Δύο έλεγχοι που δημοσιεύθηκαν πρόσφατα από τον Οργανισμό Υγείας και Ασφάλειας της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αξιολόγησαν την ασφάλεια του γάλακτος και των γαλακτοκομικών προϊόντων στη Ρουμανία και τη Φινλανδία, αλλά διαπιστώθηκαν αρκετά προβλήματα μεταξύ των οποίων, ελλιπείς έλεγχοι, μη συμμορφώσεις, προβλήματα με τις εργαστηριακές δοκιμές, ανεπαρκείς δειγματοληψίες, αλλαγές στις ετικέτες από τους λιανοπωλητές, προβλήματα στην υγιεινή αρμέγματος, περιορισμένη κεντρική εποπτεία και επιεικείς εκθέσεις.
Ο πρώτος εξ αποστάσεως έλεγχος της Γενικής Διεύθυνσης για την Υγεία και την Ασφάλεια των Τροφίμων τον Δεκέμβριο του 2020 στη Ρουμανία διαπίστωσε ότι το επίσημο σύστημα ελέγχου ήταν ολοκληρωμένο, αλλά υπήρχαν ορισμένα προβλήματα με τις εργαστηριακές δοκιμές.
Οι τοποθεσίες γαλακτοκομικών προϊόντων καταχωρούνται βάσει των εμπορικών τους δραστηριοτήτων: οι περισσότερες «μη επαγγελματικές» εκμεταλλεύσεις δεν υπόκεινται σε επίσημους ελέγχους επειδή θεωρείται ότι δεν εμπλέκονται στο εθνικό εμπόριο γαλακτοκομικών προϊόντων αν και παρέχουν νωπό γάλα σε εγκεκριμένες μονάδες επεξεργασίας.
Το δίκτυο των διαπιστευμένων επίσημων εργαστηρίων δεν έχει αξιολογηθεί από την κεντρική αρχή λόγω άλλων προτεραιοτήτων ή λόγω έλλειψης προϋπολογισμού. Το 2020 είχαν προγραμματιστεί εννέα επιθεωρήσεις, αλλά μόνο μία είχε πραγματοποιηθεί εξαιτίας έλλειψης οικονομικών πόρων. Μία άλλη επιθεώρηση έλαβε χώρα σε εργαστήριο ύστερα από καταγγελία πελάτη. Σε ιδιωτικά εργαστήρια πάλι δεν πραγματοποιήθηκε καμία από τις 15 προγραμματισμένες επιθεωρήσεις, αλλά έγιναν πέντε απρογραμμάτιστοι έλεγχοι μετά από παράπονα πελατών.
Προβλήματα με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται, τα αποτελέσματα που λαμβάνονται, χαμηλό ποσοστό συμμετοχής και αποτελέσματα των διεργαστηριακών δοκιμών επάρκειας από τα εσωτερικά εργαστήρια ιδιωτικών επιχειρήσεων και επιχειρήσεων τροφίμων σημαίνει ότι τα αποτελέσματα ενδέχεται να μην είναι αξιόπιστα και να μην εγγυώνται ότι το γάλα είναι ασφαλές για κατανάλωση, σύμφωνα με την έκθεση.
Τα αποτελέσματα των δοκιμών στα Εργαστήρια Υγειονομικής Κτηνιατρικής και Ασφάλειας Τροφίμων της Κομητείας έδειξαν σημαντικό αριθμό μη συμμορφούμενων δειγμάτων ενώ πολύ λίγα έως καθόλου μη ικανοποιητικά αποτελέσματα λήφθηκαν από ιδιωτικά και εσωτερικά εργαστήρια, τα οποία είχαν δοκιμάσει περισσότερα δείγματα.
Σύγχυση με την επανασήμανση
Οι έλεγχοι σχετικά με τα κριτήρια του νωπού γάλακτος στις εκμεταλλεύσεις προβάτων, αιγών και βουβαλιών είναι περιορισμένοι καθώς έχει δοθεί προτεραιότητα στον τομέα του αγελαδινού γάλακτος. Η συχνότητα δειγματοληψίας ήταν μερικές φορές χαμηλότερη από ό,τι απαιτούσε η νομοθεσία της ΕΕ. Οι ρουμανικές αρχές έχουν εκδώσει από τότε οδηγίες για τον έλεγχο των κριτηρίων του νωπού γάλακτος από όλα τα σχετικά είδη.
Την εποχή του ελέγχου εγκρίθηκαν 158 εγκαταστάσεις μεταποίησης γαλακτοκομικών προϊόντων με 25 να μπαίνουν σε αναστολή. Τα στοιχεία που παρασχέθηκαν στην ομάδα ελέγχου έδειξαν ότι τα μέτρα επιβολής δεν ταιριάζουν πάντα με τη σοβαρότητα μιας μη συμμόρφωσης ή δεν αυξάνονται μετά από επανειλημμένα προβλήματα. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η επιχείρηση τροφίμων δεν είχε αντιμετωπίσει σωστά τις ελλείψεις.
Οι εγχώριοι νόμοι για τη χρήση νωπού αγελαδινού γάλακτος που δεν συμμορφωνόταν με τα κριτήρια, την απευθείας πώληση τροφίμων και την παρασκευή παραδοσιακών προϊόντων, δεν κοινοποιήθηκαν στην Επιτροπή της ΕΕ και στα κράτη – μέλη, αντίθετα με τους κανόνες. Οι Ρουμάνοι αξιωματούχοι δεσμεύτηκαν να το κάνουν μέχρι το Μάρτιο του 2022.
Το 2020 οι έλεγχοι για απάτες επικεντρώθηκαν στη σήμανση των γαλακτοκομικών προϊόντων σε επίπεδο λιανικής πώλησης. Μία κομητεία εντόπισε έξι περιπτώσεις μη συμμόρφωσης σε 36 ελέγχους. Το κύριο ζήτημα ήταν ότι το τυρί που παρασκευάζεται με πρόβειο και αγελαδινό γάλα, πωλείται ως τυρί που παρασκευάζεται μόνο με πρόβειο γάλα. Περαιτέρω έρευνες διαπίστωσαν ότι τα προϊόντα είχαν σωστή επισήμανση από τον κατασκευαστή, αλλά αργότερα επισημάνθηκαν εκ νέου από τον λιανοπωλητή, παραπλανώντας κατά συνέπεια τους καταναλωτές.
Συμπεράσματα της Φινλανδίας
Ο δεύτερος εικονικός έλεγχος, τον Απρίλιο του 2021 στη Φινλανδία, επαίνεσε την ποιότητα του νωπού γάλακτος και το εργαστηριακό δίκτυο, αλλά εντόπισε ορισμένες αδυναμίες στο σύστημα ελέγχου.
Αρκετοί περιφερειακοί και τοπικοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι δεν διαθέτουν πόρους για να κάνουν ελέγχους στην υγιεινή των γαλακτοκομικών προϊόντων και συχνά πρέπει να δίνουν προτεραιότητα σε ελέγχους σε άλλα θέματα, όπως την καλή διαβίωση των ζώων. Έλλειψη εκπαίδευσης παρατηρήθηκε, επίσης, από την ομάδα ελέγχου.
Η αλλαγή των συστημάτων πληροφορικής είχε ως αποτέλεσμα περιορισμένη πρόσβαση και κενά πληροφοριών μεταξύ τοπικών, περιφερειακών και κεντρικών φορέων, καθώς και προβλήματα μεταφοράς πληροφοριών από παλιές βάσεις δεδομένων.
Οι ελεγκτές διαπίστωσαν ότι οι κεντρικές και περιφερειακές αρχές δεν έχουν καμία εξουσία να επηρεάσουν τους ελέγχους για την υγιεινή των γαλακτοκομικών προϊόντων, οι οποίοι διενεργούνται από τις τοπικές αρχές και δεν έχουν πρόσβαση σε τοπικά σχέδια δειγματοληψίας, επομένως, δεν μπορούν να παρακολουθήσουν την εφαρμογή. Η κεντρική αρχή έχει, επίσης, περιορισμένη μόνο εποπτεία για την επαλήθευση της αποτελεσματικότητας, της συνέπειας και της ομοιομορφίας των επίσημων ελέγχων, κάτι που απαιτείται από τη νομοθεσία της ΕΕ.
Πολύ επιεικής;
Οι γαλακτοκομικοί συνεταιρισμοί, οι οποίοι είναι υπεύθυνοι για τη συλλογή και τη μεταφορά νωπού γάλακτος δεν περιλαμβάνονται στους επίσημους ελέγχους και το επίπεδο συνεργασίας με τις αρχές ποικίλλει. Η ομάδα ελέγχου εξέτασε μια έκθεση γαλακτοκομικής εκμετάλλευσης ενός συνεταιρισμού συλλογής γάλακτος που είχε αρκετές ελλείψεις στην υγιεινή του αρμέγματος.
Οι έλεγχοι των γαλακτοκομικών εγκαταστάσεων χρησιμοποιούν smileys για τα διάφορα προς έλεγχο θέματα. Το σύστημα έχει ως στόχο ότι κατά μέσο όρο το 85% των επιχειρήσεων τροφίμων πρέπει να είναι στην κατηγορία Α για «άριστα» και Β για «καλό» και αυτός ο στόχος έχει επιτευχθεί τα τελευταία τρία χρόνια.
Ωστόσο, μια επανεξέταση πολλών εκθέσεων επιθεώρησης από την ομάδα ελέγχου δείχνει ότι οι βαθμολογίες είναι συχνά πολύ επιεικείς και οι επιθεωρητές διστάζουν να λάβουν μέτρα επιβολής. Αυτό σημαίνει ότι τα αποτελέσματα δεν αντικατοπτρίζουν με ακρίβεια τη φύση ή τη σοβαρότητα των ανιχνευόμενων μη συμμορφώσεων.
Σε ένα παράδειγμα, μια εταιρεία ανίχνευσε Listeria monocytogenes δύο φορές σε δείγματα αποστράγγισης, συμπεριλαμβανομένου ενός σε μια περιοχή παραγωγής τον Οκτώβριο του 2020. Δεν πήρε δείγμα του γαλακτοκομικού προϊόντος που παρήχθη μετά το τελευταίο θετικό τεστ. Παρά το γεγονός αυτό, και ζητώντας από την εταιρεία να παράσχει ένα σχέδιο δράσης με προθεσμία δύο εβδομάδων, οι έλεγχοι της Listeria κρίθηκαν άριστοι. Οι επόμενες δύο εκθέσεις επιθεώρησης δεν ανέφεραν εάν το σχέδιο είχε παρασχεθεί.
Οι αρχές ανέφεραν ότι η αποφυγή υποχρεωτικών επαναληπτικών επιθεωρήσεων για τις βαθμολογίες C και D λόγω ελλείψεων προσωπικού, ιεράρχησης άλλων καθηκόντων, έλλειψης εμπειρίας στη διενέργεια ελέγχων και εκπαίδευσης ήταν οι κύριοι λόγοι για την επιείκεια.
Πηγή: Food safety news
Ακολουθήστε το Cibum 
