Η ΕΕ καλεί την Ελλάδα να βελτιώσει τους ελέγχους στην φυτική παραγωγή της χώρας.
Η Γενική Διεύθυνση Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, DG SANTE, δημοσίευσε έκθεση αξιολόγησης των κρατικών ελέγχων σε τρόφιμα μη ζωικής προέλευσης (FNAO) στην Ελλάδα.
Ο έλεγχος πραγματοποιήθηκε από 1 έως 12 Ιουνίου 2023 στο πλαίσιο του προγράμματος εργασίας της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, DG SANTE. Η ομάδα ελέγχου αποτελείτο από δύο ελεγκτές από την DG SANTE. Εκπρόσωποι της Διεύθυνσης Προστασίας Φυτικών Προϊόντων (ΔΠΠΠ) του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων συνόδευαν την ομάδα ελέγχου κατά τις επιτόπιες επισκέψεις των αξιωματούχων της ΕΕ. Η ομάδα ελέγχου συναντήθηκε επίσης με τις Διευθύνσεις Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής (ΔΕΥ) των Περιφερειών Ημαθίας, Μαγνησίας, Κορινθίας, Αργολίδας και Ανατολικής Αττικής για να κατανοήσουν τον τρόπο που εκδίδουν τα προβλεπόμενα plant passports. Τέλος, η ομάδα ελέγχου παρακολούθησε το Περιφερειακό Κέντρο Φυτοπροστασίας, Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου της Περιφέρειας Αττικής να διενεργεί επίσημο έλεγχο σχετικά με την έκδοση φυτικού διαβατηρίου στο Συνοριακό Σημείο Ελέγχου (ΣΣΕ) του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών.
Ο έλεγχος διενεργήθηκε βάσει των γενικών διατάξεων της νομοθεσίας της ΕΕ και ιδίως των άρθρων 116, 117 και 119 του Κανονισμού (ΕΕ) 2017/625. Οι σημαντικότερες κατηγορίες εμπορευμάτων που διακινούνται ή παράγονται στην Ελλάδα και απαιτούν plant passports είναι:
• φυτά για φύτευση αμπέλου Vitis spp.,
• φυτά για φύτευση ελιάς Olea europaea και είδη εσπεριδοειδών,
• φυτά για φύτευση διαφόρων οπωροφόρων δέντρων των ειδών μηλιά Malus, αχλαδιά Pyrus και βερικοκιάς Prunus,
• διάφορα καλλωπιστικά φυτά,
• φυτά για φύτευση λαχανικών όπως ντομάτες, μελιτζάνες και κολοκύθια,
• σποροπαραγωγή βαμβακιού, μηδικής και ρυζιού.
Το πόρισμα για την Ελλάδα
Η αρμόδια αρχή δεν έχει υιοθετήσει την έννοια της νομοθεσίας της ΕΕ για τα φυτοϋγειονομικά διαβατήρια (plant passports), η οποία θα πρέπει να αναθέτει την ευθύνη για την έκδοσή τους σε εξουσιοδοτημένους φορείς. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το προσωπικό της αρμόδιας αρχής να εκτελεί εργασίες που θα μπορούσαν να εκτελεστούν από εξουσιοδοτημένους επαγγελματίες. Η τρέχουσα προσέγγιση δεν μπορεί να θεωρηθεί ως αποτελεσματική χρήση των διαθέσιμων πόρων της αρμόδιας αρχής.
Επιπλέον το εθνικό σύστημα έκδοσης φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων της Ελλάδας βασίζεται σε οπτικό έλεγχο από την αρμόδια αρχή, που συμπληρώνεται από αρχεία παρακολούθησης παρασίτων από φορείς εκμετάλλευσης των οποίων η ικανότητα αναγνώρισης σχετικών επιβλαβών οργανισμών δεν έχει επαληθευτεί και εργαστηριακή ανάλυση όπου απαιτείται νομικά. Αυτό δεν συμμορφώνεται με τη νομική απαίτηση της ΕΕ για σχολαστικούς ελέγχους φυτών και φυτικών προϊόντων πριν από την έκδοση φυτοϋγειονομικού διαβατηρίου.
Κατά συνέπεια, το σύστημα είναι ανεπαρκές για να εγγυηθεί με συνέπεια την κατάσταση των φυτών και των φυτικών προϊόντων που φέρουν φυτικά διαβατήρια.
Υπάρχουν και πρόσθετες αδυναμίες, οι περισσότερες από τις οποίες μπορούν να αποδοθούν στην έλλειψη πρόσβασης στις κατάλληλες και σωστά συντηρημένες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό για τον συντονισμό και την επίβλεψη της εφαρμογής των επίσημων ελέγχων στα φυτοϋγειονομικά διαβατήρια, συμπεριλαμβανομένης μιας λειτουργικής υποδομής Τεχνολογίας Πληροφορικής. Η απουσία μητρώου επαγγελματιών φορέων αποτελεί επίσης αξιοσημείωτη μη συμμόρφωση.
Σε συνδυασμό με την απουσία κεντρικών βάσεων δεδομένων για φυτοϋγειονομικούς ελέγχους, αυτά επηρεάζουν την αποτελεσματικότητα των ελέγχων διαβατηρίων φυτών και μπορούν να θέτουν συστημικό κίνδυνο για τη διατήρηση υψηλών φυτοϋγειονομικών προτύπων στην Ελλάδα.
Η απάντηση των Ελληνικών Αρχών
Τον Σεπτέμβριο του 2023 η Ελληνικές Αρχές συνέταξαν απάντηση στα ευρήματα του ελέγχου και αποτύπωσαν τις διορθωτικές ενέργειες. Κάποιες από αυτές είναι:
Η Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής έχει προτείνει την δημιουργία ψηφιακού συστήματος φυτοϋγείας, τόσο για την έγκριση έκδοσης φυτοϋγειονομικών διαβατηρίων, όσο και για την έκδοση πιστοποιητικών φυτοϋγείας εξαγωγής.
Οι επαγγελματίες που έχουν υποχρέωση εγγραφής στο μητρώο του άρθρου 65 του Καν.(ΕΕ) 2016/2031, έχουν εγγραφεί σε ποσοστό 90% στο μητρώο και έχουν μοναδιαίο αριθμό μητρώου.
Η Δ/νση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής συνέταξε το συνημμένο έντυπο ελέγχου επαγγελματιών στην εσωτερική αγορά το οποίο απέστειλε στις αρμόδιες αρχές φυτοϋγειονομικού ελέγχου της Χώρας
Το έντυπο ελέγχου επαγγελματιών στην εσωτερική αγορά έχει επίσης αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του Υπ.Α.Α.Τ. (https://www.minagric.gr/for-farmer-2/cropproduction/fytoprostasiamenu/fytoygeia/15235-entypaelegxou160823)
Ακολουθεί η έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και η απάντηση των Ελληνικών Αρχών:
Ακολουθήστε το Cibum 
