Η Νομικός LL.M EU Law Ντία Χωραφά, αναλύει την εφαρμογή στα εισαγόμενα προϊόντα, των κανόνων ΕΕ για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας και ασφάλειας τροφίμων.
- Εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων στην ΕΕ, απελευθέρωση εμπορίου και «ευαίσθητα» προϊόντα – Πρότυπα προστασίας υγείας και ασφάλειας τροφίμων | αρχή προφύλαξης.
Σε αδιέξοδο περιήλθαν εκ νέου οι συνομιλίες μεταξύ ΕΕ και Αυστραλίας, που διεξήχθησαν στο περιθώριο της Συνόδου Υπουργών Εμπορίου της G7 στην Οσάκα (28-29/10/23), παρά τις υψηλές προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί για αίσια έκβαση. Οι διαπραγματεύσεις έχουν εκκινήσει από το 2018, εδώ δηλαδή και πέντε έτη, ενώ η πρόσφατη νέα αποτυχία των δύο πλευρών να καταλήξουν σε συμφωνία καθιστά αβέβαιη την έκβαση σχετικά με τη Συμφωνία Ελευθέρων Συναλλαγών ΕΕ – Αυστραλίας.
Στο επίκεντρο των αποκλινουσών θέσεων μεταξύ των δύο εταίρων έχουν βρεθεί αφενός η αυξημένη πρόσβαση που επιδιώκει η Αυστραλία στην αγορά της ΕΕ για τα εξαγωγικά αγροδιατροφικά της προϊόντα και αφετέρου η προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων, που επιδιώκει η ΕΕ για τα προϊόντα της ΠΟΠ και ΠΓΕ. Σχηματικά, η -επί του παρόντος- αγεφύρωτη διάσταση αφορά ειδικότερα τις δασμολογικές ποσοστώσεις για το βόειο και πρόβειο κρέας (από πλευράς επιθετικών συμφερόντων Αυστραλίας), και την προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων ΕΕ (από πλευράς επιθετικών συμφερόντων ΕΕ).
Πέρα από την εν γένει επιφυλακτική στάση της Αυστραλίας απέναντι στις «Γεωγραφικές Ενδείξεις», μεταξύ των 166 (για τρόφιμα) και 234 (για οινοπνευματώδη) ΠΟΠ/ΠΓΕ/ΓΕ -για τις οποίες ζητά προστασία η ΕΕ (1) – ιδιαίτερα σθεναρή είναι η αντίσταση από αυστραλιανή πλευρά για: Φέτα, Prosecco και Parmigiano Reggiano (2).
Χαρακτηριστικές είναι οι δηλώσεις – τοποθετήσεις του Αυστραλού Υπουργού Εμπορίου επί των δύο ως άνω ζητημάτων. Ως προς τις Γεωγραφικές Ενδείξεις, έχει επισημάνει ότι «η Αυστραλία είναι έθνος μεταναστών, οι Ευρωπαίοι που μετανάστευσαν από μέρη όπως η Ιταλία και η Ελλάδα, μεταφέροντας εκεί και την κουλτούρα τους, θα πρέπει να διατηρήσουν το δικαίωμα να χρησιμοποιούν τις ονομασίες για τα προϊόντα που παράγουν». Ενώ ως προς το άνοιγμα της αγοράς της ΕΕ για τα αυστραλιανά αγροδιατροφικά προϊόντα (ιδίως βόειο, πρόβειο κρέας, γαλακτοκομικά, οίνοι), έχει δηλώσει –ως προς το βόειο κρέας- ότι «οι ισχύοντες περιορισμοί σημαίνουν ότι κάθε Ευρωπαίος μπορεί να φάει αυστραλιανή μπριζόλα μία φορά κάθε 40 χρόνια».
Σύμφωνα με τους διαδοχικούς τίτλους της εφημερίδας ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ κατά τις διμερείς συνομιλίες τον περασμένο Ιούλιο και στα τέλη Οκτωβρίου αντίστοιχα, περάσαμε από την «πολιορκία» στο «ναυάγιο» για τα τη Φέτα μεταξύ Αυστραλίας και ΕΕ. Αντιθέτως, σε εξέλιξη βρίσκεται η κύρωση της Συμφωνίας Ελευθέρων Συναλλαγών ΕΕ – Νέας Ζηλανδίας, που υπεγράφη στις 9 Ιουλίου 2023 και αναμένεται να τεθεί σε ισχύ εντός του 2024. Σε πρόσφατο αναλυτικό Σημείωμα της γράφουσας (δημοσιευμένο εδώ), αντικείμενο εξέτασης αποτέλεσε η προστασία των Γεωγραφικών Ενδείξεων στις εμπορικές συμφωνίες ΕΕ με τρίτες χώρες, με εστίαση στα ελληνικά προϊόντα ΠΟΠ & ΠΓΕ (και έμφαση στη Φέτα).
Στο παρόν άρθρο εξετάζονται ζητήματα που αφορούν στην πρόσβαση στην αγορά της ΕΕ – εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων από τρίτες χώρες. Ειδικότερα κύρια σημεία ενδιαφέροντος αποτελούν αφενός η ποσοτική διάσταση (δασμολογικές ποσοστώσεις για τα καλούμενα «ευαίσθητα» προϊόντα) και αφετέρου η εφαρμογή στα εισαγόμενα προϊόντα των κανόνων ΕΕ για τη διασφάλιση υψηλού επιπέδου προστασίας της υγείας και ασφάλειας τροφίμων, καθώς και η λήψη μέτρων βάσει της αρχής της προφύλαξης (precautionary principle).
Τα δύο ως άνω ζητήματα εξετάζονται στο πλαίσιο ενδεικτικής περιπτωσιολογίας εμπορικών συμφωνιών και εμπορικών σχέσεων της Ένωσης με τους ακόλουθους εταίρους: Αυστραλία, ΗΠΑ, Καναδάς, Νέα Ζηλανδία, χώρες Mercosur. Συγκεκριμένα, στην Α’ ενότητα (σελ. 2-8) καταγράφεται συνοπτική παρουσίαση περιεχομένου εμπορικών συμφωνιών (ή εν εξελίξει διαπραγματεύσεων) ως προς την απελευθέρωση / μείωση δασμών / άνοιγμα δασμολογικών ποσοστώσεων για εισαγωγές αγροδιατροφικών προϊόντων.
Στην ενότητα Β’ (σελ. 8-17) αναδεικνύονται κύρια ζητήματα σχετικά με μέτρα προστασίας της υγείας και ασφάλειας τροφίμων, που εφαρμόζει η Ένωση και αποτελούν πεδίο αντιπαράθεσης με τους εμπορικούς της εταίρους (λόγω της απαγόρευσης ή περιορισμού των εξαγωγών τους στην ΕΕ). Επιχειρείται, παράλληλα, αξιολόγηση κατά πόσον οι σχετικές προβλέψεις σε συγκεκριμένες εμπορικές συμφωνίες διασφαλίζουν το δικαίωμα της Ένωσης να λαμβάνει μέτρα βάσει της αρχής της προφύλαξης. Τέλος, η διαφορετική προσέγγιση που ακολουθεί η Ένωση ως προς τα επίπεδα προστασίας της υγείας και ασφάλειας τροφίμων συγκριτικά με εμπορικούς της εταίρους καταδεικνύεται μέσα από συγκεκριμένα παραδείγματα εμπορικών διαφορών ενώπιον του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου (‘beef hormones’, GMOs, ‘chlorinated poultry’) και επιπλέον ζητημάτων στις εμπορικές σχέσεις με τις ΗΠΑ (όπως β-αγωνιστές, μικροβιακή αντοχή, ανώτατα όρια καταλοίπων φυτοφαρμάκων).
* Αφεντία Ευδοκία Χωραφά, LL.M EU Law
Ακολουθήστε το Cibum 
