Από την έναρξη της πανδημίας της νόσου του κορονοϊού από τα τέλη του 2019 μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 έχουν αναφερθεί περισσότερα από 341 εκατομμύρια κρούσματα και 5,5 εκατομμύρια θάνατοι παγκοσμίως. Ο SARS-CoV-2 είναι γνωστό ότι μεταδίδεται από άτομο σε άτομο, κυρίως με αερομεταφερόμενη μετάδοση και αναπνευστικά σταγονίδια.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA) και η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) έχουν αποφανθεί ότι τα τρόφιμα είναι απίθανο να σχετίζονται με τη μετάδοση του SARS-CoV-2. Ωστόσο, οι αναφορές τροφίμων και συσκευασιών τροφίμων που έχουν μολυνθεί από τον SARS-CoV-2 εγείρουν ανησυχίες σχετικά με πιθανούς κινδύνους για την υγεία που σχετίζονται με τα τρόφιμα, τις συσκευασίες τροφίμων και τις επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα που μπορεί να μολυνθούν κατά την επεξεργασία, τη μεταφορά ή την προετοιμασία. Να σημειωθεί ότι έχει αποδειχθεί πως τα τρόφιμα δεν μπορούν να υποστηρίξουν την αναπαραγωγή των ιών, ωστόσο τα περισσότερα τρόφιμα δεν μπορούν και να τους απενεργοποιήσουν.
Τα περιβάλλοντα χαμηλής θερμοκρασίας κατά την αποθήκευση και τη μεταφορά των τροφίμων υποστηρίζουν ευνοϊκές συνθήκες για την επιβίωση του SARS-CoV-2. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να επιβιώσει σε ορισμένους τύπους τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των θαλασσινών, του κρέατος και των προϊόντων υπό συνθήκες ψύξης (4 °C) και κατεψυγμένων (−10 °C έως −80 °C), με τον ιό, σε ορισμένα τρόφιμα να παραμένει μολυσματικός για περισσότερες από 21 ημέρες. Επιπλέον, τα κρούσματα του COVID-19 έχουν συνδεθεί με μολυσμένα με SARS-CoV-2 κατεψυγμένα τρόφιμα και συσκευασίες τροφίμων μέσω φυλογενετικής ανάλυσης του ιού από ασθενείς και τρόφιμα ή υλικά συσκευασίας. Υπενθυμίζεται πως σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, σε κοινές επιφάνειες που έρχονται σε επαφή με τρόφιμα, ο μολυσματικός SARS-CoV-2 είναι σταθερός σε ανοξείδωτο χάλυβα και πλαστικό για έως και 72 ώρες. Συνολικά, αυτές οι μελέτες υποδηλώνουν ότι η μόλυνση των τροφίμων και των περιβαλλοντικών επιφανειών από τον SARS-CoV-2 μπορεί να παρουσιάζει δυνητικό κίνδυνο μόλυνσης για τα ευαίσθητα άτομα.
Επιστήμονες από τρία Πανεπιστήμια των ΗΠΑ αξιολόγησαν την επιβίωση του SARS-CoV-2 σε μια ποικιλία διαφορετικών τύπων τροφίμων. Αν και οι προηγούμενες μελέτες επικεντρώθηκαν κυρίως στη διερεύνηση της επιβίωσης του SARS-CoV-2 σε κρέατα και θαλασσινά με κρύα αλυσίδα, αυτή είναι η πρώτη αξιολόγηση της επιβίωσης του SARS-CoV-2 σε ευρείες κατηγορίες τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των προϊόντων, των ντελικατέσεν, των κρεάτων και των θαλασσινών, που ενδιαφέρουν τη βιομηχανία τροφίμων αλλά και τους καταναλωτές. Γενικά, τα μη επεξεργασμένα και ελάχιστα επεξεργασμένα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες (ωμό κρέας και θαλασσινά, ψητή και παγωμένη γαλοπούλα) και τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες και λίπη (τυρί και φυτικό κρέας εναλλακτικά) υποστήριξαν βιώσιμο SARS-CoV-2 για τουλάχιστον 14 ημέρες σε θερμοκρασία ψύξης. Επιπλέον, τα τρόφιμα με υψηλότερη περιεκτικότητα σε υγρασία παρατείνουν τη μολυσματικότητα του SARS-CoV-2, πιθανότατα αποτρέποντας την αποξήρανση και την αδρανοποίησή τους.
Ο SARS-CoV-2 σε χοιρινό, βοδινό και σολομό αναφέρθηκε ότι παρέμεινε μολυσματικός για τουλάχιστον 9 ημέρες στους 4 °C και 20 ημέρες στους -20 °C. Επίσης τα αποτελέσματά έδειξαν ότι ο SARS-CoV-2 επιβίωσε σε μπιφτέκια μοσχαρίσιου κιμά μαγειρεμένου σπάνιου και μέτριου, ενώ δεν ανιχνεύθηκε βιώσιμος ιός σε καλά παρασκευασμένα μπιφτέκια μοσχαρίσιου κιμά. Ως εκ τούτου, η κατανάλωση μη μαγειρεμένου μοσχαρίσιου κιμά που έχει μολυνθεί με υψηλή συγκέντρωση SARS-CoV-2 θα μπορούσε να είναι ένας πιθανός κίνδυνος για μόλυνση του γαστρεντερικού σωλήνα από SARS-CoV-2. Επομένως έχει σημασία το κατάλληλο μαγείρεμα, εκτός από τον κατάλληλο χειρισμό, για τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων.
Αν και ο SARS-CoV-2 παρέμεινε μολυσματικός σε γαλοπούλα και τυρί για 21 ημέρες, η συγκέντρωση του ιού στο σκληρό σαλάμι μειώθηκε σημαντικά εντός 24 ωρών.
Τα φρέσκα προϊόντα έχουν ποικίλες επιπτώσεις στον SARS-CoV-2. Σε αυτή τη μελέτη, αποκαλύφθηκε ότι ο SARS-CoV-2 μπορεί να επιβιώσει χωρίς ουσιαστική μείωση για 7 ημέρες όταν εμβολιαστεί στην επιφάνεια ντομάτας ή σταφυλιού. Μετά από αυτό το χρονικό σημείο, παρατηρήθηκε σημαντική μείωση στην παρουσία του ιού, αλλά ο βιώσιμος SARS-CoV-2 ήταν ακόμα ανιχνεύσιμος στο εξωτερικό δέρμα της ντομάτας και του σταφυλιού 21 ημέρες μετά τον εμβολιασμό. Καθώς τα ντοματίνια και τα σταφύλια τρώγονται συνήθως ωμά, αυτά τα αποτελέσματα υπογραμμίζουν τη σημασία του πλυσίματος των φρέσκων προϊόντων πριν από την κατανάλωση. Σε σύγκριση με τις ντομάτες και τα σταφύλια, ανακτήθηκε ένας λιγότερο βιώσιμος ιό τόσο από το εξωτερικό (κέλυφος) όσο και από το εσωτερικό (πολτός) του αβοκάντο
Συμπερασματικά, τα κρέατα, τα θαλασσινά και τα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, λίπη και υγρασία διατηρούν τη μολυσματικότητα του SARS-CoV-2 για έως και τρεις εβδομάδες, όταν τα τρόφιμα διατηρούνται σε θερμοκρασία ψυγείου (4 °C). Ωστόσο, τα πρόσθετα τροφίμων και τα αντιοξειδωτικά που βρίσκονται φυσικά σε διάφορους τύπους φρέσκων προϊόντων συμβάλλουν στην αδρανοποίηση του μολυσματικού ιού. Τονίζουμε τη σημασία του ξεπλύματος των προϊόντων που θα καταναλωθούν ωμά και τα σωστά μαγειρεμένα τρόφιμα για να αδρανοποιηθεί κάθε μολυσματικός ιός με θερμότητα.
Για να διαβάσετε την ενδιαφέρουμε αυτή μελέτη πατήστε ΕΔΩ
Μελέτη από: Population Health Sciences, Virginia Maryland College of Veterinary Medicine, Virginia Polytechnic Institute & State University, Blacksburg, VA 24061, USA
Food Science and Technology, Agricultural Research and Extension Center, Virginia Polytechnic Institute & State University, Hampton, VA 23669, USA
Center for Emerging Zoonotic and Arthropod-Borne Pathogens, Virginia Polytechnic Institute & State University, Blacksburg, VA 24061, USA