Ηλιακή δηλητηρίαση: Ο άγνωστος και ύπουλος κίνδυνος του καλοκαιριού

Τι είναι και πως προκύπτει η ηλιακή δηλητηρίαση.

Τα ηλιακά εγκαύματα είναι συνηθισμένα και μπορούν να εμφανιστούν σε άτομα με όλους τους τύπους δέρματος. Τα συμπτώματα από τα ηλιακά εγκαύματα συνήθως υποχωρούν μέσα σε λίγες ημέρες χωρίς να αφήσουμε ιδιαίτερα προβλήματα. Όμως, σε σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν επιπλοκές.

Τι είναι ηλιακή δηλητηρίαση;

Η δηλητηρίαση από τον ήλιο είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά για να περιγράψει ένα σοβαρό ηλιακό έγκαυμα. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για «δηλητηρίαση». Είναι ένα επεισόδιο με συμπτώματα που είναι πολύ πιο σοβαρά από ένα τυπικό ηλιακό έγκαυμα. Ορισμένες φορές μάλιστα, αναφέρεται λανθασμένα και ως αλλεργία στον ήλιο, η οποία όμως είναι μια εντελώς διαφορετική περίπτωση.

Η ηλιακή δηλητηρίαση λοιπόν προκύπτει από παρατεταμένη έκθεση στον ήλιο χωρίς αντηλιακή προστασία ή με ανεπαρκή αντηλιακή προστασία. Μπορεί επίσης να εμφανιστεί ακόμη και με ήπια έκθεση στον ήλιο, αν συντρέχουν ορισμένοι παράγοντες κινδύνου – για παράδειγμα, αν υπάρχει μια δερματική πάθηση που προκαλεί υπερευαισθησία στον ήλιο ή λαμβάνετε κάποιο θεραπεία που αυξάνει τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος.

Συμπτώματα ηλιακής δηλητηρίασης

Το ηλιακό έγκαυμα συμβαίνει όταν κάποιος εκτίθεται σε υπερβολική ποσότητα υπεριώδους (UV) φωτός, είτε από τον ήλιο είτε από τεχνητό UV φως, όπως τα κρεβάτια μαυρίσματος. Τα συμπτώματα του ήπιου έως μέτριου ηλιακού εγκαύματος περιλαμβάνουν ερυθρότητα, πόνο και τοπική στο αύξηση της θερμοκρασίας. Αυτά τα συμπτώματα αρχίζουν συνήθως να εξασθενούν μετά από δυο ή τρεις ημέρες.

Τα συμπτώματα της ηλιακής δηλητηρίασης κατά το Harvard Health διαρκούν περισσότερο και είναι πιο σοβαρά. Μπορεί να περιλαμβάνουν φουσκάλες, υποδηλώνουν έγκαυμα δευτέρου βαθμού, έντονο πόνο, πρήξιμο και πυρετό.

Συχνά εμφανίζονται και πιο συνολικά συμπτώματα όπως:

• αφυδάτωση από απώλεια υγρών και ηλεκτρολυτών
• μόλυνση του δέρματος
• πονοκέφαλος, ναυτία και εμετός
• πυρετός ή ρίγη
• δερματικές αλλοιώσεις που προκαλούνται από τον ήλιο και επιμένουν μετά το ηλιακό έγκαυμα.

Ποιος κινδυνεύει από ηλιακή δηλητηρίαση;

Η ηλιακή δηλητηρίαση μπορεί να συμβεί σε άτομα όλων των τύπων δέρματος, αλλά τα άτομα με πιο ανοιχτόχρωμο δέρμα διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο. Άλλες ομάδες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• τα μωρά και τα παιδιά, που έχουν πιο ευαίσθητο δέρμα
• άτομα με δερματικές παθήσεις που τα καθιστούν πιο ευαίσθητα στον ήλιο
• άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που αυξάνουν τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος. Αυτά περιλαμβάνουν ορισμένα φάρμακα για την αρτηριακή πίεση, αντιβιοτικά, παυσίπονα και βαλσαμόχορτο.

Επιπλέον, όσοι ζουν σε κλίματα πιο κοντά στον ισημερινό ή σε μεγαλύτερα υψόμετρα, όπου η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία είναι μεγαλύτερη, διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ηλιακής δηλητηρίασης, όπως και οι εργαζόμενοι σε εξωτερικούς χώρους.

Οι παράγοντες του τρόπου ζωής παίζουν επίσης ρόλο. Έχετε περισσότερες πιθανότητες να πάθετε δηλητηρίαση από τον ήλιο αν:

• περνάτε χρόνο έξω, ιδίως μεταξύ των ωρών 10 π.μ. και 4 μ.μ., όταν οι ακτίνες του ήλιου είναι ισχυρότερες
• περνάτε χρόνο στον ήλιο χωρίς αντηλιακό ή αντηλιακή ενδυμασία
• βρίσκεστε κοντά σε νερό, άμμο και χιόνι, τα οποία αυξάνουν την αντανάκλαση της υπεριώδους ακτινοβολίας
• χρησιμοποιείτε κρεβάτια μαυρίσματος σε εσωτερικούς χώρους.

Θεραπεία για ηλιακή δηλητηρίαση κατ’ οίκον

Στις περισσότερες περιπτώσεις μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα συμπτώματα της ηλιακής δηλητηρίασης κατ’ οίκον. Για να καταπραΰνει κανείς τα συμπτώματα στο δέρμα και να μειώσει τη δυσφορία, προτείνετε η εφαρμογή δροσερών κομπρεσών, gel αλόης βέρα ή ειδικών κρεμών (after sun burn cream) ή δροσερά μπάνια με εκχύλισμα βρώμης. Τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα ανακούφισης από τον πόνο, όπως η ιβουπροφαίνη, μπορούν να βοηθήσουν. Και βέβαια η αποφυγή έκθεσης στον ήλιο μέχρι να υποχωρήσουν τα συμπτώματά.

Οι δερματολόγοι στις περιπτώσεις που εμφανιστούν φουσκάλες προτείνουν:

• Καθαρίστε το δέρμα με σαπούνι και χλιαρό νερό.
• Μην ανοίγετε τις φουσκάλες. Μόλις σπάσουν, καλύψτε τις με ζελέ βαζελίνης.
• Μην εφαρμόζετε στο δέρμα κορτικοστεροειδή, όπως κορτιζόνη. Αυτό θα καθυστερήσει τη διαδικασία επούλωσης.
• Πίνετε άφθονο νερό για να παραμείνετε ενυδατωμένοι.

Πότε πρέπει να επισκεφθείτε γιατρό για ηλιακή δηλητηρίαση / Πώς θα αντιμετωπίσει ο γιατρός την ηλιακή δηλητηρίαση;

Επίσκεψη στον γιατρό, κατά το Harvard Health απαιτείται εάν εμφανίζονται φουσκάλες και συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• έντονο κόκκινο δέρμα
• ροή υγρών στις φουσκάλες
• έντονο πόνο
• πυρετό
• αίσθημα υπερβολικού κρύου ή ρίγος
• πονοκέφαλο
• ναυτία και εμετός.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας κάνει συστάσεις ή να σας συνταγογραφήσει φάρμακα για τη διαχείριση των συμπτωμάτων σας. Αυτό μπορεί να περιλαμβάνει φάρμακα για τον πόνο και τον πυρετό, αντιβακτηριακές κρέμες για τις πληγές ή αντιβιοτικά από το στόμα, εάν αναπτύξετε δερματική λοίμωξη. Εάν αντιμετωπίζετε σοβαρή αφυδάτωση, μπορεί να χρειαστεί να σας χορηγηθούν υγρά μέσω ενδοφλέβιας χορήγησης. Σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστείτε θεραπεία σε κέντρο εγκαυμάτων ή τραυμάτων.

Εάν έχετε ιστορικό σοβαρών ηλιακών εγκαυμάτων, αλλάξτε την τρόπο έκθεσής σας στον ήλιο και επισκεφτείτε έναν δερματολόγο. Τα ηλιακά εγκαύματα αυξάνουν τον κίνδυνο για μελάνωμα και άλλους καρκίνους του δέρματος.

Tips για την προστασία από την ηλιακή δηλητηρίαση

Είναι σημαντικό να καταρτίσετε ένα πλάνο με πρακτικές ηλιοπροστασίας, ειδικά αν διατρέχετε αυξημένο κίνδυνο ηλιακής δηλητηρίασης. Το αντηλιακό είναι απαραίτητο, αλλά αποτελεί μόνο ένα μέρος ενός ολοκληρωμένου σχεδίου προστασίας από τον ήλιο. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν ακόμη και αν έχει βάλει αντηλιακό, ακόμη και σε μια συννεφιασμένη ημέρα.

Για να προστατευτείτε από την ηλιακή δηλητηρίαση, το Harvard Health σε άρθρο του προτείνει να συνδυάστε όσες περισσότερες από τις παρακάτω συμβουλές:

• Φορέστε καπέλα με πλατύ γείσο, ελαφριά μακρυμάνικα πουκάμισα και μακριά παντελόνια. Τα ρούχα με συντελεστή προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία (UPF) είναι καλή λύση. Ο βαθμός UPF 50 είναι ο καλύτερος.
• Αναζητήστε χώρους με σκιά όταν βρίσκεστε έξω.
• Χρησιμοποιήστε αντηλιακό ευρέος φάσματος. Αυτό σημαίνει ότι προστατεύει τόσο από το UVA όσο και από το UVB φως.
• Επιλέξτε αντηλιακό με δείκτη προστασίας (SPF) 30 ή υψηλότερο.
• Εφαρμόστε το αντηλιακό τουλάχιστον 15 λεπτά πριν βγείτε έξω.
• Επαναλάβετε την εφαρμογή του αντηλιακού κάθε δύο ώρες και πιο συχνά αν ιδρώνετε ή κολυμπάτε.
• Φορέστε γυαλιά ηλίου για την προστασία των ματιών σας και lip balm (βάλσαμο χειλιών) με SPF 30 ή υψηλότερο για την προστασία των χειλιών σας.
• Μείνετε σε εσωτερικούς χώρους όσο ο δείκτης υπεριώδους ακτινοβολίας είναι ισχυρότερος (10 π.μ. έως 4 μ.μ.).
• Αποφύγετε τη χρήση σολάριουμ