Αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης: Ένας κίνδυνος που βρίσκεται σε... "ευεργετικά" τρόφιμα

της Μυρτώς Παπαγεωργίου *

Από το 2011(!) η επιστημονική ομάδα της EFSA είχε συνδέσει τα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης με πιθανές καρκινογενέσεις.

Οι καταναλωτές τσαγιού και αφεψημάτων που προέρχονται από βότανα σε συχνή βάση πιθανόν εκτίθενται στα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης σε ανησυχητικά επίπεδα. Η έκθεση σε αυτές τις τοξικές ουσίες μπορεί να οδηγήσει σε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία.

Τι είναι όμως τα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης και που εντοπίζονται;

Τα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης είναι μια ομάδα φυσικών τοξινών που παράγονται από διάφορα είδη φυτών και μπορούν να επιμολύνουν ολόκληρη την τροφική αλυσίδα. Τα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης συντίθενται ως δευτερογενείς μεταβολίτες και κάποια είδη είναι γνωστά για την αυξημένη τοξικότητα για ανθρώπους και ζώα. Το στοιχείο που καθιστά τα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης ως τοξικά, είναι η δυνατότητάς τους να υποστούν μεταβολική ενεργοποίηση και να σχηματίσουν είδη πυρρολίου, τα οποία μπορούν εύκολα να αντιδράσουν με πρωτεΐνες και επηρεάσουν το DNA.

Διατροφική έκθεση

Η EFSA αξιολόγησε τη διατροφική έκθεση στα αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης στο μέλι, τσάι, αφεψήματα βοτάνων (βότανα) και συμπληρώματα διατροφής. Περιστατικά δηλητηρίασης έχουν καταγραφεί και λόγω κατανάλωσης μολυσμένων δημητριακών.

Βραχυπρόθεσμα, η έκθεση σε αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης επηρεάζουν κυρίως το ήπαρ και τον πνεύμονα.Υπάρχουν πληροφορίες και για πιθανή γονοτοξικότητα.

Προϊόντα που έχουν εντοπιστεί αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης:

Μέλι
Γύρη
Σιτηρά
Γάλα
Αυγά
Κρέας
Σαλάτες
Τσάι
Λικέρ
Μπαχαρικά
Συμπληρώματα διατροφής

Επόμενο βήμα;

Ο κανονισμός 1881/2006 τροποποιήθηκε σχετικά με τα μέγισταεπιτρεπτά́ επίπεδααλκαλοειδών πυρρολιζιδίνης σε ορισμένατρόφιμα. Η τροποποίηση με αριθμό 2020/2040 περιλαμβάνει τα μέγιστα όρια σε 21 αλκαλοειδή πυρρολιζιδίνης.

ιντερμεδίνη/λυκοψαμίνη, N-οξείδιο της ιντερμεδίνης/N-οξείδιο της λυκοψαμίνης,
σενεκιονίνη/σενεκιβερνίνη, N-οξείδιο της σενεκιονίνης/N-οξείδιο της σενεκιβερνίνης,
σενεκιφυλλίνη, N-οξείδιο της σενεκιφυλλίνης,
ρετρορσίνη, N-οξείδιο της ρετρορσίνης,
εχιμιδίνη, N-οξείδιο της εχιμιδίνης,
λασιοκαρπίνη, N-οξείδιο της λασιοκαρπίνης,
σενκιρκίνη,
ευρωπίνη, N-οξείδιο της ευρωπίνης,
ηλιοτρίνη και N-οξείδιο της ηλιοτρίνης
ινδικίνη, εχινατίνη, ριντερίνη (πιθανή συνέκλουση με λυκοψαμίνη/ιντερμεδίνη)
N-οξείδιο της ινδικίνης, N-οξείδιο της εχινατίνης, N-οξείδιο της ριντερίνης (πιθανή συνέκλουση με N-οξείδιο της λυκοψαμίνης/N-
οξείδιο της ιντερμεδίνης)
ιντεγκεριμίνη (πιθανή συνέκλουση με σενεκιβερνίνη/σενεκιονίνη)
N-οξείδιο της ιντεγκεριμίνης (πιθανή συνέκλουση με N-οξείδιο της σενεκιβερνίνης/N-οξείδιο της σενεκιονίνης)
ηλιοσουπίνη (πιθανή συνέκλουση με εχιμιδίνη)
N-οξείδιο της ηλιοσουπίνης (πιθανή συνέκλουση με N-οξείδιο της εχιμιδίνης)
σπαρτιοϊδίνη (πιθανή συνέκλουση με σενεκιφυλλίνη)
N-οξείδιο της σπαρτιοϊδίνης (πιθανή συνέκλουση με N-οξείδιο της σενεκιφυλλίνης)
ουαραμίνη (πιθανή συνέκλουση με ρετρορσίνη)
N-οξείδιο της ουαραμίνης (πιθανή συνέκλουση με N-οξείδιο της ρετρορσίνης)