Η ανεπαρκής οικιακή ψύξη αναφέρεται συχνά ως παράγοντας που συμβάλλει στην τροφιμογενή δηλητηρίαση και μόλυνση, ενώ η συμπεριφορά των καταναλωτών στο θέμα αυτό μπορεί να διαφέρει σε μεγάλο βαθμό.
Σύμφωνα με τον ΠΟΥ και την EFSA οι θερμοκρασία στο ψυγείο σας δεν πρέπει να υπερβαίνει τους 5οC, ενώ οι περισσότερες έρευνες που έχουν δημοσιευτεί μέχρι στιγμής, έχουν σαν κοινό σημείο το ανώτατο όριο θερμοκρασίας τους 6°C για τα έτοιμα προς κατανάλωση τρόφιμα.
Σε Ολλανδική μελέτη που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο ScienceDirect παρέχονται πληροφορίες σχετικά με το προφίλ θερμοκρασίας των οικιακών ψυγείων στις Κάτω Χώρες και τον αντίκτυπο στον αριθμό των κρουσμάτων λιστερίωσης που σχετίζονται με μαγειρεμένα προϊόντα κρέατος έτοιμα προς κατανάλωση (RTE). Πραγματοποιήθηκε αξιολόγηση των γνώσεων και της συμπεριφοράς τους σχετικά με τα ψυγεία σε ένα δείγμα 1020 Ολλανδών καταναλωτών.
Να σημειωθεί ότι η τροφιμογενής λιστερίωση είναι μία από τις σοβαρές τροφιμογενείς ασθένειες και, παρόλο που είναι μια σχετικά σπάνια ασθένεια, το υψηλό ποσοστό θνησιμότητας που σχετίζεται με αυτή τη μόλυνση την καθιστά σημαντική ανησυχία για τη δημόσια υγεία
Τα ευρήματα
Από τους παραπάνω συμμετέχοντες, 534 μέτρησαν τη θερμοκρασία του ψυγείου τους, αποκαλύπτοντας μια μέση θερμοκρασία 5,7°C (τυπική απόκλιση (SD) 2,2°C) με μέγιστη θερμοκρασία 17°C. Οι ηλικιωμένοι (65 ετών και άνω) είχαν ψυγεία με θερμοκρασίες κατά μέσο όρο 0,6°C υψηλότερες από εκείνες των νεότερων (35 ετών ή νεότερων).
Τα 24ωρα προφίλ θερμοκρασίας ενός πρόσθετου συνόλου ψυγείων (50) που ερευνήθηκαν ενεργά, έδειξαν ότι η θερμοκρασία που μετρήθηκε στο πάνω ράφι ήταν σημαντικά υψηλότερη (μέσος όρος 7,7°C) από τη θερμοκρασία που μετρήθηκε στο κάτω ράφι (5,7 °C). Η ποσοτική αξιολόγηση μικροβιολογικού κινδύνου (QMRA) προέβλεψε ότι οι κύριοι παράγοντες που συμβάλλουν στον κίνδυνο λιστερίωσης ήταν ο χρόνος παραμονής και η θερμοκρασία κατά τη διάρκεια της οικιακής αποθήκευσης.
Η ανάλυση σεναρίων αποκάλυψε ότι η αποθήκευση ανοιγμένων προμαγειρεμένων προϊόντων κρέατος στο σπίτι είτε για λιγότερες από 7 ημέρες είτε σε θερμοκρασίες μικρότερες από 7°C, οδήγησε σε σημαντική μείωση άνω του 80% των προβλεπόμενων περιπτώσεων ασθένειας. Μεταξύ όλων των περιπτώσεων ασθένειας, οι ηλικιωμένοι αντιπροσώπευαν σχεδόν το 90%. Κατά την αξιολόγηση των επιπτώσεων της νόσου σε όρους χαμένων ετών ζωής (YLL), η συμβολή των ηλικιωμένων ήταν 59%.
Στο ίδιο συμπέρασμα είχε καταλήξει και παλαιότερη μελέτη: Η ρύθμιση της θερμοκρασίας του ψυγείου στους 5°C κατ’ ανώτατο όριο μπορεί να μειώσει τον αριθμό των περιπτώσεων λιστερίωσης από γαλακτοκομικά κατά 98%. Από την άλλη πλευρά, εάν ο μέγιστος χρόνος αποθήκευσης μειωνόταν από 14 ημέρες στις (μη ρεαλιστικές) 4 ημέρες, η ετήσια επίπτωση των κρουσμάτων λιστερίωσης θα μειωνόταν κατά 43,6%.
Η διαχείριση
Σύμφωνα με τους ερευνητές είναι επιβεβλημένη η σωστή επικοινωνία πληροφοριών προς τους ηλικιωμένους προκειμένου να προστατεύσουν την υγεία τους καθώς πρέπει να γνωρίζουν τη σημασία της σωστής αποθήκευσης των προμαγειρεμένων προϊόντων κρέατος. Η συνιστώμενη θερμοκρασία στο κάτω ή στο μεσαίο ράφι, καθώς και η κατανάλωση εντός δύο έως τριών ημερών από το άνοιγμα της συσκευασίας, μπορεί να μειώσει σημαντικά τον αριθμό των κρουσμάτων.
Ενώ η μέση θερμοκρασία των οικιακών ψυγείων των Ολλανδών καταναλωτών είναι κατάλληλη για τη διατήρηση των ευπαθών, έτοιμων προς κατανάλωση προϊόντων, ένα σημαντικό ποσοστό των ψυγείων είχε θερμοκρασίες πάνω από τη συνιστώμενη τιμή. Ένας έυκολος τρόπος για να ελέγξετε αν λειτουργεί σωστά ο θερμοστάτης του ψυγείου σας είναι να εγκαταστήσετε ένα δικό σας θερμόμετρο συσκευών. Για τη κατάψυξη, αυτό που μπορείτε να διαπιστώσετε για τη σωστή λειτουργία της είναι τοποθετώντας ένα φλιτζάνι νερό, να παρατηρήσετε αν αυτό παγώσει σε μια ώρα. Εάν δεν το κάνει, ο καταψύκτης σας δεν έχει τη σωστή θερμοκρασία και δεν αποδίδει σωστά.