Η ΕΕ αλλάζει τα μέγιστα επίπεδα αρσενικού στα τρόφιμα

Με τον κανονισμό 2023/465 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή άλλαξε τα μέγιστα επίπεδα αρσενικού σε ορισμένα τρόφιμα μεταξύ των οποίων αλάτι, δημητριακά, βρεφικές τροφές και χυμοί φρούτων.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε νέο κανονισμό για  τη μείωση της παρουσίας αρσενικού στα τρόφιμα. Τα χαμηλότερα μέγιστα επίπεδα (MLs) υιοθετούνται ως σημαντικό μέτρο για την επίτευξη των στόχων του  Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου,  το οποίο στοχεύει στον περιορισμό ή την εξάλειψη του καρκινογόνου κινδύνου από τις χημικές ουσίες στα τρόφιμα . Η απόφαση αυτή, βασίζεται σε  επιστημονική έκθεση του 2021  από την EFSA, μετά από έκκληση προς τα κράτη μέλη να παρακολουθούν την παρουσία αρσενικού στα τρόφιμα.

Το αρσενικό είναι ένα πανταχού παρόν μεταλλοειδές που υπάρχει σε χαμηλές συγκεντρώσεις στα πετρώματα, το έδαφος και τα φυσικά υπόγεια ύδατα. Επιπλέον, η ανθρωπογενής δραστηριότητα συνέβαλε επίσης στην αύξηση των επιπέδων αρσενικού στο περιβάλλον. Παρόλο που είναι δυνατή η έκθεση μέσω του δέρματος και της εισπνοής, τα τρόφιμα και το πόσιμο νερό είναι οι κύριες οδοί έκθεσης στο αρσενικό.

Τα υφιστάμενα μέγιστα επίπεδα για το αρσενικό στα τρόφιμα καθορίστηκαν το 2015 με βάση μια γνώμη της EFSA που διαπίστωσε ότι το ανόργανο αρσενικό μπορεί να προκαλέσει καρκίνο του δέρματος, της ουροδόχου κύστης και των πνευμόνων. Λόγω προβλημάτων που σχετίζονται με την ανάλυση του ανόργανου αρσενικού σε ορισμένα τρόφιμα, αρχικά ορίστηκαν ανώτατα επίπεδα για το αρσενικό μόνο για το ρύζι και τα προϊόντα με βάση το ρύζι. Η υφιστάμενη μέση έκθεση στο αρσενικό στα τρόφιμα εξακολουθεί να βρίσκεται εντός του εύρους των τιμών BMDL01 (κατώτερου ορίου εμπιστοσύνης δόσης αναφοράς) που προσδιορίζονται στην επιστημονική γνωμοδότηση της επιτροπής CONTAM του 2009. Ως εκ τούτου, η ΕΕ καθόρισε νέα μειωμένα μέγιστα επίπεδα για τα προϊόντα που συμβάλλουν στην έκθεση στο αρσενικό.

Να σημειωθεί πως η EFSA έχει εντοπίσει υψηλούς καταναλωτές ρυζιού στην Ευρώπη, όπως ορισμένες εθνοτικές ομάδες και παιδιά κάτω των τριών ετών, ως οι περισσότεροι που υπόκεινται σε διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό. Η διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό για παιδιά κάτω των τριών ετών, συμπεριλαμβανομένων των τροφών με βάση το ρύζι, εκτιμήθηκε ότι είναι περίπου 2 έως 3 φορές μεγαλύτερη από αυτή των ενηλίκων.

Στην επιστημονική της έκθεση του 2021, η EFSA αξιολόγησε τη χρόνια διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό, και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι στις διάφορες ηλικιακές κατηγορίες, οι κύριοι συνεισφέροντες στη διατροφική έκθεση στο ανόργανο αρσενικό ήταν εκτός από το ρύζι και τα προϊόντα με βάση το ρύζι, τα δημητριακά και τα προϊόντα με βάση τους κόκκους και το πόσιμο νερό. Η Αρχή κατέληξε επίσης στο συμπέρασμα ότι συγκεκριμένα τρόφιμα που καταναλώνονται από τον νεαρό πληθυσμό (π.χ. τρόφιμα με βάση τα δημητριακά για βρέφη και μικρά παιδιά και μπισκότα, παξιμάδια και μπισκότα για παιδιά, παρασκευάσματα για βρέφη, παρασκευάσματα δεύτερης βρεφικής ηλικίας, τρόφιμα για ειδικούς ιατρικούς σκοπούς που προορίζονται για βρέφη και μικρά παιδιά, παιδικές τροφές και χυμοί φρούτων) συνέβαλαν στη διατροφική έκθεση σε ανόργανο αρσενικό αυτής της πληθυσμιακής ομάδας.

Ο Codex Alimentarius ορίζει ένα μέγιστο επίπεδο 0,5 mg/kg για το ολικό αρσενικό σε αλάτι . Με τον κανονισμό 2023/465 η ΕΕ καθορίζει το ίδιο μέγιστο επίπεδο για το αλάτι.

Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας Τροφίμων, Στέλλα Κυριακίδη, δήλωσε: «Λαμβάνουμε πρόσθετα μέτρα για να μειώσουμε περαιτέρω τον κίνδυνο έκθεσης μιας καρκινογόνου ουσίας από την τροφική μας αλυσίδα. Οι πολίτες μας θέλουν τη διαβεβαίωση ότι τα τρόφιμα που καταναλώνουν είναι ασφαλή και αυτοί οι νέοι κανόνες αποτελούν μια ακόμη απόδειξη ότι τα πρότυπα ασφάλειας τροφίμων στην ΕΕ παραμένουν τα υψηλότερα στον κόσμο».

Τα Νέα ανώτατα επίπεδα αρσενικού αφορούν στα παρακάτω τρόφιμα