Οι κύριες πηγές κρουσμάτων σαλμονέλλωσης ήταν τα αυγά, τα προϊόντα αυγών και το χοιρινό κρέας. Ο νοροϊός στα οστρακόδερμα, τα οστρακοειδή, τα μαλάκια και τα προϊόντα που τα περιείχαν και το Listeria monocytogenes σε ψάρια και προϊόντα ψαριών ήταν άλλα ζεύγη παραγόντων και τροφίμων που προκαλούν ανησυχία.
Συνολικά 3.086 τροφιμογενείς εστίες αναφέρθηκαν το 2020 – μείωση 47% σε σχέση με το 2019 – και 20.017 κρούσματα – μείωση 61,3%. Υπήρξαν ακόμα 1.675 νοσηλείες και 34 θάνατοι το περασμένος έτος, σε σχέση με 4.298 νοσηλείες και 60 θανάτους το 2019. Ο παράγοντας ήταν άγνωστος για περισσότερες από 1.200 εστίες που επηρέασαν 6.139 ανθρώπους. Αυτές αφορούσαν κυρίως από το Βέλγιο και την Ολλανδία.
Ο αριθμός των κρουσμάτων στο Βέλγιο, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία και τη Σλοβακία ανήλθε σε περισσότερα από τα τρία τέταρτα του συνόλου. Η Γαλλία είχε πάνω από 1.000, η Ολλανδία είχε 559 και το Βέλγιο 331.
Τα χαμηλότερα συνολικά στοιχεία εικάζεται πως οφείλονται κυρίως στην πανδημία COVID-19 που οδηγεί σε μειωμένη έκθεση των ανθρώπων σε μολυσμένα τρόφιμα και σε ακόμα χαμηλότερη αναφορά των κρουσμάτων. Η αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ συνέβαλε μόνο οριακά στη μείωση, σύμφωνα με την έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC).
Η πτώση όμως δεν επηρέασε εξίσου όλα τα παθογόνα. Οι εστίες που προκαλούνται από παράγοντες που σχετίζονται με σοβαρές κλινικές καταστάσεις όπως η αλλαντίαση, η λιστερίωση, η τριχινέλλωση και το E. coli μειώθηκαν λιγότερο από εκείνες άλλων παραγόντων ή ακόμα και καθόλου. Οι εστίες που οφείλονται στον νοροϊό και την ηπατίτιδα Α μειώθηκαν απότομα το 2020 σε 130 και μόλις επτά αντίστοιχα, από 458 και 20 το 2019.
Οι γενικές εστίες ήταν πιο συχνές από τις εστίες εντός των νοικοκυριών. Ωστόσο, σε σύγκριση με το 2019, οι γενικές εστίες μειώθηκαν σε μεγαλύτερο βαθμό από τις εστίες των νοικοκυριών.
Άλλες 57 εστίες, 1.496 νοσήσεις, 155 νοσηλείες και 14 θάνατοι αναφέρθηκαν από επτά τρίτες χώρες το 2020. Το Ηνωμένο Βασίλειο είχε 30 κρούσματα που επηρέασαν 1.148 άτομα με τέσσερις θανάτους.
Μια εστία που προκλήθηκε από αυγά μολυσμένα με Salmonella Enteritidis αναφέρθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο, ως συνέχεια από το προηγούμενο έτος που αφορούσε ήδη 59 περιπτώσεις. Δύο θάνατοι καταγράφηκαν σε ένα περιστατικό που συνδέεται με τον καπνιστό σολομό που προκλήθηκε από Listeria monocytogenes. Αναφέρθηκαν δύο εστίες με πηγή τροφίμου το γάλα, που προκλήθηκαν από το Campylobacter και μία από την STEC O157, καθώς και μια εστία Clostridium perfringens που συνδέεται με αλειφόμενο τυρί.
Οι επιδημίες Campylobacter αναφέρθηκαν από 17 κράτη μέλη της ΕΕ. Συνολικά, 317 εστίες περιελάμβαναν 1.319 ασθένειες, 112 νοσηλείες και κανέναν θάνατο. Τα πιο συνηθισμένα οχήματα τροφίμων για τις εστίες με τις ισχυρές αποδείξεις, ήταν το κρέας κρεοπαραγωγής και το νωπό γάλα, όπως και τα προηγούμενα χρόνια. Το 2019 καταγράφηκαν 319 εστίες με 1.254 κρούσματα.
Δύο μεγάλες εστίες που προκλήθηκαν από το Campylobacter jejuni αναφέρθηκαν από τη Δανία και τη Σουηδία και αφορούσαν 161 περιπτώσεις με 33 νοσηλείες και 150 κρούσματα, αντίστοιχα. Η πρώτη από επιμόλυνση του γάλακτος σε μια μονάδα επεξεργασίας, ενώ η άλλη προκλήθηκε από κρέας κοτόπουλου.
Συνολικά, 694 τροφιμογενείς εστίες σαλμονέλας αναφέρθηκαν από 22 έθνη, προκαλώντας 3.686 ασθένειες, 812 νοσηλείες και επτά θανάτους. Περισσότεροι από τους μισούς προκλήθηκαν από Salmonella Enteritidis. Οι τρεις πήγές τροφίμων που συμμετείχαν κυρίως σε εστίες με ισχυρά στοιχεία απόδειξης, ήταν τα αυγά και τα προϊόντα αυγών, το χοιρινό κρέας και τα προϊόντα αυτού, καθώς και τα προϊόντα αρτοποιίας. Το 2019, 1.284 εστίες προκάλεσαν 10.240 ασθένειες.
Η Salmonella Muenchen ήταν υπεύθυνη για μια επιδημία στη Γερμανία με 161 κρούσματα λόγω επιμόλυνσης τεμαχίων ή νιφάδων καρύδας. Στην Ιταλία, η Salmonella Enteritidis ήταν που προκάλεσε ένα ξέσπασμα που συνδέεται με το τυρί, με 86 κρούσματα, οκτώ νοσηλείες και έναν θάνατο. Ένα ξέσπασμα στην Ουγγαρία που συνδέεται με γλυκά και σοκολάτα περιελάμβανε 78 κρούσματα και επτά νοσηλείες.
Ο ρόλος των προϊόντων πουλερικών ως κινδύνου για λοιμώξεις από Salmonella επιβεβαιώθηκε από μια επιδημία πολλών χωρών λόγω της Salmonella Enteritidis που πλήγωσε 193 άτομα σε οκτώ χώρες της ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο από το 2018 έως το 2020.
Η Listeria πίσω από τους μισούς θανάτους σε κρούσματα
Η Listeria monocytogenes προκάλεσε 16 τροφιμογενείς εστίες στις οποίες συμμετείχαν επτά χώρες και 120 κρούσματα, 83 νοσηλείες και 17 θάνατοι. Συνολικά, 34 άτομα νοσηλεύτηκαν στη Γερμανία. 24 στην Ολλανδία, 14 στη Φινλανδία, επτά στην Ιταλία και δύο τόσο στη Γαλλία όσο και στην Αυστρία. Το 2019, 21 εστίες οδήγησαν σε 349 ασθένειες.
Εννέα κρούσματα αναφέρθηκαν με ισχυρά στοιχεία και οκτώ με αδύναμα στοιχεία. Έξι εστίες ισχυρών στοιχείων προκλήθηκαν από ψάρια και αλιευτικά προϊόντα με δύο στην Ολλανδία και τη Δανία και ένα στην Αυστρία και τη Γερμανία, δύο προκλήθηκαν από κρέας και προϊόντα με βάση το κρέας στη Φινλανδία και μία από τυρί στην Ολλανδία. Ένα ξέσπασμα στην Ελβετία προκάλεσε τους περισσότερους θανάτους που έχουν εντοπιστεί ποτέ σε ένα μόνο γεγονός στην Ευρώπη με 10 και εντοπίστηκε σε τυρί.
Εννέα χώρες ανέφεραν 34 κρούσματα STEC, 208 κρούσματα, 30 νοσηλείες και έναν θάνατο το 2020. Το 2019, 42 εστίες επηρέασαν 273 άτομα.
Οι STEC O157, O145 και O26 εντοπίστηκαν σε τρία, δύο και ένα κρούσμα, αντίστοιχα. Σχεδόν οι μισοί από αυτούς καταγράφηκαν στην Ιρλανδία. Έξι O157 και ένα ξέσπασμα O145 αναφέρθηκαν από το Ηνωμένο Βασίλειο.
Πηγές στις πέντε εστίες ισχυρών στοιχείων ήταν δύο φορές το νερό, ενώ το κρέας και τα προϊόντα κρέατος, τα γαλακτοκομικά προϊόντα – εκτός από τυρί και τυριά που κατασκευάζονται από αγελαδινό γάλα – από μία φορά.
Τοξίνες, ιοί και παράσιτα
Ένα ξέσπασμα βρουκέλλωσης αναφέρθηκε από την Αυστρία λόγω της Brucella melitensis σε προϊόντα πρόβειου κρέατος, επηρεάζοντας δύο άτομα από το ίδιο νοικοκυριό, τα οποία προσβλήθηκαν από τη μόλυνση στο εξωτερικό. Και οι δύο νοσηλεύτηκαν.
Υπήρχαν πέντε ισχυρές εστίες Trichinella και μία με αδύναμα στοιχεία που οδήγησαν σε 119 ασθένειες, 13 άτομα νοσηλεύτηκαν και κανένας θάνατος. Η μεγαλύτερη ήταν στην Ιταλία με 79 κρούσματα. Το 2019, πέντε εστίες αρρώστησαν 44 άτομα.
Στις εστίες με ισχυρές αποδείξεις, τα οχήματα τροφίμων ήταν φρέσκα ωμά λουκάνικα από κρέας αγριόχοιρου, χοιρινό κρέας και προϊόντα τους, άλλα ή μικτά προϊόντα κόκκινου κρέατος, κρέας και προϊόντα κρέατος και νωπό χοιρινό κρέας. Δύο κρούσματα ισχυρών αποδείξεων αναφέρθηκαν από τη Σερβία με οκτώ επιβεβαιωμένα κρούσματα, επτά νοσηλείες και κανέναν θάνατο.
Στην Τσεχική Δημοκρατία, ένα ξέσπασμα προκάλεσε 131 περιπτώσεις Ηπατίτιδας Α με 91 άτομα να χρειάζονται νοσηλεία. Ένα άλλο μεγάλο ξέσπασμα στη Γερμανία αφορούσε 41 κρούσματα με εννέα νοσηλείες. Δεν υπήρχαν διαθέσιμες πληροφορίες για την πηγή τροφίμου, για καμία από τις δύο περιπτώσεις. Υπήρξαν πέντε εστίες εγκεφαλίτιδας στις οποίες συμμετείχαν 12 ασθενείς, που στο σύνολό τους νοσηλεύθηκαν. Το νωπό πρόβειο γάλα ή/και το νωπό κατσικίσιο γάλα ήταν το τρόφιμο-όχημα σε αυτές τις περιπτώσεις.
Δύο εστίες του Anisakis έπληξαν έξι άτομα, τρία από τα Cryptosporidium αρρώστησαν 34 και ένα ξέσπασμα Enterocytozoon bieneusi έπληξε 77 καταναλωτές στη Δανία. Η Yersinia ήταν πίσω από 16 εστίες με 236 ασθένειες. Η Shigella προκάλεσε πέντε εστίες με 58 ασθενείς και το Vibrio parahaemolyticus είχε τέσσερις εστίες με 56 κρούσματα.
Το Bacillus cereus συνδέθηκε με 71 εστίες με 835 άρρωστους, η αλλαντίαση από Clostridium σε εννέα περιστατικά με 34 περιπτώσεις, το Clostridium perfringens σε 32 εστίες με 682 ασθένειες και ο Staphylococcus aureus σε 43 εστίες με 402 ασθενείς.
Συνολικά 43 κρούσματα ισταμίνης και σκομβροτοξίνης επηρέασαν 183 άτομα και 23 περιστατικά θαλάσσιας βιοτοξίνης προκάλεσαν τη νόσηση άλλων 120, όπως αναφέρει το Food Safety News. Σε εννέα εστίες, η τροφική δηλητηρίαση προκλήθηκε από τη ciguatoxin, τον αιτιολογικό παράγοντα της δηλητηρίασης από τα ψάρια Ciguatera. Τέλος, τρεις εστίες δηλητηρίασης από λεκτίνη αναφέρθηκαν από τη Δανία, στις οποίες επηρεάστηκαν 55 άτομα.
Ακολουθήστε το Cibum 
