Ο κίνδυνος από τον ανεξέλεγκτο εμπλουτισμό τροφίμων με αντιοξειδωτικά.
Το Ινστιτούτο τεχνολόγων τροφίμων IFT σε άρθρο στο οποίο αναλύει τα οφέλη των αντιοξειδωτικών που υπάρχουν στα τρόφιμα, κάνει ιδιαίτερη αναφορά στις πιθανές επιπτώσεις τους στην υγεία με την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων.
Με λίγα λόγια τα αντιοξειδωτικά που υπάρχουν σε μερικά τρόφιμα, εμποδίζουν την διαδικασία της οξείδωσης στον ανθρώπινο οργανισμό και μια διατροφή πλούσια σε αντιοξειδωτικά μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο πολλών ασθενειών. Η λέξη «αντιοξειδωτικό» δεν είναι στην πραγματικότητα το όνομα μιας ουσίας, αλλά μάλλον περιγράφει τι μπορεί να κάνει μια σειρά ουσιών. Τα αντιοξειδωτικά βρίσκονται σε ορισμένα τρόφιμα και μπορεί να αποτρέψουν ορισμένες από τις βλάβες που προκαλούν οι ελεύθερες ρίζες εξουδετερώνοντάς τις. Αυτά περιλαμβάνουν τα θρεπτικά αντιοξειδωτικά, τις βιταμίνες A, C και E και τα μέταλλα χαλκό, ψευδάργυρο και σελήνιο. Τα φλαβονοειδή, οι φλαβόνες, οι κατεχίνες, οι πολυφαινόλες και τα φυτοοιστρογόνα είναι όλοι οι τύποι αντιοξειδωτικών και φυτοθρεπτικών συστατικών και βρίσκονται όλα σε φυτικά τρόφιμα.
Σύμφωνα με το IFT ενώ τα αντιοξειδωτικά έχουν πολλά οφέλη, πρόσφατη έρευνα δείχνει ότι η αδιάκριτη προσθήκη μεγάλων ποσοτήτων αντιοξειδωτικών στα τρόφιμα μπορεί να μην μεταφράζεται απαραίτητα σε βελτιωμένα αποτελέσματα υγείας.
Μια μελέτη που διεξήχθη στα τέλη της δεκαετίας του 1990 τερματίστηκε πρόωρα επειδή οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι η λήψη συμπληρωμάτων βήτα-καροτίνης και ρετινόλης σε υψηλές δόσεις (30 mg και 25.000 IU, αντίστοιχα) οδήγησε σε αύξηση της εμφάνισης καρκίνου του πνεύμονα, άλλων τύπων καρκίνου, ακόμη και θάνατο ( Omenn et al. 1996 ). Οι δόσεις βήτα καροτίνης και ρετινόλης που δόθηκαν σε αυτή τη μελέτη ήταν πολύ υψηλότερες από την προτεινόμενη ημερήσια πρόσληψη και τη Συνιστώμενη Ημερήσια Δόση (RDA), που είναι 6–15 mg για τη βήτα-καροτίνη και 23.333.000 IU για τη ρετινόλη. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης υποστηρίχθηκαν περαιτέρω από μια άλλη μεγάλης κλίμακας δοκιμή στην οποία η βήτα-καροτίνη βρέθηκε και πάλι ότι αυξάνει την εμφάνιση καρκίνου του πνεύμονα ( Alpha-Tocopherol Beta Carotene Cancer Prevention Study Group 1994 ). Ως εκ τούτου, είναι ασφαλές να πούμε ότι η συμπλήρωση τροφίμων με δόσεις που είναι εντός της RDA μπορεί να είναι η βέλτιστη και ασφαλής δόση για συμπλήρωμα όταν πρόκειται για τον γενικό πληθυσμό. Δόσεις που είναι υπερβολικά υψηλότερες από την RDA δικαιολογούνται μόνο σε ορισμένους πληθυσμούς με ασθένειες ή ανεπάρκειες.
Επίσης το IFT αναφέρεται και στην αρνητική αλληλεπίδραση των αντιοξειδωτικών με άλλα θρεπτικά συστατικά, καθώς μπορεί να επηρεάσουν την βιοδιαθεσιμότητα και τη δράση τους. Επίσης η σύγκριση λήψης συμπληρώματος λυκοπενίου (που υπάρχει στη ντομάτα) και στην κατανάλωση ολόκληρης ντομάτας έδειξε πως ο οργανισμός απορρόφησε καλύτερα το λυκοπένιο από τη ντομάτα και όχι από το συμπλήρωμα. Ένα άλλο θέμα που αναδεικνύει το IFT είναι η εμπλουτισμός των τροφίμων, όπως τα γαλακτοκομικά, με αντιοξειδωτικά, υποστηρίζοντας ότι τα αντιοξειδωτικά από ολόκληρα τρόφιμα και φυσικά συστατικά τροφίμων μπορεί να είναι πιο βιοδιαθέσιμα και να απορροφώνται καλύτερα από τα συνθετικά τους.
Συμπερασματικά τα οφέλη για την υγεία των αντιοξειδωτικών εξαρτώνται από τη δόση και η υπερβολική πρόσληψη μπορεί να μην προσφέρει πρόσθετα οφέλη. Όχι μόνο η συμπλήρωση με υπερβολική ποσότητα ενός θρεπτικού συστατικού μπορεί να είναι αναποτελεσματική, αλλά μπορεί επίσης να έχει επιβλαβή επίδραση στην υγεία. Γι αυτό είναι απαραίτητη μια καλά ενημερωμένη και βασισμένη σε στοιχεία προσέγγιση για τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη των εμπλουτισμένων με αντιοξειδωτικά τροφίμων, διασφαλίζοντας ότι συμβάλλουν θετικά στη συνολική υγεία χωρίς ανεπιθύμητες συνέπειες.