Κατανάλωση ενεργειακών ποτών από εφήβους στην Ελλάδα

Οι κίνδυνοι από την υπερβολική κατανάλωση ενεργειακών ποτών.

Πολλές χώρες έχουν εκδώσει προειδοποιήσεις για τους κινδύνους από την κατανάλωση ενεργειακών ποτών και όχι μόνο. Οι ειδήσεις για δυσμενείς έως μοιραίες επιπτώσεις κάνουν τον γύρο του διαδικτύου όπως ο θάνατος φοιτήτριας στις ΗΠΑ από ρόφημα της PANERA που είχε προβλήματα στην καρδιά και δεν γνώριζε ότι το ποτό είχε υψηλή περιεκτικότητα καφεΐνης. Στις ΗΠΑ γονείς και παιδίατροι απηύθυναν έκκληση να απαγορευτούν, ενώ συνεχώς γίνονται ανακλήσεις λόγω της υψηλής ποσότητας καφεΐνης. Τον Μάρτιο του 2022 ένας πατέρας κατηγόρησε ενεργειακό ποτό για τον θάνατο του γιού του, ενώ το 2023 ο Καναδάς ανακάλεσε από την αγορά 43 μάρκες ενεργειακών ποτών  μεταξύ των οποίων Red Bull, Prime, Monster, 3D, G Fuel, Raze Energy και Celsius.

Σε μελέτη του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) το 2012, (που αν και παλιά παραμένει επίκαιρη και ίσως τα νούμερα πλέον να έχουν αυξηθεί κατακόρυφα) σε 4562 μαθητές Λυκείου από διάφορες περιοχές της Ελλάδα, διαπιστώθηκε το 48% των Ελλήνων από 10-18 ετών καταναλώνει ενεργειακά ποτά (στην Ευρώπη το αντίστοιχο ποσοστό είναι 68%) ενώ από όσους δήλωσαν ότι καταναλώνουν ενεργειακά ποτά το 55,4% ήταν αγόρια, το 17% δοκίμασε πρώτη φορά στο δημοτικό το 47,9% στο γυμνάσιο και το 23,7% στο λύκειο ενώ το 73,5% είπαν πως τα καταναλώνουν επειδή τους αρέσει η γεύση τους. Ένα 41,9% τα επιλέγει διότι πιστεύει ότι τους δίνει την ενέργεια που χρειάζονται. Επίσης ενώ πάνω από τους μισούς διαβάζουν την ετικέτα δεν θυμούνται πως περιέχουν καφεΐνη. Είναι αξιωσημείωτο δε πως το 8,1% δήλωσαν πως πίνουν πάνω από 5 τέτοια ποτά την ημέρα! Δεν είναι λίγοι όμως και οι μαθητές που τα αναμιγνύουν με αλκοόλ χωρίς να γνωρίζουν τους κινδύνους.

Η συνδυασμένη κατανάλωση των λεγόμενων ενεργειακών ποτών και του αλκοόλ μπορεί να προάγει καταστάσεις κινδύνου λόγω υπερεκτίμησης των δυνατοτήτων τους από άτομα, γεγονός που μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει σε συνεχή κατανάλωση αλκοόλ και υψηλότερα επίπεδα ανάληψης κινδύνου σύμφωνα με την γαλλική Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων ANSES.  Επίσης η ANSES τονίζει πως  όσον αφορά τις αθλητικές δραστηριότητες, τα λεγόμενα ενεργειακά ποτά δεν έχουν κανένα θρεπτικό όφελος κατά τη σωματική άσκηση (σε αντίθεση με τα αθλητικά ποτά, που μερικές φορές ονομάζονται και ενεργειακά ποτά). Αυξάνουν την απώλεια νερού και αλατιού από τον οργανισμό και συνεπώς τον κίνδυνο θερμοπληξίας.

Οι καταστάσεις κινδύνου μπορεί να προκύψουν όταν πολλαπλασιάζονται οι πηγές καφεΐνης – όπως αυτά τα αποκαλούμενα ενεργειακά ποτά – ιδίως υπό το φως των τρεχόντων προτύπων κατανάλωσης. Στη Γαλλία έχουν αναφερθεί πάνω από 200 περιπτώσεις ανεπιθύμητων ενεργειών που σχετίζονται με την κατανάλωση ενεργειακών ποτών. Τα κύρια συμπτώματα που παρατηρούνται είναι τα εξής:

• καρδιαγγειακά : σφίξιμο στο στήθος ή πόνος στο στήθος, ταχυκαρδία, υψηλή αρτηριακή πίεση, διαταραχές του καρδιακού ρυθμού με πιθανή καρδιακή ανακοπή κ.λπ.
• ψυχο-συμπεριφορικά ή νευρολογικά : ευερεθιστότητα, νευρικότητα, άγχος, κρίσεις πανικού, παραισθήσεις και επιληψία.

Η καφεΐνη που περιέχεται σε αυτά τα ποτά θεωρήθηκε ως κύριος παράγοντας για αυτές τις επιπτώσεις . Και ενώ η καφεΐνη βρίσκεται φυσικά  σε περισσότερα από 60 διαφορετικά φυτά (καφές, τσάι, καρύδι kola, guarana, yerba mate κ.λπ.) η διαθεσιμότητά της με τη μορφή των λεγόμενων ενεργειακών ποτών, που είναι ένα ταχέως αναπτυσσόμενο φαινόμενο, έχει επιφέρει αλλαγές στις καταναλωτικές συνήθειες.

Για περισσότερςς συμβουλές σχετικά με την ασφαλή κατανάλωση ενεργειακών ποτών πατήστε ΕΔΩ.