Η επίδραση μιας επαναχρησιμοποιήσιμης συσκευασίας στις αντιλήψεις και στην καταναλωτική συμπεριφορά για το προϊόν.
Η συσκευασία για τα γρήγορα κινούμενα καταναλωτικά αγαθά (FMCG) -κυρίως συσκευασίες μίας χρήσης- αν και επιτρέπει την ασφαλή διανομή προϊόντων, έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις (μόνο στην Ευρώπη, κάθε πολίτης απορρίπτει κατά μέσο όρο 174 κιλά συσκευασίας ετησίως). Δεδομένου ότι οι λύσεις ανακύκλωσης, είναι ελλιπείς, έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Food Quality and Preference, διερεύνησε τον τρόπο με τον οποίο οι καταναλωτές αξιολογούν τις επιστρεφόμενες συσκευασίες για ταχέως κινούμενα καταναλωτικά αγαθά καθώς η επαναχρησιμοποίηση μπορεί να είναι μια πιο αποτελεσματική στρατηγική από την ανακύκλωση για τη μείωση των απορριμμάτων.
Οι επαναχρησιμοποιήσιμες συσκευασίες μπορούν να χωριστούν σε δύο κατηγορίες: επαναγεμιζόμενα συστήματα συσκευασίας, όπου ο καταναλωτής είναι υπεύθυνος για τον καθαρισμό και το ξαναγέμισμα της συσκευασίας και τα επιστρεφόμενα συστήματα συσκευασίας, όπου οι εταιρείες είναι υπεύθυνες να καθαρίζουν και να ξαναγεμίζουν τη συσκευασία με προϊόντα. Είναι γνωστό ότι τα επαναχρησιμοποιήσιμα συστήματα συσκευασίας δεν είναι νέα. Όλοι θυμόμαστε ή έχουμε δει σε ταινίες τον γαλατά της γειτονιάς ενώ στον τομέα των αναψυκτικών των ΗΠΑ, το 100% των δοχείων ήταν επαναχρησιμοποιήσιμα το 1947, αλλά μέχρι το 2000 αυτό μειώθηκε στο 1% λόγω της αυξημένης χρήσης μεταλλικών κουτιών και πλαστικών μπουκαλιών PET.
Μέσα από τρεις διαδικτυακές μελέτες, αναλύθηκε πώς η επιστρεφόμενη συσκευασία επηρεάζει τις προθέσεις συμπεριφοράς των καταναλωτών ( πρόθεση για σύσταση και πρόθεση επαναγοράς ), τις γενικές στάσεις και τις αντιλήψεις για το προϊόν ( στάση προς το προϊόν , αντιληπτή ποιότητα προϊόντος , ευκολία συσκευασίας και αντιληπτή μόλυνση ) και το αντιληπτή περιβαλλοντική επίδραση της συσκευασίας. Σύμφωνα με τη μελέτη, οι παράγοντες που επηρεάζουν την αποδοχή και υιοθέτηση από τους καταναλωτές ενός τέτοιου συστήματος είναι η ευκολία, η υγιεινή, η επίδραση της επαναχρησιμοποίησης στην ποιότητα του προϊόντος και, περιβαλλοντικές παράμετροι.
Στην πρώτη μελέτη 90 καταναλωτές αξιολόγησαν συσκευασία μίας χρήσης και επαναχρησιμοποιούμενη συσκευασία για ένα μη ευαίσθητο, μη ευπαθές προϊόν (δηλ. ένα καθαριστικό για όλες τις χρήσεις) και τα αποτελέσματα έδειξαν ότι αντιλαμβάνονται ένα μη ευαίσθητο προϊόν που πωλείται σε επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία πιο θετικά από το ίδιο προϊόν που πωλείται σε συσκευασία μιας χρήσης, ανεξάρτητα από το επίπεδο περιβαλλοντικής τους συνείδησης.
Στη δεύτερη μελέτη συμμετείχαν 54 καταναλωτές με μέση ηλικία τα 44 χρόνια και το προϊόν που χρησιμοποιήθηκε ήταν ελληνικό γιαούρτι το οποίο ήταν είτε σε δοχείο μίας χρήσης είτε σε επαναχρησιμοποιούμνεο σκεύος. Τα αποτελέσματα έδειξαν σημαντική επίδραση του τύπου συσκευασίας στη στάση απέναντι στο προϊόν. Η στάση των συμμετεχόντων ήταν πιο θετική ως προς την επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία, παρά για τη συσκευασία μιας χρήσης. Ομοίως, οι συμμετέχοντες αντιλήφθηκαν ότι η ποιότητα του προϊόντος στην επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία ήταν σημαντικά υψηλότερη από εκείνη του προϊόντος στη συσκευασία μιας χρήσης. Είναι ενδιαφέρον ότι, υπήρξε σημαντική επίδραση του τύπου συσκευασίας στην αντιληπτή μόλυνση, με τους συμμετέχοντες να αξιολογούν την επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία ως πιο μολυσμένη από τη συσκευασία μιας χρήσης. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι οι βαθμολογίες μόλυνσης ήταν σχετικά χαμηλές. Επίσης η επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία έγινε αντιληπτή ως πιο περιβαλλοντικά φιλική ενώ οι αναλύσεις, έδειξαν περαιτέρω ότι οι συμμετέχοντες με υψηλό επίπεδο περιβαλλοντικής συνείδησης ήταν πιο πιθανό να αγοράσουν ξανά την επαναχρησιμοποιήσιμη συσκευασία.
Οι ερευνητές διενήργησαν καταναλωτική έρευνα (3η μελέτη) και για συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά που επίσης περιείχαν ελληνικό γιαούρτι. Σε αυτό συμμετείχαν 53 γυναίκες, με μέση ηλικία τα 27 χρόνια. Εδώ τα ευρήματα έδειξαν ότι οι καταναλωτές είναι λιγότερο πιθανό να προτιμήσουν συσκευασίες από ανακυκλωμένα υλικά.
Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα καταδεικνύουν ότι οι καταναλωτές, συνολικά, βαθμολογούν τις επιστρεφόμενες συσκευασίες πιο θετικά από τις συσκευασίες μιας χρήσης, ανεξάρτητα από τον τύπο συσκευασίας μιας χρήσης (συμβατικό ή ανακυκλωμένο πλαστικό), την εμφάνιση της επιστρεφόμενης συσκευασίας (πανομοιότυπη ή διαφορετική από τη συσκευασία μιας χρήσης), και εάν ο τύπος του προϊόντος μέσα είναι μη ευαίσθητος ή ευαίσθητος (ένα μπουκάλι καθαριστικό για όλες τις χρήσεις έναντι μιας κατσαρόλας γιαούρτι ελληνικού τύπου).
Τα αποτελέσματα αυτής της εργασίας δείχνουν ότι οι καταναλωτές φαίνεται να είναι θετικοί σχετικά με τα επαναχρησιμοποιήσιμα συστήματα συσκευασίας για FMCG και ως εκ τούτου είναι ενθαρρυντικά για τους σχεδιαστές, τους διαχειριστές προϊόντων και logistics και άλλους παράγοντες της αλυσίδας αξίας που εμπλέκονται στην ανάπτυξη επαναχρησιμοποιήσιμων συστημάτων συσκευασίας σε αυτό το πλαίσιο. Για παράδειγμα, αυτή η θετική στάση θα μπορούσε ενδεχομένως να επιφέρει οφέλη για τους λιανοπωλητές που θα θεωρούνταν πιο βιώσιμοι, κάτι που με τη σειρά του θα μπορούσε να βελτιώσει την αφοσίωση της επωνυμίας των καταναλωτών.
Για να διαβάσετε ολόκληρη τη μελέτη πατήστε ΕΔΩ.
Αναφορά: Lise Magnier, Ignacio Gil-Pérez, Should the milkman return? The effect of a reusable packaging on product perceptions and behavioural intentions, Food Quality and Preference,2023, 105037, ISSN 0950-3293, https://doi.org/10.1016/j.foodqual.2023.105037. (https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0950329323002318)
Ακολουθήστε το Cibum 
