Πόσο μπορεί να βοηθήσουν οι συσκευές απορρόφησης τροφίμων που προκαλούν πνιγμό και τι λένε οι ειδικοί.
Οι τραυματισμοί από πνιγμό στα παιδιά και όχι μόνο, αποτελούν σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας. Ο πνιγμός (ονομάζεται επίσης ασφυξία) μπορεί να προκληθεί από τρόφιμα ή μη βρώσιμα αντικείμενα και οδηγεί σε διάφορους βαθμούς ασφυξίας ή έλλειψη οξυγόνου στην κυκλοφορία του αίματος. Σύμφωνα με παγκόσμια στοιχεία, ο πνιγμός είναι η τέταρτη κύρια αιτία ακούσιου θανάτου σε παιδιά κάτω των 5 ετών. Παλαιότερες εκτιμήσεις υποδηλώνουν ότι 10.000 επεισόδια πνιγμού συμβαίνουν κάθε χρόνο στις ευρωπαϊκές χώρες, από τα οποία τα 500 είναι θανατηφόρα. Στην Ιταλία κατά της διάρκεια 13 ετών νοσηλευτήκαν 7.143 παιδιά ενώ περισσότερα από 12.000 παιδιά στις ΗΠΑ, πηγαίνουν στα επείγοντα κάθε χρόνο για περιστατικά πνιγμού που σχετίζονται με τρόφιμα.
Τρόφιμα που ταξινομούνται ως κίνδυνος πνιγμού είναι για παράδειγμα σταφύλια, marshmallows, σκληρά βραστά γλυκά, γλυκά μασώμενα όπως το Haribo και τα χοτ ντογκ. Για αυτό συνιστάται πάντα στους γονείς να κόβουν αυτά τα τρόφιμα. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι το σταφύλι το μέγεθος του οποίου είναι «τέλειο» για να φράξει τους αεραγωγούς. Υπενθυμίζεται η Τραγωδία στη Τήνο τον περασμένο Αύγουστο, όπου 3χρονο παιδάκι πνίγηκε από σταφύλι. Αλλά και τα ποπ κορν αποτελούν κίνδυνο και μάλιστα ένα μικρό παιδί χρειάστηκε χειρουργική επέμβαση όταν ποπ κορν κόλλησε στον πνεύμονά του στην Ντίσλεϋλαντ των ΗΠΑ. Και τα mini σοκολατένια πασχαλινά αυγά, ενέχουν κίνδυνο πνιγμού και η οργάνωση Child Accident Prevention Trust (CAPT) έδωσε συγκεκριμένες οδηγίες στους γονείς. Δεν είναι λίγες όμως και οι ανακλήσεις παιδικών ζαχαρωτών (ζελεδάκια) λόγω κινδύνου πνιγμού από πρόσθετα συστατικά που σχηματίζουν γέλη και τα κάνουν σκληρά.
Εκτός από την μέθοδο διάσωσης Χάιμλιχ (λαβή Χαίμλιχ) κοιλιακές ωθήσεις ή πιέσεις, για την αντιμετώπιση της απόφραξης των ανώτερων αεραγωγών (ή πνιγμονής) από ξένα αντικείμενα, πλέον έχουν κυκλοφορήσει και συσκευές που βοηθούν στην απομάκρυνση των ξένων αντικειμένων από τους αεραγωγούς.
Η Οργάνωση Consumer Reports (CR) ενημέρωσε το κοινό για τη συσκευή LifeVac που κυκλοφορεί και στην Ελλάδα και κοστίζει 73€ τονίζοντας πως δεν είναι εγκεκριμένη από την Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων των ΗΠΑ (FDA) και όπως δήλωσε εκπρόσωπος της Αρχής «η ασφάλεια και η αποτελεσματικότητα των αντιπνιγικών συσκευών χωρίς συνταγή γιατρού δεν έχει τεκμηριωθεί». Η ίδια η εταιρεία λέει πως το LifeVac είναι μια εύκολη στη χρήση, μη επεμβατική και φθηνή εναλλακτική λύση και πως «έχει σώσει πάνω από 1.400 ζωές». Τονίζει δε, πως το LifeVac δεν προορίζεται να αντικαταστήσει τις κοιλιακές ωθήσεις ή τα χτυπήματα στην πλάτη, αλλά να χρησιμοποιείται σε συνδυασμό όταν αυτές οι μέθοδοι αποτύχουν ή δεν μπορούν να εκτελεστούν.Το LifeVac® έχει σχεδιαστεί με ένα κατοχυρωμένο με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας σύστημα βαλβίδας μονής κατεύθυνσης. Aυτό σημαίνει ότι όταν εφαρμόζεται δεν μπορεί να περάσει αέρας μέσω της μάσκας εναλλάξιμου μεγέθους όταν πιέζεται. Αυτό δημιουργεί μονόδρομη αναρρόφηση για την ασφαλή και αποτελεσματική αφαίρεση του φαγητού ή του αντικειμένου που έχει κολλήσει.
Σύμφωνα με την CR, ο Ερυθρός Σταυρός «περιμένει περαιτέρω μελέτες και συστηματικές αναθεωρήσεις για αυτές τις συσκευές» και η Αμερικανική καρδιολογική εταιρεία δεν υποστηρίζει και δεν εγκρίνει τη χρήση της συσκευής καθώς «τα δεδομένα δείχνουν ότι οι ωθήσεις στο στήθος, τα χαστούκια στην πλάτη και οι πιέσεις στην κοιλιά είναι εφικτές και αποτελεσματικές για την ανακούφιση σοβαρών απόφραξη των αεραγωγών ξένου σώματος».
«Η πραγματικότητα είναι ότι αυτές οι συσκευές δεν είναι το πρότυπο περίθαλψης ή δεν συνιστώνται από κανένα σημαντικό φορέα διαπίστευσης, όπως η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής (AAP) ή η Διεθνής Επιτροπή Συνδέσμου για την Αναζωογόνηση (ILCOR),» είπε στο Cosnumer Reports, ο Maneesha Agarwal, MD, επίκουρος καθηγητής παιδιατρικής στο Πανεπιστήμιο Emory στην Ατλάντα. Ο Agarwal τόνισε επίσης πως επειδή το προϊόν δεν συνιστάται για παιδιά κάτω των 22 κιλών, δεν προορίζεται για τα περισσότερα μωρά και τα μικρότερα νήπια.
Η καλύτερη και πιο αποτελεσματική μέθοδος για την αντιμετώπιση πνιγμού από τρόφιμο είναι η μέθοδος Χάιμλιχ λένε λοιπόν όλοι οι επίσημοι φορείς. Για να εκτελέσει κοιλιακές ωθήσεις, ένας διασώστης στέκεται πίσω από το θύμα πνιγμονής και χρησιμοποιεί τα χέρια για να ασκήσει πίεση στο κάτω μέρος του διαφράγματος. Αυτό συμπιέζει τους πνεύμονες και ασκεί πίεση στο αντικείμενο που βρίσκεται είτε στο φάρυγγα είτε στο λάρυγγα είτε στην τραχεία, σε μια προσπάθεια να το αποβάλει.
Τα περισσότερα σύγχρονα πρωτόκολλα, συμπεριλαμβανομένων εκείνων της Αμερικανικής Καρδιολογικής Εταιρείας, του Αμερικανικού Ερυθρού Σταυρού και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Καρδιοαναπνευστικής Ανάνηψης, συνιστούν διάφορα στάδια για την απόφραξη των αεραγωγών, σχεδιασμένα να εφαρμόζουν ένα αυξανόμενο επίπεδο πίεσης. Τα περισσότερα πρωτόκολλα συνιστούν την ενθάρρυνση του θύματος να βήξει, ακολουθούμενη από δυνατά χτυπήματα στην πλάτη και, τέλος, κοιλιακές ωθήσεις ή ωθήσεις στο στήθος ως έσχατη λύση. Ορισμένες κατευθυντήριες γραμμές συνιστούν επίσης εναλλαγή μεταξύ κοιλιακών ωθήσεων και χτυπημάτων στην πλάτη. Ο Αμερικανικός Ερυθρός Σταυρός, το NHS, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Καρδιοαναπνευστικής Ανάνηψης και η Mayo Clinic συνιστούν έναν επαναλαμβανόμενο κύκλο πέντε χτυπημάτων στην πλάτη και πέντε κοιλιακών ωθήσεων.