Η κατανόηση των στρατηγικών λήψης αποφάσεων πίσω από τις παραγγελίες γευμάτων σε εστιατόρια είναι ζωτικής σημασίας για το σχεδιασμό παρεμβάσεων που προωθούν βιώσιμες και υγιεινές επιλογές τροφίμων.
Ενώ οι στρατηγικές λήψης αποφάσεων για την επιλογή τροφίμων στο πλαίσιο του σπιτιού έχουν μελετηθεί εκτενώς, λίγα είναι γνωστά για τις στρατηγικές που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για την επιλογή γευμάτων σε εστιατόρια και για το πώς οι στρατηγικές αυτές διαφέρουν σε διάφορα πλαίσια εστιατορίων.
Η κατανόηση των ατομικών διαφορών στις στρατηγικές λήψης αποφάσεων επιτρέπει τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι διαφορές αυτές μπορούν να εμποδίσουν ή να ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των παρεμβάσεων που αποσκοπούν στην προτροπή συγκεκριμένων επιλογών τροφίμων στο πλαίσιο του εστιατορίου, είτε πρόκειται, για παράδειγμα, για λόγους υγείας ή βιωσιμότητας.
Eίναι σημαντικό να σημειωθεί ότι οι άνθρωποι δεν κάνουν τυχαίες επιλογές ή δεν επιλέγουν τυχαία πληροφορίες για να εστιάσουν την προσοχή τους. Αντίθετα, βασίζονται σε σχήματα, δηλαδή γενικευμένες συλλογές πληροφοριών που σχηματίζονται από προηγούμενες εμπειρίες και καθοδηγούν τη συμπεριφορά.
Τα νοητικά σενάρια, ένα είδος σχήματος, αφορούν ακολουθίες γεγονότων και αποθηκεύονται ως δείκτες για το πώς να ενεργούν σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Τα σενάρια περιλαμβάνουν δύο μορφές γνώσης: Tη δηλωτική και τη διαδικαστική. Η δηλωτική γνώση είναι αφηρημένη ή σημασιολογική- περιλαμβάνει αναπαραστάσεις του εαυτού μας, της τροφής και του γενικού πλαισίου.
Οι άνθρωποι οργανώνουν την κατανόησή τους για ένα θέμα (π.χ. το φαγητό) σε κατηγορίες που αφορούν το συγκεκριμένο πλαίσιο. Για παράδειγμα, μπορεί να κατηγοριοποιούν τα τρόφιμα με βάση τους τύπους εστιατορίων, όπως «γρήγορο φαγητό», «φαγητό υψηλών προδιαγραφών», κ.λπ.
Από την άλλη πλευρά, η διαδικαστική γνώση είναι η πληροφορία που κατέχει ένα άτομο σχετικά με το τι πρέπει να κάνει σε συγκεκριμένα πλαίσια, όπως για παράδειγμα η παραγγελία σε ένα εστιατόριο γρήγορου φαγητού σε σχέση με την παραγγελία σε ένα εστιατόριο εκλεκτής κουζίνας. Τόσο η δηλωτική όσο και η διαδικαστική γνώση παίζουν ρόλο στο τι επιλέγουν οι άνθρωποι να φάνε, ωστόσο, η διαδικαστική γνώση είναι αυτή που οδηγεί πρωτίστως τη συμπεριφορά του ατόμου ως προς την επιλογή φαγητού.
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Appetite, αναλύθηκε ενδελεχώς η ύπαρξη και η φύση των στρατηγικών λήψης αποφάσεων που χρησιμοποιούν οι άνθρωποι όταν τρώνε έξω.
Εντοπίστηκαν 16 διαφορετικές στρατηγικές, με πολλούς ανθρώπους να χρησιμοποιούν πολλαπλές στρατηγικές εντός και μεταξύ διαφορετικών τύπων εστιατορίων (δηλ. ταβέρνες, fast-food, μπαρ και πολυτελή εστιατόρια). Οι πιο συχνά χρησιμοποιούμενες στρατηγικές ήταν κατά σειρά:
- H αναζήτηση στο μενού για τα πιο ευχάριστα γεύματα
- Tα πιο φιλικά προς τον προϋπολογισμό γεύματα
- Tα οικεία γεύματα (δηλ. συνήθεις επιλογές) και η επιλογή από αυτά.
Λίγοι άνθρωποι έψαξαν στο μενού για τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον γεύματα και επέλεξαν από αυτά. Τα αποτελέσματα αυτά θα μπορούσαν να εξηγήσουν την περιορισμένη αποτελεσματικότητα της επισήμανσης των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα στα εστιατόρια.
Η μελέτη καλεί τις μελλοντικές παρεμβάσεις για την προτροπή περιβαλλοντικών ή υγιεινών επιλογών τροφίμων να απομακρυνθούν από την υγειονομική και περιβαλλοντική επισήμανση και να επικεντρωθούν στην απόλαυση, την τιμή ή τη συνήθεια, επειδή αυτά είναι σημαντικά για τους ανθρώπους όταν επιλέγουν ένα γεύμα.
Μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν ποιοι τύποι παρεμβάσεων (π.χ. κίνητρα, ετικέτες άνθρακα) είναι πιο αποτελεσματικοί στην ανακατεύθυνση των πραγματικών επιλογών γευμάτων μεταξύ ομάδων ατόμων που χρησιμοποιούν διαφορετικές στρατηγικές, απομακρυνόμενοι έτσι από τις παρεμβάσεις που ταιριάζουν σε όλους, προς τις εξατομικευμένες παρεμβάσεις.