«Προσοχή με κεραμικά σκεύη άγνωστης ποιότητας» λέει σε ανακοίνωση προς τους καταναλωτές, η mattilsynet.
Η Νορβηγία σε μία ανακοίνωση προς τους καταναλωτές συνιστά προσοχή στη χρήση ελληνικών κεραμικών ειδών οικιακής χρήσης όπως μπολ, κούπες και κανάτες. “Στη Νορβηγία αλλά και τη Σουηδία, αρκετοί άνθρωποι έχουν πέσει θύματα σοβαρής δηλητηρίασης λόγω της διαρροής υψηλών επιπέδων μολύβδου από κεραμικά σκεύη. Όσοι δηλητηριάστηκαν είχαν πιει είτε χυμό είτε κρασί από ελληνικά κεραμικά κύπελλα ή κανάτες” λέει η προειδοποίηση.
Όπως αναφέρει ορισμένοι τύποι κεραμικών, ειδικά είδη από χώρες της περιοχής της Μεσογείου και κυρίως από την Ελλάδα, μπορούν να εκπέμπουν επιβλαβείς ποσότητες βαρέων μετάλλων όταν χρησιμοποιούνται σε επαφή με όξινα τρόφιμα. Η απελευθέρωση τοξικών μετάλλων συμβαίνει όταν κεραμικά είδη, συμπεριλαμβανομένων των μαγειρικών σκευών, των σκευών φαγητού και των σκευών σερβιρίσματος έρχονται σε επαφή με τρόφιμα.
Η απελευθέρωση μετάλλων, ιδιαίτερα μολύβδου, από κεραμικά είδη τροφίμων έχει οδηγήσει σε σημαντικές ανησυχίες για τη δημόσια υγεία, καθώς έχουν αναφερθεί αρκετές περιπτώσεις δηλητηρίασης από μόλυβδο λόγω της χρήσης κεραμικών ειδών για την προετοιμασία και την αποθήκευση τροφίμων. Η Συγγραφέας και επιστήμονας περιβάλλοντος του Lucideon, Joanne Dawson εξηγεί σε πρόσφατη ειδική έκδοση πώς τα χρωματιστά λούστρα που εφαρμόζονται σε κεραμικά, γυάλινα και σμάλτα θα μπορούσαν να περιέχουν βαρέα μέταλλα όπως μόλυβδο ή κάδμιο που μπορεί να απελευθερωθούν σε διάφορους βαθμούς. Η ποσότητα της μετανάστευσης από το σκεύος στο φαγητό εξαρτάται από τη σύνθεση του γλάσου, τη θερμοκρασία στην οποία ψήχθηκε το κεραμικό, τον τύπο του φαγητού και τη διάρκεια επαφής του προϊόντος. «Πρέπει να διεξάγονται δοκιμές συμμόρφωσης διακοσμημένων κεραμικών και γυάλινων ειδών για τοξικά μέταλλα που χρησιμοποιούνται σε ορισμένα χρώματα και βερνίκια» αναφέρει η Dawson
Το μεγαλύτερο μέρος της πρόσληψης μολύβδου έρχεται μέσω της τροφής. Οι ειδικοί του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και του Οργανισμού Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) δήλωσαν ότι η υψηλότερη ανεκτή πρόσληψη μολύβδου είναι 50 μικρογραμμάρια την ημέρα για ένα μικρό παιδί και 200 – 250 μικρογραμμάρια για έναν ενήλικα. Ως αθροιστική τοξική ουσία, ο μόλυβδος έχει πολλαπλές επιδράσεις στο ανθρώπινο σώμα, συμπεριλαμβανομένων των νευρολογικών, καρδιαγγειακών, νεφρικών, γαστρεντερικών και αιματολογικών επιδράσεων. Τα παιδιά είναι εξαιρετικά ευάλωτα στη νευροτοξικότητα του μολύβδου και ακόμη και τα σχετικά χαμηλά επίπεδα έκθεσης μπορούν να βλάψουν τη νευρολογική ανάπτυξη
Η Νορβηγική Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων συνιστά να μην χρησιμοποιούνται κεραμικές κανάτες άγνωστης ποιότητας, ιδιαίτερα από τις προαναφερθείσες περιοχές, για την αποθήκευση όξινων, υγρών τροφίμων, όπως χυμοί και κρασί.
Κεραμικά φλιτζάνια και κούπες άγνωστης ποιότητας δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται καθημερινά για όξινα ροφήματα όπως χυμός, κρασί ή τσάι με λεμόνι. Ανεξάρτητα από το εάν τα κεραμικά είναι εργοστασιακά ή κατασκευασμένα από τοπικούς καλλιτέχνες, είναι ευθύνη του κατασκευαστή να τηρούνται οι οριακές τιμές με τη χρήση του σωστού μείγματος λούστρου και ψήσιμο στη σωστή θερμοκρασία, έτσι ώστε τα κεραμικά αντικείμενα να μην απελευθερώνουν παράνομες ποσότητες μολύβδου. Ωστόσο τα προϊόντα από καλλιτέχνες/αγγειοπλάστες μπορούν να απελευθερώσουν περισσότερα μέταλλα από ότι τα προϊόντα μαζικής παραγωγής, επειδή χρησιμοποιούν λούστρο με υψηλότερη περιεκτικότητα σε μέταλλα για την δημιουργία πιο δυνατών και πιο καθαρών χρωμάτων.
Μόλυβδος και άλλα βαρέα μέταλλα προστίθενται στα υαλώματα για να μειωθεί η θερμοκρασία ψησίματος και να προσδώσουν στα κεραμικά προϊόντα καλύτερες αισθητικές ιδιότητες. Εάν η καύση λάβει χώρα σε λάθος θερμοκρασία, τα βαρέα μέταλλα μπορεί να διαρρεύσουν σε όξινα τρόφιμα και ποτά.
Οι αρχές συνιστούν στους καταναλωτές όταν αγοράζουν κεραμικά για χρήση σε επαφή με τρόφιμα και ποτά να ρωτήσουν εάν τα προϊόντα προορίζονται για επαφή με τρόφιμα και ποτά και εάν μπορεί να δοθεί εγγύηση ότι τα προϊόντα δεν εκπέμπουν μόλυβδο, κάδμιο ή βάριο πάνω από τις οριακές τιμές. Εάν ο καταναλωτής θέλει να χρησιμοποιήσει ήδη αγορασμένα κεραμικά άγνωστης ποιότητας σε καθημερινή επαφή με τρόφιμα, το προϊόν μπορεί να αποσταλεί για χημική ανάλυση για την απελευθέρωση μολύβδου και καδμίου σε ιδιωτικό εργαστήριο.
Να σημειωθεί ότι η ασφάλεια των κεραμικών που χρησιμοποιούνται για την προετοιμασία και την αποθήκευση τροφίμων παρακολουθείται από τις περισσότερες χώρες. Οι νομοθεσίες σχετικά με τα κεραμικά είδη εφαρμόζονται τόσο σε ευρωπαϊκό όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο. Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η Οδηγία 84/500/ΕΚ ορίζει τις απαιτήσεις για τα κεραμικά είδη που προορίζονται να έρθουν σε επαφή με τρόφιμα. Ρυθμίζει τα επιτρεπτά όρια μολύβδου (Pb) και καδμίου (Cd) και τις συνθήκες δοκιμής όπου τα κεραμικά είδη γεμίζονται με 4% οξικό οξύ σε θερμοκρασία δωματίου (22 ± 2 °C) για 24 ώρες (Συμβούλιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, 1984).