Ευρωπαϊκή μελέτη για την ικανότητα των στελεχών της listeria, να προσαρμόζονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα.
Η Listeria monocytogenes είναι ένα πανταχού παρόν βακτήριο που βρίσκεται στα τρόφιμα, τα ζώα και τα άγρια ζώα, το έδαφος, το νερό και τη βλάστηση. Το έργο European ListAdapt επικεντρώθηκε στην ικανότητα των στελεχών αυτού του βακτηρίου να προσαρμόζονται σε αυτά τα διαφορετικά περιβάλλοντα. Διαπίστωσε ότι αυτή η ικανότητα είναι ανεξάρτητη από το περιβάλλον προέλευσης των στελεχών ή από το ότι ανήκουν σε μια δεδομένη υποομάδα.
Η Listeria monocytogenes είναι το βακτήριο που ευθύνεται για τη λιστερίωση στους ανθρώπους. Τα τροφιμογενή βακτήρια, Listeria monocytogenes (Lm), που προκαλούν τη νόσο της λιστερίωσης, είναι μαζί με τη Salmonella και το STEC, ο κύριος αιτιολογικός παράγοντας για τροφιμογενείς λοιμώξεις στην ΕΕ, όσον αφορά τη σοβαρότητα της ασθένειας και το ποσοστό θνησιμότητας Το 2021, αναφέρθηκαν 2.268 επιβεβαιωμένα κρούσματα λιστερίωσης από 30 κράτη μέλη της ΕΕ/ΕΟΧ. Είναι μια απειλητική για τη ζωή ασθένεια λόγω των υψηλών ποσοστών θνησιμότητας (20-30 %) και νοσηλείας (98,9 %). Σημαντική αύξηση στην εμφάνιση λιστερίωσης έχει καταγραφεί από το 2008 στην Ευρώπη και αυτό αναδεικνύει τη λιστερίωση ως ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που επανεμφανίζεται. Μπορεί να οδηγήσει σε σηψαιμία ή μόλυνση του κεντρικού νευρικού συστήματος, ενώ η μόλυνση σε εγκύους μπορεί να οδηγήσει σε αποβολή, πρόωρο τοκετό ή σοβαρή νεογνική λοίμωξη.
Ο στόχος του έργου European ListAdapt ήταν να κατανοήσει τους μηχανισμούς με τους οποίους τα στελέχη Listeria προσαρμόζονται στο περιβάλλον τους. Αυτό συμβαίνει επειδή το βακτήριο έχει πολλά στελέχη που ζουν σε διαφορετικά περιβάλλοντα : « Είχαμε παρατηρήσει προηγουμένως ότι ορισμένα στελέχη βρέθηκαν σε τρόφιμα αλλά όχι σε ζώα ή στο φυσικό περιβάλλον και αντίστροφα », εξηγεί η Sophie Roussel, συντονίστρια του έργου και επικεφαλής του η ερευνητική ομάδα στη μονάδα Salmonella and Listeria στο εργαστήριο της ANSES για την ασφάλεια των τροφίμων στο Maisons-Alfort.
Η κατανόηση των μηχανισμών προσαρμογής τους θα καθιστούσε δυνατό τον εντοπισμό ποια στελέχη θα μπορούσαν να πολλαπλασιαστούν σε επαφή με τρόφιμα και ποια μπορεί να είναι ανθεκτικά σε ένα απολυμαντικό ή αντιβιοτικό, για παράδειγμα. Το ListAdapt χρηματοδοτήθηκε από το 2018 έως το 2020 από το πρόγραμμα One Health EJP , το οποίο συντονίζει η ANSES. Αυτό το έργο συγκέντρωσε οκτώ εταίρους από επτά διαφορετικές ευρωπαϊκές χώρες.
Συνολικά 1485 νέα στελέχη βακτηρίων
Με τη βοήθεια ινστιτούτων και εργαστηρίων σε όλη την Ευρώπη, τα μέλη του έργου συνέλεξαν 1485 νέα στελέχη Listeria monocytogenes . Ορισμένα δείγματα ελήφθησαν ειδικά για το ListAdapt. Άλλα προέρχονταν από υπάρχουσες συλλογές αλλά δεν είχαν ακόμη μελετηθεί. « Αυτά τα στελέχη καλύπτουν την πλήρη ποικιλία της Listeria monocytogenes » , τονίζει η επιστήμονας. ” Προέρχονται από διάφορες πηγές και ανήκουν σε 80 κλωνικές οικογένειες .” Οι κλωνικές οικογένειες, επίσης γνωστές ως κλωνικά σύμπλοκα, είναι υπο-ομάδες της Listeria monocytogenes που διαφοροποιούνται με βάση ορισμένα γονίδια. Το πρώτο εύρημα ήταν ότι ορισμένες κλωνικές οικογένειες βρίσκονται κατά προτίμηση σε συγκεκριμένα περιβάλλοντα. Σε αντίθεση όμως με τις υποθέσεις των επιστημόνων, αυτό δεν οφείλεται σε αυξημένη ικανότητα επιβίωσης σε αυτά τα περιβάλλοντα.
Διαφορετικά χαρακτηριστικά μεταξύ στελεχών της ίδιας κλωνικής οικογένειας
Οι επιστήμονες επέλεξαν ένα υπο-πίνακα 100 περιβαλλοντικών ή ζωικών στελεχών και 100 στελεχών τροφίμων από τα συλλεχθέντα στελέχη, προκειμένου να μελετήσουν λεπτομερώς τα χαρακτηριστικά τους. « Ανακαλύψαμε, για παράδειγμα, ότι ορισμένα στελέχη που λαμβάνονται από τα τρόφιμα μπορούν να επιβιώσουν στο έδαφος, ενώ άλλα δεν μπορούν, ακόμα κι αν ανήκουν στην ίδια κλωνική οικογένεια », εξηγεί η Sophie Roussel. Εξετάστηκε επίσης η ικανότητα των βακτηρίων να σχηματίζουν βιοφίλμ, να προσκολλώνται στις επιφάνειες και να ανθίστανται στα απολυμαντικά και στα αντιβιοτικά. Και εδώ, υπήρχε υψηλή μεταβλητότητα εντός της ίδιας κλωνικής οικογένειας .
Ορισμένα από τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι οι διαφορές στην προσαρμοστικότητα μεταξύ των στελεχών μπορεί να οφείλονται στη σωρευτική επίδραση μικρών γενετικών παραλλαγών . Ωστόσο, απαιτούνται περαιτέρω μελέτες για να επιβεβαιωθεί αυτή η ιδέα. ” Υπάρχει ένας τεράστιος όγκος δεδομένων. Παρόλο που το έργο έχει επίσημα τελειώσει, θα χρειαστούμε άλλα 2 ή 3 χρόνια για να αναλύσουμε τα πάντα “, καταλήγει η Sophie Roussel.
Πηγή: ANSES
Ακολουθήστε το Cibum 
