Παγκόσμια η απάτη με το ψωμί και τα προϊόντα “ολικής αλέσεως” – Τι συμβαίνει στην Ελλάδα

Και η Ολλανδία προστέθηκε στη λίστα των χωρών που διεξάγουν ελέγχους για να εντοπίσουν παραπλάνηση των καταναλωτών στα προϊόντα “ολικής αλέσεως”.

Οι ενδείξεις «ολικής αλέσεως» σε πολλές βιομηχανικές συσκευασίες ψωμιού είναι παραπλανητικές όπως είχε επιβεβαιωθεί από την Βρετανική Οργάνωση Sustain που έχει ξεκινήσει εκστρατεία με τον τίτλο Real Bread. Η αναγραφή στην ετικέτα “ολικής άλεσης, επιτρέπεται μόνο εάν όλο το αλεύρι που χρησιμοποιείται είναι από δημητριακά ολικής αλέσεως. Εάν χρησιμοποιείται αλεύρι ολικής αλέσεως και αλεύρι μη ολικής άλεσης, μπορεί να αναφέρεται η ποσότητα αλεύρου ολικής αλέσεως που χρησιμοποιείται, αλλά πρέπει να αναφέρεται και η ποσότητα αλεύρου ολικής αλέσεως. Για παράδειγμα: «κράκερ με 50% αλεύρι ολικής αλέσεως και 50% αλεύρι».
Αυτές είναι νομικές απαιτήσεις που απορρέουν από τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1169/2011.

• Δείτε επίσης: Ένας νεκρός και 13 τροφικές δηλητηριάσεις από μοσχαρίσια μπιφτέκια

Παρά τον κανονισμό, τα ποσοστά σε αλεύρι ολικής άλεσης σε αρτοσκευάσματα έχουν τεράστιες διαφορές. Υπενθυμίζεται  πως Γερμανική έρευνα βρήκε το 2010 ότι µπάρες δημητριακών με την επισήμανση «ολικής άλεσης» περιείχαν αλεύρι ολικής άλεσης σε ποσοστά που ξεκινούσαν από 7%! Άλλη έρευνα στη Γαλλία έδειξε πως σε 105 διαφορετικά παιδικά γεύματα δημητριακών και σε όσα αναγραφόταν ο χαρακτηρισμός «ολικής άλεσης», η περιεκτικότητά τους σε αλεύρι µε ολόκληρο αλεσμένο καρπό χαρακτηριζόταν από μεγάλο εύρος τιμών, και μάλιστα μερικά είχαν σιτάρι ολικής άλεσης σε ποσοστό μόλις 2%.

Το γεγονός ότι οι παραγωγοί ψωμιού και αρτοσκευασμάτων ακόμα και εάν το ποσοστό αλεύρων ολικής άλεσης είναι ελάχιστο, αναγράφουν στην συσκευασία με μεγάλα γράμματα ότι το προϊόν είναι ολικής άλεσης, επιβεβαιώθηκε και στην Ολλανδία, καθώς ένα στα τέσσερα προϊόντα ολικής αλέσεως δεν είναι ολικής αλέσεως, σύμφωνα με αναλύσεις από την  Ολλανδική Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων και Καταναλωτικών Προϊόντων (NVWA). Αυτό είναι μια μορφή εξαπάτησης αναφέρει σε ανακοίνωσή της η NVWA που έχει εκδώσει επίσημες προειδοποιήσεις στους παραγωγούς, επέβαλε διοικητικά πρόστιμα και τους υποχρέωσε να αλλάξουν την ετικέτα στη συσκευασία.

Η NVWA εξέτασε συνολικά 190 προϊόντα ολικής αλέσεως, από επτά μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Αυτό αφορά προϊόντα όπως παξιμάδι, κράκερ, μπισκότα και ζυμαρικά αλλά το ψωμί δεν συμπεριλήφθηκε σε αυτή τη μελέτη.

• Δείτε επίσης: Χαλασμένα φασολάκια: Όσα πρέπει να ξέρετε για να αποτρέψετε τροφική δηλητηρίαση

 Η NVWA αξιολόγησε εάν το συστατικό δημητριακών που χρησιμοποιείται για τα τρόφιμα που διακινούνταν ως προϊόν ολικής αλέσεως συμμορφώνεται με 100% αλεύρι ολικής αλέσεως. Η επισήμανση και οι πληροφορίες για τα τρόφιμα που παρέχονται για τα τρόφιμα πρέπει να πληρούν τις νομικές απαιτήσεις και πρέπει να είναι σαφείς και ειλικρινείς, ώστε οι καταναλωτές να μπορούν να κάνουν ενημερωμένες επιλογές. Αυτό ισχύει και για το «ολικής αλέσεως» ενός τροφίμου.

Στη μελέτη συμπεριλήφθηκαν σχεδόν όλες οι μάρκες προϊόντων ολικής αλέσεως που προσφέρονται από αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Από αυτά τα 190 προϊόντα, τα 51 δεν θα έπρεπε να ονομάζονται δημητριακά ολικής αλέσεως.

• Δείτε επίσης: Επικίνδυνο μυρωδικό πωλείται στην Ελλάδα – Περιέχει παθογόνα βακτήρια και καρκινογόνες ουσίες – Ενημέρωση RASFF

Η λίστα με τα προϊόντα που ελέγχθηκαν και τα αποτελέσματα των αναλύσεων έχει αναρτηθεί ΕΔΩ. Για παράδειγμα, στα μπισκότα ολικής αλέσεως με αλεύρι σίτου που πωλείται στην μεγαλύτερη αλυσίδα σουπερμάρκετ της Ολλανδίας Albert Heijn, η ένδειξη στη συσκευασία υποδηλώνει ότι είναι προϊόν 100% ολικής αλέσεως, παρόλο που δεν έχει προστεθεί αλεύρι ολικής αλέσεως ενώ το ίδιο ισχύει και για τα Digestive ολικής αλέσεως με αλεύρι σίτου της ίδιας αλυσίδας, για το τραγανό ψωμί ολικής αλέσεως και για τα κράκερ ολικής αλέσεως με ρυζάλευρο.

Τι συμβαίνει και τι θα έπρεπε να συμβαίνει στην Ελλάδα

Και στην Ελλάδα η κατάσταση δεν είναι καλύτερη. Ενώ στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας αναγράφεται με μεγάλα γράμματα “ολικής άλεσης”, το ποσοστό αλεύρων ολικής άλεσης κυμαίνεται από 5 – 58%, όπως δείχνουν τα ψιλά γράμματα στο πίσω μέρος της συσκευασίας. Αυτό που ισχύει στην χώρα μας και που παραβιάζεται συστηματικά, είναι πως τα προϊόντα με την επισήμανση στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας «ολικής αλέσεως» πρέπει να περιέχουν πάνω από 50% δημητριακά ολικής. Επί της ουσίας πάντως είναι σχεδόν αδύνατο να βρεις ψωμί 100% ολικής στα σουπερμάρκετ.

Τι λέει ο κανονισμός του ΕΦΕΤ

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΕΤ, τρόφιμα τα οποία περιέχουν δημητριακά συστατικά και χαρακτηρίζονται από ένα ή περισσότερα δημητριακά εξ’ αυτών, θα πρέπει να περιέχουν το/τα εν λόγω συστατικό/ά σε ποσοστό πλέον του 50% επί του συνόλου όλων των ειδών των δημητριακών που περιέχονται σε αυτά. Στην περίπτωση που το τρόφιμο χαρακτηρίζεται από δύο ή περισσότερα δημητριακά συστατικά, αυτά θα πρέπει στο σύνολό τους να αποτελούν ποσοστό πλέον του 50% του συνόλου των δημητριακών που περιέχονται στο τρόφιμο. Όταν ένα συγκεκριμένο είδος δημητριακού συστατικού περιέχεται στο τρόφιμο σε διαφορετικές μορφές (νιφάδες, άλευρο, πίτουρο) για τον υπολογισμό του ποσοστού του λαμβάνονται υπόψη όλες οι διαφορετικές μορφές. Επισημαίνεται ότι για την αξιολόγηση της νομιμότητας της επισήμανσης/διαφήμισης ενός τροφίμου λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των πληροφοριών (λεκτικών, εικαστικών) που αναφέρονται σε αυτό και ο τρόπος που αυτές παρουσιάζονται.

Βάση όλων των παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα πως οι ενδείξεις «ολικής αλέσεως» μπορεί να είναι παραπλανητικές. Όταν ψωνίζετε προϊόντα 100% ολικής αλέσεως, μην ξεγελιέστε από παραπλανητικούς ισχυρισμούς, χρώματα και εμφανίσεις. Αντίθετα, πάντα να ερευνάτε διεξοδικά τη συσκευασία του ψωμιού ή άλλων προϊόντων προτού τα αγοράσετε.

• Δείτε επίσης: Πως το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει τον ύπνο – Ανασκόπηση μελετών