Τα γλυκαντικά και ο πιθανός κίνδυνος καρκίνου, αποτέλεσαν κορυφαία είδηση για τους παγκόσμιους καταναλωτές τη χρονιά που πέρασε.

Οι ειδήσεις και ενημερώσεις του 2023 για τα γλυκαντικά, προκάλεσαν στους καταναλωτές μεγάλη σύγχυση σχετικά με τον ρόλο των γλυκαντικών χαμηλών ή χωρίς θερμίδες, που οδηγούν κυρίως σε αντικρουόμενες οδηγίες κλινικής πρακτικής και διατροφικές συστάσεις. Άρθρο της Internatiol Sweeteners Association (ISA) παρέχει μια επισκόπηση οδηγιών και αναφορών που δημοσιεύθηκαν το 2023, μια περίληψη βασικών επιστημονικών μελετών και επιστημονικά νέα από επιστημονικές εκδηλώσεις που υποστηρίζονται από την ISA.

Η αμφισβήτηση των γλυκαντικών ξεκίνησε τον Μάιο του 2023, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) υποστήριξε ότι τα γλυκαντικά χωρίς ζάχαρη δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται ως μέσο για τον έλεγχο του βάρους, την ίδια στιγμή που οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές συστάσεις για τη διατροφή και τη διαχείριση του διαβήτη υποστηρίζουν τη χρήση γλυκαντικών αντί για ζάχαρη ως τρόπο μείωσης της συνολικής πρόσληψης θερμίδων και υδατανθράκων, βοηθώντας έτσι στη διαχείριση βάρους και στον έλεγχο της γλυκόζης.  Αυτές οι αντικρουόμενες συστάσεις οδήγησαν σε σύγχυση το κοινό αλλά και στις κοινότητες των επιστημονικών ομάδων και επαγγελματιών υγείας.

Η υπό όρους (ή αλλιώς αδύναμη) σύσταση του ΠΟΥ, βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό σε μελέτες παρατήρησης που περιορίζονται εγγενώς από την αντίστροφη αιτιότητα και την υπολειπόμενη σύγχυση. Σύμφωνα με την ISA η σύσταση του ΠΟΥ δεν είναι επιστημονικά αυστηρή. Δεν βασίζεται σε μια ισχυρή βάση αποδεικτικών στοιχείων ούτε υποστηρίζεται από τα στοιχεία που παρουσιάζονται στη συστηματική ανασκόπηση του ΠΟΥ, που ανατέθηκε με στόχο την ενημέρωση της κατευθυντήριας γραμμής. Είναι μόνο μια υπό όρους , ή αλλιώς αδύναμη σύσταση για την οποία ο ΠΟΥ δεν είναι σίγουρος για τις επιθυμητές ή ανεπιθύμητες συνέπειες της εφαρμογής της, για παράδειγμα εάν η κατευθυντήρια γραμμή κινδυνεύει να οδηγήσει σε αυξημένη πρόσληψη σακχάρων και συναφή αποτελέσματα για την υγεία.

Οι ανησυχίες του ISA σχετικά με τους περιορισμούς της προσέγγισης του ΠΟΥ στην κατευθυντήρια γραμμή συμμερίστηκαν οι κυβερνητικές υπηρεσίες που ανταποκρίθηκαν στη δημόσια διαβούλευση σχετικά με το προσχέδιο κατευθυντήριας γραμμής, συμπεριλαμβανομένου του Γραφείου Βελτίωσης και Ανισοτήτων της Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου και του Υπουργείου Υγείας και Φροντίδας Ηλικιωμένων της Αυστραλιανής Κυβέρνησης.

Νέες οδηγίες κλινικής πρακτικής για τη διατροφική διαχείριση του διαβήτη εκδόθηκαν από την Ομάδα Μελέτης Διαβήτη και Διατροφής (DNSG) της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τη Μελέτη του Διαβήτη (EASD) τον Απρίλιο του 2023 και από την Αμερικανική Ένωση Διαβήτη τον Ιανουάριο του 2023 , αντίστοιχα. Και οι δύο οργανισμοί υποστήριξαν τη χρήση γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες αντί των σακχάρων ως μέσο μείωσης της συνολικής πρόσληψης θερμίδων και υδατανθράκων, εφόσον δεν υπάρχει αντισταθμιστική αύξηση στην πρόσληψη ενέργειας από άλλες πηγές.

Το 2023 δημοσιεύτηκαν και άλλες συστηματικές ανασκοπήσεις που εξετάζουν τις επιπτώσεις στην υγεία των γλυκαντικών και σύμφωνα με τις οποίες υπάρχει σταθερά μια ευεργετική επίδραση της χρήσης γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες στον έλεγχο του βάρους και την καρδιομεταβολική υγεία, ενώ μελέτες παρατήρησης υποδηλώνουν θετική συσχέτιση με υψηλότερο κίνδυνο παχυσαρκίας ή άλλες χρόνιες καρδιομεταβολικές παθήσεις λέει η ISA.

Το μεγάλο θέμα της ασπαρτάμης

Toν Ιούλιο, η Κοινή Οργάνωση Τροφίμων και Γεωργίας (FAO)/Επιτροπή εμπειρογνωμόνων της ΠΟΥ για τα Πρόσθετα Τροφίμων (JECFA)  επιβεβαίωσε εκ νέου την ασφάλεια της ασπαρτάμης και επιβεβαίωσε την Αποδεκτή Ημερήσια Πρόσληψη (ADI) των 40 mg/kg σωματικού βάρους.

Μετά από ανασκόπηση μιας εκτεταμένης βάσης αποδεικτικών στοιχείων, η JECFA κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπήρχαν πειστικά στοιχεία από πειραματικά δεδομένα σε ζώα ή ανθρώπους ότι η ασπαρτάμη έχει δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.  Η JECFA αξιολόγησε επίσης το δυναμικό καρκινογένεσης, συμπεριλαμβανομένου του αποτελέσματος μιας ανασκόπησης από μια ομάδα εργασίας του Διεθνούς Οργανισμού Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC), καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «δεν υπήρχε ανησυχία για καρκινογένεση στα ζώα από την στοματική έκθεση στην ασπαρτάμη » και ότι « Τα στοιχεία για συσχέτιση μεταξύ της κατανάλωσης ασπαρτάμης και του καρκίνου στον άνθρωπο δεν είναι πειστικά ». 

Νωρίτερα φέτος, μια ολοκληρωμένη ποσοτική ανασκόπηση τοξικολογικών και επιδημιολογικών δεδομένων σχετικά με τη σχέση μεταξύ εγκεκριμένων γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες, συμπεριλαμβανομένης της ασπαρτάμης, και του καρκίνου κατέληξε στο συμπέρασμα ότι δεν υπάρχουν στοιχεία κινδύνου καρκίνου που να σχετίζεται με την κατανάλωση γλυκαντικών χαμηλών/χωρίς θερμίδες .