Ορισμένες προκλήσεις που εμφανίζονται στο διαδίκτυο είναι επικίνδυνες και μπορούν να είναι μέχρι και θανατηφόρες.
Οι προκλήσεις των μέσων κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι συναρπαστικές για τους εφήβους, οι οποίοι μπορεί να είναι παρορμητικοί και να έλκονται από συμπεριφορές που τραβούν την προσοχή.
Για παράδειγμα, το «χρωμάτισμα» (chroming) είναι μια μορφή εισπνοής τοξικών ουσιών, όπως αερολύματα, χρώματα, διαλυτικά και ανεξίτηλοι μαρκαδόροι, που στοχεύει στην πρόκληση ευφορίας.
Πρόκειται για μια εξαιρετικά επικίνδυνη και δυνητικά θανατηφόρα πρακτική, η οποία εξαπλώνεται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Το χρωμάτισμα προκαλεί άμεση ευφορία λόγω της εισπνοής των χημικών ουσιών, αλλά οι κίνδυνοι για την υγεία είναι τεράστιοι και μπορούν να οδηγήσουν σε αιφνίδιο θάνατο.
Ένα τραγικό παράδειγμα αυτής της επικίνδυνης τάσης είναι ο θάνατος του 11χρονου Tommie-Lee Gracie Billington τον Μάρτιο του 2024, στο Ηνωμένο Βασίλειο, έπειτα από την εισπνοή τοξικών ουσιών από αερολύματα. Η γιαγιά του κατηγόρησε την πλατφόρμα TikTok για τη διάδοση αυτής της επικίνδυνης πρακτικής, καθώς ο νεαρός φέρεται να επηρεάστηκε από μια διαδικτυακή πρόκληση.
Παρόμοια περιστατικά έχουν καταγραφεί σε πολλές χώρες. Στην Αυστραλία, η 13χρονη Esra Hayes πέθανε το 2023 μετά την εισπνοή αποσμητικού αερολύματος, ενώ βρισκόταν με φίλους της. Επίσης, τον Αύγουστο του 2023, ο 12χρονος Cesar Watson-King υπέστη καρδιακή ανακοπή από το χρωμάτισμα, αλλά κατάφερε να επιβιώσει.
Πώς λειτουργεί το χρωμάτισμα
Η εισπνοή τοξικών ουσιών προκαλεί την άμεση ευφορία επειδή οι χημικές ενώσεις εισέρχονται γρήγορα στους πνεύμονες και από εκεί στον εγκέφαλο. Ωστόσο, η πρακτική αυτή μπορεί κάνει τη καρδιά εξαιρετικά ευαίσθητη στην αδρεναλίνη και άλλες ορμόνες, οδηγώντας σε ακανόνιστους καρδιακούς παλμούς (κοιλιακή ταχυκαρδία ή μαρμαρυγή).
Αυτές οι αρρυθμίες μπορούν να προκαλέσουν αιφνίδιο θάνατο και η ανάνηψη σε τέτοιες περιπτώσεις είναι σπάνια επιτυχής.
Εκτός από την καρδιακή ανακοπή, το χρωμάτισμα μπορεί να οδηγήσει σε ασφυξία. Όταν εισπνέονται τα χημικά, τα μόρια τους μπορούν να εκτοπίσουν το οξυγόνο στους πνεύμονες, εμποδίζοντας τη διέλευσή του στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ακούσια τοξικότητα και ασφυξία, με μοιραία αποτελέσματα.
Μακροπρόθεσμοι κίνδυνοι
Ακόμη και αν κάποιος επιβιώσει από την άμεση εισπνοή, οι τοξικές ουσίες μπορούν να προκαλέσουν σοβαρές μακροχρόνιες επιπτώσεις. Πολλές από τις εισπνεόμενες χημικές ουσίες, ιδιαίτερα οι υδρογονάνθρακες, είναι λιπόφιλες, δηλαδή συσσωρεύονται στους λιπώδεις ιστούς του σώματος, συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου.
Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε νευροτοξικότητα, δηλαδή βλάβη στα εγκεφαλικά κύτταρα και τα νεύρα, με συνέπεια τη μακροχρόνια απώλεια μνήμης, τη μείωση της γνωστικής λειτουργίας και άλλες νευρολογικές διαταραχές.
Άλλες επικίνδυνες τάσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης
Οι διαδικτυακές προκλήσεις που απειλούν τη ζωή δεν περιορίζονται στο χρωμάτισμα. Μια άλλη επικίνδυνη τάση είναι το skull-breaker challenge, όπου δύο άτομα κλωτσούν τα πόδια κάποιου άλλου, προκαλώντας πτώση. Αν όμως το άτομο χτυπήσει το πίσω μέρος του κεφαλιού του, μπορεί να προκληθεί σοβαρή εγκεφαλική αιμορραγία.
Αν και η αρχική πρόσκρουση μπορεί να μην είναι θανατηφόρα, η αιμορραγία στον εγκέφαλο μπορεί να αυξηθεί με την πάροδο των ωρών, οδηγώντας σε συμπίεση του εγκεφάλου, κώμα, παράλυση και πιθανό θάνατο, αν δεν διαγνωστεί εγκαίρως.
Μια άλλη επικίνδυνη τάση είναι η blackout challenge, όπου οι συμμετέχοντες προσπαθούν να λιποθυμήσουν μέσω πνιγμού. Ο πνιγμός μειώνει την παροχή αίματος στον εγκέφαλο, προκαλώντας προσωρινή απώλεια συνείδησης.
Ωστόσο, σε μερικές περιπτώσεις, η παροχή αίματος δεν αποκαθίσταται μετά τη λιποθυμία, με αποτέλεσμα μόνιμη εγκεφαλική βλάβη ή θάνατο. Δυστυχώς, αυτή η πρόκληση έχει ήδη στοιχίσει τη ζωή σε παιδιά, όπως ο 15χρονος Mason Bogard το 2019 και η 9χρονη Arriani Arroyo το 2021.