Ιστορία, θρεπτική αξία, συντήρηση και ασφάλεια τροφίμων του πάλαι ποτέ δημοφιλούς σνακ, η παγκόσμια αγορά του οποίου, παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη.
Ο πασατέμπος είναι ξηρός καρπός, ανήκει στην κατηγορία των ελαιούχων σπόρων και πρόκειται για ψημένα σπόρια κολοκύθας που σερβίρονται ως σνακ.
Η ονομασία του είναι ιδιωματική, εκ των ιταλικών λέξεων passo + tempo, δηλαδή “περνάω την ώρα μου” και ο όρος passatempo είναι μόνο ελληνικός, αν και τον έχει χρησιμοποιήσει και ο γίγαντας τροφίμων Nestle που έχει εισάγει στο χαρτοφυλάκιο της προϊόν, με το όνομα passatempo το οποίο πωλείται στη Βραζιλία.
Ιστορία
Η λέξη πιθανόν να εισήλθε στην Ελλάδα μαζί με τους Ισπανόφωνους Εβραίους που εγκαταστάθηκαν στην Θεσσαλονίκη τον 16ο αιώνα. Έχει χαρακτηριστεί ως τρόφιμο του δρόμου (street food) ιδιαίτερα μεταξύ καταναλωτών χαμηλού εισοδήματος. Συχνά θα το δείτε να πωλείται από πλανόδιους πωλητές, γνωστούς και ως “πασατεμπάδες” ή “στραγαλατζήδες”, στα κέντρα μεγάλων ελληνικών πόλεων ή σε πανηγύρια και κινητά λούνα Παρκ. Λόγω του ήχου που δημιουργείται όταν σπάει με τα δόντια, προκειμένου να εμφανιστεί ο πεντανόστιμος πράσινος καρπός, έχει αποκτήσει το παρατσούκλι “τσάκα-τσούκα” ή… “τσίκιτσίκι, φτου”!
Λόγω της πολύ χαμηλής του τιμής, αποτέλεσε το πλέον προσφιλές σνακ στην Ελλάδα, τον 19o αιώνα, για πολίτες με χαμηλά εισοδήματα και ήταν σύνηθες σε βόλτες, συναντήσεις και σινεμά. Αυτό το γεγονός έχει προσδώσει στη λέξη αρκετές μεταφορικές έννοιες, με κύρια την έννοια της εύκολης φθηνής καθημερινής συνεχούς χρήσης, καθώς και τη συχνή αναφορά της σε καθημερινές εκφράσεις και λαϊκά τραγούδια. Άλλωστε η φράση ‘είμαι ο πασατέμπος σου για να περνάς την ώρα’ προέρχεται από το λαϊκό τραγούδι του Μανώλη Χιώτη: «Αυτά που λες εγώ τ’ ακούω βερεσέ / τα παραμύθια σου τ’ ανθίστηκα πια τώρα και το κατάλαβα πως ήμουνα για σε / ο πασατέμπος σου για να περνάς την ώρα»…
Θρεπτική αξία
Ο σπόρος κολοκύθας μπορεί να αναφέρεται είτε στον αποφλοιωμένο πυρήνα είτε στον μη αποφλοιωμένο ολόκληρο σπόρο και συνήθως αναφέρεται στο καβουρδισμένο τελικό προϊόν που καταναλώνεται ως σνακ.
Σε μερικές χώρες, κυρίως ισπανόφωνες, ονομάζεται Pepita (pepita de calabaza , “μικρός σπόρος κολοκύθας”). Οι σπόροι είναι τυπικά επίπεδοι και ασύμμετρα οβάλ, έχουν λευκό εξωτερικό φλοιό και έχουν ανοιχτό πράσινο χρώμα μετά την αφαίρεση του φλοιού. Ορισμένες ποικιλίες κολοκύθας είναι χωρίς φλοιό και καλλιεργούνται μόνο για τους βρώσιμους σπόρους τους.
O πασατέμπος έχει ένα εντυπωσιακό προφίλ θρεπτικών συστατικών αλλά και πολλές θερμίδες γιατί κανείς δεν μπορεί να φάει λιγότερους από δέκα! Έχουν ιδιαίτερα υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος (ιδιαίτερα λινολεϊκό οξύ και ελαϊκό οξύ ), πρωτεΐνες, αντιοξειδωτικά, διαιτητικές ίνες και πολυάριθμα μικροθρεπτικά συστατικά. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι περιέχουν περισσότερο σίδηρο από όλους τους σπόρους! Η τρυπτοφάνη και η τυροσίνη στους σπόρους κολοκύθας φαίνεται να παίζουν έναν από τους πιο ευεργετικούς ρόλους, καθώς είναι οι πρόδρομοι της σεροτονίνης και της ντοπαμίνης , ενώ φαίνεται πως βελτιώνουν και τον ύπνο. Τόσο η σεροτονίνη όσο και η ντοπαμίνη είναι γνωστό ότι παίζουν ρόλο στη ρύθμιση του άγχους και του στρες.
Αλλά και αυτή καθαυτή η επαναλαμβανόμενη κίνηση του μασήματος, μπορεί να είναι ένας φθηνός και αποτελεσματικός τρόπος για να βοηθήσει στην ανακούφιση του άγχους και στην τόνωση της προσοχής. Ακόμα και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συστήσει την κατανάλωση σπόρων κολοκύθας ως καλό τρόπο λήψης ψευδαργύρου και μιας μεγάλης ποικιλίας θρεπτικών συστατικών όπως το μαγνήσιο και το μαγγάνιο, ο χαλκός και οι πρωτεΐνες.
Δυναμική επιστροφή
Αν και μέχρι πριν από λίγα χρόνια ο πασατέμπος θεωρούνταν ως επαρχιώτικος αναχρονισμός και την θέση του έχουν πάρει άλλα πιο σύγχρονα (και πιο ακριβά) σνακ, όπως πατατάκια και γαριδάκια, φαίνεται πως προετοιμάζει δυναμική επιστροφή: Σύμφωνα με ανάλυση αγοράς, του Fortune Business Insights η αγορά αποξηραμένων σπόρων κολοκύθας στην Ευρώπη αναμένεται να σημειώσει σημαντική ανάπτυξη τα επόμενα χρόνια, καθώς οι καταναλωτές στρέφονται περισσότερα σε τέτοιου είδους θρεπτικά προϊόντα στην καθημερινή τους διατροφή και ταυτόχρονα αυξάνεται η προτίμηση για φυτικά προϊόντα. Άλλη παρόμοια ανάλυση της Verified Market Research, αναφέρει πως το μέγεθος της αγοράς σπόρων κολοκύθας αποτιμήθηκε σε 1,89 δισεκατομμύρια δολάρια το 2021 και προβλέπεται να φτάσει τα 3,84 δισεκατομμύρια δολάρια έως το 2030, αυξάνοντας με CAGR 8,20% από το 2023 έως το 2030. Αιτία για την ανάπτυξη αυτή είναι η υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες των σπόρων κολοκύθας, που έχει δημιουργήσει μια αυξανόμενη ζήτηση για αυτά τα προϊόντα, ειδικά μεταξύ των καταναλωτών που προσέχουν την υγεία τους και προσβλέπουν σε έναν υγιεινό τρόπο ζωής.
Ασφάλεια τροφίμων
Όσον αφορά στην ασφάλεια τροφίμων, όταν αγοράζετε χύμα πασατέμπο, είναι σημαντικό να βεβαιωθείτε ότι βρίσκονται σε καλυμμένα δοχεία και ότι το κατάστημα έχει καλό τζίρο για να είστε πιο σίγουροι πως είναι φρέσκοι. Επίσης, δεν πρέπει να υπάρχει υγρασία. Καλό θα είναι να προσέξετε για σημάδια αλλοίωσης από έντομα και να ελέγξετε ότι οι σπόροι δεν έχουν συρρικνωθεί. Συνιστάται να αγοράζετε βιολογικούς σπόρους κολοκύθας, καθώς θα ελαχιστοποιήσει την πιθανή έκθεση σε ρύπους. Αποθηκεύστε τους αποξηραμένους ή καβουρδισμένους σπόρους σε αεροστεγές δοχείο στο ψυγείο, όχι περισσότερο από 10 έως 14 ημέρες. Για
μεγαλύτερη διάρκεια ζωής, τοποθετήστε στην κατάψυξη.
Ακολουθήστε το Cibum 
