντόμων. Η εκτροφή τους υπόκειται σε αυστηρούς κανονισμούς, εντασσόμενη στο πλαίσιο της κοινοτικής νομοθεσίας για την Υγεία των Ζώων, με απαιτήσεις για βιοασφάλεια και υγιεινή.
Ακολουθήστε το Cibum 
