Στις ΗΠΑ το 2021, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι πέθαναν από δηλητηρίαση μετά την χρήση οπιοειδών και υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η ίδια κατάσταση επικρατεί και στην Ευρώπη.
Η χρήση οπιοειδών έχει αυξηθεί παγκοσμίως από τις αρχές τους 2000 αλλά εντάθηκε περαιτέρω λόγω της πανδημίας και των Lockdown. Όμως δεν αυξήθηκε μόνο η χρήση αλλά και οι δηλητηριάσεις που προκαλούν αυτές οι ουσίες. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ το 2021, περισσότεροι από 100.000 άνθρωποι πέθαναν από υπερβολική δόση οπιοειδών στη χώρα και υπάρχουν στοιχεία που δείχνουν ότι η ίδια κατάσταση επικρατεί και στην Ευρώπη. Οι αρχές σε Ολλανδία και Δανία κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τους κινδύνους από την χρήση του ισχυρού οπιοειδούς οξυκωδόνη. Αυτή η ουσία, που πωλήθηκε αρχικά με το όνομα OxyContin, ήταν η κύρια αιτία των θανάτων από οπιοειδή στις ΗΠΑ.
Οι ερευνητές αξιολόγησαν την εξέλιξη του αριθμού των κλήσεων έκτακτης ανάγκης σχετικά με τη δηλητηρίαση από οπιοειδή στο Tox Info Suisse, το ελβετικό κέντρο πληροφοριών για τη δηλητηρίαση, μεταξύ 2000 και 2019. Χρησιμοποίησαν επίσης δεδομένα από το IQVIA και παρέχονται από την PharmaSuisse, την ελβετική ένωση φαρμακοποιών, για τις πωλήσεις σε οπιοειδή από ελβετικά φαρμακεία και ιατρούς.
Τα δεδομένα καθιστούν σαφές ότι το πρόβλημα γίνεται ολοένα και πιο σοβαρό. Ο αριθμός των κλήσεων που έγιναν στην Tox Info Suisse λόγω περιπτώσεων δηλητηρίασης από οπιοειδή αυξήθηκε κατά 177% κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Το κέντρο έλαβε 1,4 κλήσεις ανά 100.000 κατοίκους το 2000, αλλά 20 χρόνια αργότερα ο αριθμός των κλήσεων είχε αυξηθεί κατά περισσότερο από 2,5 φορές.
Οι πωλήσεις διπλασιάστηκαν
Τα στοιχεία πωλήσεων επίσης σχεδόν διπλασιάστηκαν (+92%), από 14.300 πωλήσεις ανά 100.000 κατοίκους σε 27.400. Είναι σημαντικό ότι η αύξηση των ισχυρών οπιοειδών ήταν μεγαλύτερη από ό,τι σε πιο αδύναμες μορφές, τόσο όσον αφορά τις κλήσεις προς την Tox Info Suisse όσο και τα στοιχεία πωλήσεων.
Σε απόλυτες τιμές, το παυσίπονο τραμαδόλη εμφανίστηκε πιο συχνά το 2019, τόσο στην Tox Info Suisse όσο και σε πωλήσεις (40%). Η τραμαδόλη είναι ένα ασθενές οπιοειδές που συνταγογραφείται για μέτριο έως σοβαρό πόνο.
Όπως αναφέρει το EurekAlert το δεύτερο πιο κοινό είναι η οξυκωδόνη, ένα ισχυρό οπιοειδές που ευθύνεται για πάνω από το ένα τρίτο όλων των κλήσεων προς την Tox Info Suisse και αντιπροσωπεύει σχεδόν το ένα τέταρτο των πωλήσεων. Τα στοιχεία που σχετίζονται με περιπτώσεις δηλητηρίασης και τα στοιχεία των πωλήσεων για την οξυκωδόνη αυξήθηκαν σημαντικά μεταξύ 2009 και 2016, με αμφότερα να υπερδιπλασιάζονται.
«Η μελέτη μας δείχνει ξεκάθαρα ότι η χρήση οπιοειδών αυξάνεται απότομα στην Ελβετία», συνοψίζει ο Burden την κατάσταση. «Η αύξηση των πωλήσεων είναι παρόμοια με αυτή που παρατηρείται στην Ολλανδία και τη Δανία, ωστόσο, οι κατά κεφαλήν πωλήσεις μας είναι σημαντικά υψηλότερες τα τελευταία χρόνια». Αν και απέχουμε ακόμη πολύ από την τρέχουσα κατάσταση στις ΗΠΑ ή στον Καναδά, πρέπει να παρακολουθούμε την κατάσταση καθώς οι υψηλές πωλήσεις οξυκωδόνης στην Ελβετία είναι παρόμοιες με αυτές που είδαμε στον Καναδά στις αρχές του 2000», λέει ο Burden. .
Δηλητηριάσεις από φαιντανύλη
Η μελέτη εξέτασε και τη χρήση των παράνομων οπιοειδών, συμπεριλαμβανομένης της φαιντανύλης, ενός οπιοειδούς που χορηγείται για πολύ έντονο πόνο και είναι περίπου δέκα φορές πιο ισχυρό από την οξυκωδόνη και έχει μεγάλη πιθανότητα για παράνομη χρήση και θανατηφόρες υπερβολικές δόσεις.
Στις ΗΠΑ, τον Καναδά και την Αυστραλία, η παράνομη χρήση ηρωίνης και φαιντανύλης αυξήθηκε μετά την αφαίρεση του OxyContin και η φαιντανύλη είναι η κύρια αιτία δηλητηριάσεων και θανάτων από οπιοειδή.
Θεωρούμενη ως ναρκωτική ουσία, η φαιντανύλη υπόκειται σε αυστηρότερες απαιτήσεις συνταγογράφησης στην Ελβετία. Ωστόσο, ο Burden λέει ότι «αν περιοριστούν ξαφνικά τα ισχυρά οπιοειδή όπως η οξυκωδόνη, οι ασθενείς που έχουν εξάρτηση από αυτά τα φάρμακα μπορεί να στραφούν στην παράνομη αγορά και αυτός είναι ένας κίνδυνος που πρέπει να αποφύγουμε να προχωρήσουμε».
Στις πωλήσεις, η φαιντανύλη ήταν το τρίτο σε πωλήσεις οπιοειδές, αλλά αυτό μπορεί να αφορά σε μεγάλο βαθμό τα σπίτια φροντίδας για τη διαχείριση του καρκίνου τελικού σταδίου. Στα δεδομένα Tox Info Suisse, ελάχιστες κλήσεις λήφθηκαν για φαιντανύλη. Ωστόσο, για τα οπιοειδή, και ιδιαίτερα τη φαιντανύλη, είναι πιθανό οι χρήστες (ή οι φροντιστές τους) να στραφούν απευθείας στις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης σε περίπτωση δηλητηρίασης, προκειμένου να λάβουν γρήγορα ένα αντίδοτο. Επομένως, είναι πιθανό το Tox Info Suisse να μην καταγράφει την πλειονότητα των σοβαρών δηλητηριάσεων από οπιοειδή.
Η κορυφή του παγόβουνου
Καθώς τα δεδομένα για τα έτη πανδημίας 2020 και 2021 δεν είναι ακόμη γνωστά, δεν είναι σαφές εάν η χρήση οπιοειδών έχει αυξηθεί δραματικά, όπως στις ΗΠΑ. Η εικόνα που δίνουν τα στοιχεία των PharmaSuisse και Tox Info Suisse δεν είναι επίσης πλήρη, και ο Burden είναι πεπεισμένος ότι «τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη μελέτη για τις βλάβες από τα οπιοειδή στην Ελβετία είναι μόνο η κορυφή του παγόβουνου. Χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα για να κατανοήσουμε τις βλάβες που σχετίζονται με τη χρήση οπιοειδών στην Ελβετία – αυτό περιλαμβάνει τον αριθμό των ατόμων που έχουν αναπτύξει εξάρτηση από τα συνταγογραφούμενα οπιοειδή και τον αριθμό των θανάτων που σχετίζονται με τα οπιοειδή», συνεχίζει ο Burden. Τώρα ξεκινά μια μελέτη παρακολούθησης για να αντιμετωπίσει αυτά τα ερωτήματα.
Ο Μπέρντεν πιστεύει ότι είναι σημαντικό να παραμείνουμε σε επαγρύπνηση, ανεξάρτητα από περαιτέρω μελέτες: «Δεν είμαστε στην τρέχουσα κλίμακα της επιδημίας οπιοειδών που παρατηρείται στη Βόρεια Αμερική ή σε άλλες χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο ή την Αυστραλία. Ωστόσο, αυτές οι χώρες παλεύουν με τη χρήση φαιντανύλης που αναπτύχθηκε μετά τους περιορισμούς στην οξυκωδόνη. Στην Ελβετία, δεν έχουμε ακόμη τα δεδομένα για να κατανοήσουμε την πλήρη κλίμακα της χρήσης οπιοειδών και των βλαβών που επιφέρουν. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να συλλέγουμε αυτά τα δεδομένα, ώστε να μπορούμε να λαμβάνουμε τεκμηριωμένες αποφάσεις πολιτικής», λέει ο ερευνητής.
Ακολουθήστε το Cibum 
