Τίθενται όρια σε τρόφιμα για τα οποία δεν έχει οριστεί μέγιστο επίπεδο, πολλά από τα υφιστάμενα όρια επεκτείνονται σε άλλες κατηγορίες, ενώ μειώνεται το μέγιστο επίπεδο σε γάλα και γαλακτοκομικά.
Ποιος μπορεί να ξεχάσει το σκάνδαλο με τις διοξίνες σε πουλερικά και προϊόντα τους που σήμανε κόκκινο συναγερμό σε όλη την Ευρώπη το 1999… Τον πανικό τον Δεκέμβριο του 2008, όπου ανακλήθηκαν ιρλανδικά προϊόντα με βάση το χοιρινό κρέας από 14 ευρωπαϊκές χώρες, με επίπεδο διοξίνης που ξεπερνούσε κατά 200 και πλέον φορές τα επιτρεπτά όρια… και το σκάνδαλο με τις διοξίνες στη Γερμανία το 2011 που έλαβε μεγάλες διαστάσεις, καθώς αποκαλύφθηκε η παρουσία διοξινών σε αρκετές χιλιάδες τόνους ζωοτροφών, κρέατος και αυγών που είχαν εξαχθεί σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
Οι διοξίνες είναι μια οικογένεια χημικών ουσιών (κυρίως παραπροϊόντα από βιομηχανικές διαδικασίες) εξαιρετικά ύποπτη για καρκινογενέσεις, ιδιαίτερα τοξική για τον άνθρωπο και ανθεκτική στην βιολογική αποικοδόμηση. Η κύρια αιτία έκλυσης διοξινών από τα καιόμενα απορίμματα είναι η παρουσία χλωρίου σε αυτά. Μια σημαντική, αν όχι η σημαντικότερη, πηγή χλωρίου είναι τα πλαστικά PVC. Οι υψηλότερες συγκεντρώσεις διοξινών, βρίσκονται στο έδαφος και στα ζώα, ενώ έχει υπολογιστεί ότι το 90% της έκθεσης των ανθρώπων σε διοξίνες προέρχεται από το φαγητό. Οι διοξίνες δεν διαλύονται στο νερό, αλλά είναι λιποδιαλυτές, συσσωρεύονται στους λιπώδεις ιστούς των ζωντανών οργανισμών και, μέσω της τροφικής αλυσίδας, καταφέρνουν να “πολλαπλασιάζουν” τις ποσότητές τους. Όπως και οι φυσικές ορμόνες, οι διοξίνες μπορούν να διαπεράσουν τη μεμβράνη των κυττάρων και να αλλάξουν τη δράση των γονιδίων που ρυθμίζουν τη διαδικασία της ανάπτυξης. Ακόμη και απειροελάχιστες συγκεντρώσεις διοξινών μπορούν να επηρεάσουν το ανοσοποιητικό και νευρικό σύστημα των οργανισμών. Σε πειραματόζωα, η έκθεση σε διοξίνες έχει προκαλέσει ένα ευρύ φάσμα τοξικολογικών επιπτώσεων.
Ο όρος «διοξίνες», καλύπτει μια ομάδα 75 πολυχλωριωμένων διβενζο-pδιοξινών (PCDD) και 135 πολυχλωριωμένων διβενζοφουρανίων (PCDF), 17 από τις οποίες είναι ιδιαίτερα τοξικές. Τα πολυχλωροδιφαινύλια (PCB) είναι μια ομάδα 209 διαφορετικών ομοειδών ουσιών που είναι δυνατόν να διαχωριστούν σε δύο υποομάδες σύμφωνα με τις τοξικολογικές τους ιδιότητες: 12 από αυτές έχουν τοξικολογικές ιδιότητες παρόμοιες με των διοξινών και, για το λόγο αυτό, συχνά αναφέρονται ως παρόμοια με τις διοξίνες PCB.
Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων EFSA, το 2018 γνωμοδότησε σχετικά με τους κινδύνους από την παρουσία διοξινών και παρόμοιων με τις διοξίνες PCB στις ζωοτροφές και τα τρόφιμα. Η EFSA καθόρισε μια τιμή ανεκτής εβδομαδιαίας πρόσληψης 2 pg TEQ (τοξικά ισοδύναμα)/kg σωματικού βάρους/εβδομάδα για το άθροισμα των διοξινών και των παρόμοιων με τις διοξίνες PCB.
Σύμφωνα όμως με την Αρχή οι εκτιμήσεις της χρόνιας διατροφικής έκθεσης των καταναλωτών σε διοξίνες και παρόμοια με τις διοξίνες PCB, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία για την παρουσία των ουσιών αυτών δείχνουν σημαντική υπέρβαση της ανεκτής εβδομαδιαίας πρόσληψης για τους πληθυσμούς όλων των ηλικιακών ομάδων.
Γι’ αυτό καθώς και εν αναμονή της ολοκλήρωσης της επανεξέτασης του WHO για τις διοξίνες τα αποτελέσματα της οποίας αναμένονται το 2023, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έκρινε είναι σκόπιμο να καθοριστούν μέγιστα επίπεδα για τις διοξίνες για τα τρόφιμα τα οποία δεν καλύπτονται ακόμη από τη νομοθεσία της Ένωσης και για τα οποία προστέθηκαν πρόσφατα στοιχεία παρουσίας στη βάση δεδομένων της EFSA, όπως το κρέας και τα προϊόντα με βάση το κρέας από αιγοειδή, άλογα, κουνέλια, αγριόχοιρους, φτερωτά θηράματα, καρκινοειδή και ελάφια και το ήπαρ αιγοειδών, αλόγων και φτερωτών θηραμάτων, καθώς και να επεκταθεί το ισχύον μέγιστο επίπεδο για τα αυγά όρνιθας σε όλα τα αυγά πουλερικών με εξαίρεση τα αυγά χήνας.
Εκτός αυτού, με βάση τα διαθέσιμα στοιχεία παρουσίας και τη σημασία της εξασφάλισης υψηλού επιπέδου προστασίας της ανθρώπινης υγείας, ιδίως για τις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, είναι σκόπιμο να μειωθούν από τώρα τα μέγιστα επίπεδα διοξινών στο γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα.
Για να διαβάσετε τα νέα μέγιστα επίπεδα διοξινών σε τρόφιμα και προϊόντα πατήστε ΕΔΩ.
-Σύμφωνα με τον νέο κανονισμό της ΕΕ θα πρέπει να προβλεφθεί ένα εύλογο χρονικό διάστημα ώστε να επιτραπεί στους υπευθύνους επιχειρήσεων τροφίμων να προσαρμοστούν στα μέγιστα επίπεδα που καθορίζονται στον παρόντα κανονισμό.
-Δεδομένου ότι ορισμένα τρόφιμα που καλύπτονται από τον παρόντα κανονισμό έχουν μακρά διάρκεια ζωής, θα πρέπει να επιτραπεί στα τρόφιμα που έχουν τεθεί νόμιμα σε κυκλοφορία στην αγορά πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του παρόντος κανονισμού να παραμείνουν στην αγορά.
-Τα μέτρα που προβλέπονται στον παρόντα κανονισμό είναι σύμφωνα με τη γνώμη της μόνιμης επιτροπής φυτών, ζώων, τροφίμων και ζωοτροφών,