του Χαράλαμπου Γαλατσάνου*
Υπάρχουν δεκάδες πρότυπα συστημάτων διαχείρισης που εκδίδονται από τον International Standardization Organization (ISO) και Εθνικούς Φορείς π.χ Ελληνικός Οργανισμός Τυποποίησης (ΕΛΟΤ). Καλύπτουν θέματα όπως: ποιότητα προϊόντων ή υπηρεσιών (ISO 9001) , ασφάλεια και υγεία στην εργασία (ISO 45001), περιβαλλοντική διαχείριση (ISO 14001), ασφάλεια οδικών μεταφορών (ISO 39001), ασφάλεια πληροφοριών (ISO 27001), και πολλά άλλα. Μην ξεχνάμε και τα Εθνικά Πρότυπα ΕΛΟΤ 1435 / ΕΛΟΤ 1429 κ.λπ..
Ειδικότερα στον κλάδο τροφίμων εκτός από το ISO 22000 που αφορά ασφάλεια τροφίμων υπάρχουν επίσης και πολλά ιδιωτικά πρότυπα και σχήματα πιστοποίησης.
Όλα τα ανωτέρω πρότυπα απαιτούν συνήθως ξεχωριστή διαδικασία πιστοποίησης, την προετοιμασία γραπτών συστημάτων, και παρακολούθηση μέσα στην εταιρεία στην οποία εφαρμόζονται.
Μία μεγάλη απορία μου είναι εάν τα πρότυπα τα οποία εκδίδονται περνάνε κάποια φάση σχεδιασμού και ανάπτυξης, όπως προβλέπεται και στο ISO 9001 για τα προϊόντα και υπηρεσίες των πιστοποιημένων εταιρειών. Δηλαδή να εκδοθεί το πρότυπο σε δοκιμαστική μορφή και να εφαρμοστεί σε ένα αριθμό εταιρειών, για ένα εύλογο διάστημα, και μετά να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα από την εφαρμογή. Μετά από αυτή την δοκιμαστική εφαρμογή να καταλήξουν οι διάφορες επιτροπές στην τελική μορφή του προτύπου.
Πρόταση: Ένα Πρότυπο που να καλύπτει τα πάντα!
Το πρότυπο αυτό να απαιτεί την ύπαρξη μετρήσιμων στόχων για 4 κατηγορίες :
- ποιότητα και ασφάλεια προϊόντος και παροχής υπηρεσίας με μία ευρεία έννοια ,
- προστασία περιβάλλοντος,
- ασφάλεια και υγεία στην εργασία και
- κοινωνική ευθύνη
Το πώς θα ενεργήσει κάθε επιχείρηση για την επίτευξη των στόχων είναι δικό της θέμα. Αρκεί να το σκεφτεί, να το σχεδιάσει να το περιγράψει και βασικά να ταιριάζει στην κουλτούρα της. Nα υπάρχουν μόνο Guidelines που να περιγράφουν καλές πρακτικές για την μεθοδολογία και την απαιτούμενη τεκμηρίωση που απαιτείται για την επίτευξη, παρακολούθηση-μετρήσεις, διορθώσεις και επανακαθορισμό των στόχων.
Το παραπάνω είναι ακριβώς η προσέγγιση του PDCA (Plan, Do, Check, Act) που ούτως η άλλως είναι η βασική φιλοσοφία και κουλτούρα όλων των προτύπων εδώ και χρόνια.
Ο έλεγχος και επιβεβαίωση της εφαρμογής των σχετικών απαιτήσεων της νομοθεσίας πρέπει να είναι υποχρεωτικός.
Οι στόχοι θα ορίζονται κατηγοριοποιημένοι και όλες οι απαιτήσεις από τις υπάρχουσες προδιαγραφές μπορούν να μπουν στις 4 ως άνω κατηγορίες. Ποιότητα να καλύπτει θέματα: όπως ποιότητα και ασφάλεια προϊόντος, ικανοποίηση πελάτη, αποτελέσματα από αξιολόγηση προμηθευτών και υπεργολάβων, ποιότητα υπηρεσίας, ασφάλεια πληροφορίας, επιχειρησιακή συνέχεια, μη δωροδοκία κλπ διότι στην ποιότητα πρέπει να περιληφθεί και η συνεχιζόμενη δυνατότητα της επιχείρησης να λειτουργεί. Ασφάλεια στην εργασία να καλύπτει και θέματα οδικής ασφάλειας (Δηλαδή ποιος πιστεύει ότι το ISO 39001 προσφέρει ουσιαστικά σε μία επιχείρηση με οχήματα κάτι παραπάνω από ένα ISO 45001?) Τα θέματα ενέργειας σε κτίρια να περιληφθούν μέσα στους στόχους που αφορούν την περιβαλλοντική διαχείριση. Μία άλλη σκέψη είναι ότι τα θέματα ασφάλειας και υγείας στην εργασία να ενσωματωθούν με τα θέματα κοινωνικής ευθύνης.
Ο φορέας πιστοποίησης θα επιβεβαιώνει, αρχικά στην πρώτη αξιολόγηση, ότι οι στόχοι και η μεθοδολογία επίτευξης και μέτρησης έχουν οριστεί, και στις επόμενες αξιολογήσεις ότι οι στόχοι που έχουν οριστεί και τεκμηριωθεί μετρήθηκαν έτσι όπως προβλέπει ο σχεδιασμός της επιχείρησης , γίνανε όλες οι απαραίτητες ενέργειες (που αφορούν επίτευξη και διόρθωση) που προβλέπει ο σχεδιασμός της επιχείρησης και έχουν επανακαθοριστεί οι στόχοι για την επόμενη περίοδο.
Πρέπει να λάβουμε υπόψη μας ότι οι μετρήσιμοι στόχοι και οι αριθμοί προσελκύουν το πραγματικό και ουσιαστικό ενδιαφέρον του επιχειρηματία.
Δεν είναι κάτι καινούργιο για τους επιχειρηματίες, που διοικούν επιχειρήσεις αξίας εκατομμυρίων μέχρι τους αυτοαπασχολούμενους μικροεπιχειρηματίες, οι νέες απαιτήσεις των προτύπων.
Ποιος επιχειρηματίας δεν ξέρει τους κίνδυνους και τις ευκαιρίες που σχετίζονται με την λειτουργία της επιχείρησης του;
Ποιος επιχειρηματίας δεν ξέρει το πλαίσιο λειτουργίας της επιχείρησης του;
Δεν περιμένανε από μια προδιαγραφή να τους τα διδάξει.
Κάτι πολύ βασικό ποιος επιχειρηματίας θα πει ή θα καταγράψει όλη την αλήθεια για αυτά τα 2 θέματα? Ώστε να τα δει ένας υπεύθυνος ποιότητος, σύμβουλος ή ένας επιθεωρητής φορέα πιστοποίησης (όπως πολύ σωστά ανέφερε ένας φίλος μου).
Το συμπέρασμα είναι απλό: Υπάρχει ανάγκη να περιοριστεί ο κατακλυσμός από πρότυπα. Κατηγορούμεθα ότι ο μόνος λόγος για τον οποίο εκδίδονται είναι να δημιουργείται μια επιπλέον επιχειρηματική δραστηριότητα.
Ένα πρότυπο κυρίες και κύριοι που να καλύπτει όλα τα θέματα και μέσω της αξιολόγησης να προσδίδουμε προστιθέμενη αξία στην επιχείρηση/ πελάτη μας με το μικρότερο δυνατό κόστος. Να θέλουν οι επιχειρηματίες να μας βλέπουν, να μην είμαστε αναγκαίο κακό.
Πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε, να σκεφτόμαστε και να εργαζόμαστε προς μια τέτοια προσέγγιση.
* Ο Χαράλαμπος Γαλατσάνος είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και Πρόεδρος ΔΣ του Eqa Hellas
Ακολουθήστε το Cibum 
