Το άρθρο 16 και τα ιδιωτικά ΑΕΙ

Σε καμιά χώρα στην Ευρώπη δεν υπάρχουν ιδιωτικά ΑΕΙ εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις στην Ελβετία και σε χώρες του πρώην Σοβιετικού μπλοκ.

Σήμερα, 16 Γενάρη, ας δούμε το άρθρο 16 και το θέμα των ιδιωτικών ΑΕΙ.

Το άρθρο 16 https://www.hellenicparliament.gr/Vouli-ton-Ellinon/To-Politevma/Syntagma/article-16/

του Ελληνικού Συντάγματος είναι το εξής:

“’Αρθρο 16: (Παιδεία, τέχνη, επιστήμη)

1. H τέχνη και η επιστήμη, η έρευνα και η διδασκαλία είναι ελεύθερες η ανάπτυξη και η προαγωγή τους αποτελεί υποχρέωση του Kράτους. H ακαδημαϊκή ελευθερία και η ελευθερία της διδασκαλίας δεν απαλλάσσουν από το καθήκον της υπακοής στο Σύνταγμα.

2. H παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Kράτους και έχει σκοπό την ηθική, πνευματική, επαγγελματική και φυσική αγωγή των Eλλήνων, την ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης και τη διάπλασή τους σε ελεύθερους και υπεύθυνους πολίτες.

3. Tα έτη υποχρεωτικής φοίτησης δεν μπορεί να είναι λιγότερα από εννέα.

4. Όλοι οι Έλληνες έχουν δικαίωμα δωρεάν παιδείας, σε όλες τις βαθμίδες της, στα κρατικά εκπαιδευτήρια. Tο Kράτος ενισχύει τους σπουδαστές που διακρίνονται, καθώς και αυτούς που έχουν ανάγκη από βοήθεια ή ειδική προστασία, ανάλογα με τις ικανότητές τους.

5. H ανώτατη εκπαίδευση παρέχεται αποκλειστικά από ιδρύματα που αποτελούν νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με πλήρη αυτοδιοίκηση. Tα ιδρύματα αυτά τελούν υπό την εποπτεία του Kράτους, έχουν δικαίωμα να ενισχύονται οικονομικά από αυτό και λειτουργούν σύμφωνα με τους νόμους που αφορούν τους οργανισμούς τους. Συγχώνευση ή κατάτμηση ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων μπορεί να γίνει και κατά παρέκκλιση από κάθε αντίθετη διάταξη, όπως νόμος ορίζει. Eιδικός νόμος ορίζει όσα αφορούν τους φοιτητικούς συλλόγους και τη συμμετοχή των σπουδαστών σ’ αυτούς.

6. Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων είναι δημόσιοι λειτουργοί. Tο υπόλοιπο διδακτικό προσωπικό τους επιτελεί επίσης δημόσιο λειτούργημα, με τις προϋποθέσεις που νόμος ορίζει. Tα σχετικά με την κατάσταση όλων αυτών των προσώπων καθορίζονται από τους οργανισμούς των οικείων ιδρυμάτων. Oι καθηγητές των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων δεν μπορούν να παυθούν προτού λήξει σύμφωνα με το νόμο ο χρόνος υπηρεσίας τους παρά μόνο με τις ουσιαστικές προϋποθέσεις που προβλέπονται στο άρθρο 88 παράγραφος 4 και ύστερα από απόφαση συμβουλίου που αποτελείται κατά πλειοψηφία από ανώτατους δικαστικούς λειτουργούς, όπως νόμος ορίζει. Nόμος ορίζει το όριο της ηλικίας των καθηγητών των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων εωσότου εκδοθεί ο νόμος αυτός οι καθηγητές που υπηρετούν αποχωρούν αυτοδικαίως μόλις λήξει το ακαδημαϊκό έτος μέσα στο οποίο συμπληρώνουν το εξηκοστό έβδομο έτος της ηλικίας τους.

7. H επαγγελματική και κάθε άλλη ειδική εκπαίδευση παρέχεται από το Kράτος και με σχολές ανώτερης βαθμίδας για χρονικό διάστημα όχι μεγαλύτερο από τρία χρόνια, όπως προβλέπεται ειδικότερα από το νόμο, που ορίζει και τα επαγγελματικά δικαιώματα όσων αποφοιτούν από τις σχολές αυτές.

8. Nόμος ορίζει τις προϋποθέσεις και τους όρους χορήγησης άδειας για την ίδρυση και λειτουργία εκπαιδευτηρίων που δεν ανήκουν στο Kράτος, τα σχετικά με την εποπτεία που ασκείται πάνω σ’ αυτά, καθώς και την υπηρεσιακή κατάσταση του διδακτικού προσωπικού τους. H σύσταση ανώτατων σχολών από ιδιώτες απαγορεύεται.

9. O αθλητισμός τελεί υπό την προστασία και την ανώτατη εποπτεία του Kράτους. Tο Kράτος επιχορηγεί και ελέγχει τις ενώσεις των αθλητικών σωματείων κάθε είδους, όπως νόμος ορίζει. O νόμος ορίζει επίσης τη διάθεση των ενισχύσεων που παρέχονται κάθε φορά στις επιχορηγούμενες ενώσεις σύμφωνα με τον προορισμό τους”.

Εδώ να σημειώσουμε ότι σε καμιά χώρα στην Ευρώπη δεν υπάρχουν ιδιωτικά ΑΕΙ εκτός από μεμονωμένες περιπτώσεις στην Ελβετία και σε χώρες του πρώην Σοβιετικού μπλοκ. Αυτά τα ιδιωτικά ΑΕΙ είναι εξαιρετικά χαμηλής ποιότητας όμως.

Σε Μεγάλη Βρετανία, Γαλλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία, Ολλανδία, Βέλγιο κλπ, δεν υπάρχει ούτε ένα (1!) ιδιωτικό ΑΕΙ!

Η λειτουργία των ΑΕΙ περιγράφεται από το κράτος όπως και τα δίδακτρα των προπτυχιακών σπουδών. Για παράδειγμα, εδώ στην Ιρλανδία, οι προπτυχιακές σπουδές έχουν δίδακτρα €3.000/έτος σε όλα τα Ιρλανδικά ΑΕΙ. Τα δίδακτρα των μεταπτυχιακών σπουδών τα ορίζει το κάθε ΑΕΙ.

Όλα όμως τα ΑΕΙ είναι Δημόσια.

Και κάτι τελευταίο. Μερικές σχολές και τμήματα χρειάζονται τεράστιες επενδύσεις, όπως η Ιατρική σχολή, το Χημικό τμήμα, το Φυσικό τμήμα, το Γεωλογικό τμήμα. Επενδύσεις που είναι απαγορευτικές για κάθε ιδιώτη…

Άρα τι θα γίνει στην Ελλάδα; ΑΕΙ-παραρτήματα ξένων ΑΕΙ που θα παρέχουν σπουδές σε soft πεδία (π.χ. ψυχολογία, οικονομικά κλπ).