Δέσμη μέτρων στο πλαίσιο του προγράμματος “Μία Ουσία μία αξιολόγηση” για την χρήση χημικών στην ΕΕ.
Tο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε την παρασκευή την εντολή του για τις επικείμενες διαπραγματεύσεις με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σχετικά με τη λεγόμενη δέσμη μέτρων «μία ουσία μία αξιολόγηση» (OSOA) με στόχο τη βελτίωση της αξιολόγησης και η ενίσχυση της γνώσης για τα χημικά σε όλη την ΕΕ.
Αυτό θα βοηθήσει στην καλύτερη προστασία της ανθρώπινης υγείας και του περιβάλλοντος μέσω της ανάπτυξης και χρήσης ασφαλών και βιώσιμων χημικών ουσιών.
Το πακέτο «μια ουσία μία αξιολόγηση» περιλαμβάνει τις ακόλουθες προτάσεις:
- οδηγία σχετικά με την εκ νέου ανάθεση επιστημονικών και τεχνικών καθηκόντων
- κανονισμός που αποσκοπεί στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των οργανισμών της Ένωσης στον τομέα των χημικών
- κανονισμός για τη δημιουργία κοινής πλατφόρμας δεδομένων για τα χημικά.
Σύμφωνα με την προσέγγιση «μία ουσία, μία αξιολόγηση», οι τεχνικές και επιστημονικές εργασίες θα πρέπει να εκτελούνται από τον αρμόδιο οργανισμό της ΕΕ, με βάση την αποδεδειγμένη πείρα του και τα καθιερωμένα εργαλεία στον τομέα του.
Εκ νέου ανάθεση καθηκόντων στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA)
Η χρήση επικίνδυνων ουσιών μπορεί να περιοριστεί ή να απαγορευτεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όταν συμπεριληφθούν, στον κατάλογο της ΕΕ με τις απαγορευμένες ουσίες. Οι νέοι κανόνες αποσκοπούν στην αύξηση της διαφάνειας των διαδικασιών που ήδη εφαρμόζονται.
Σύμφωνα με τους νέους κανόνες, οι αιτήσεις για εξαίρεση από τον κατάλογο θα υποβάλλονται πλέον στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Χημικών Προϊόντων (ECHA) και όχι στην Επιτροπή, καθώς ο ECHA διαθέτει την απαραίτητη επιστημονική και τεχνική εμπειρογνωμοσύνη και έχει αναπτύξει ικανότητες για το έργο αυτό. Μετά από τη συμβολή των επιτροπών του σχετικά με την αξιολόγηση κινδύνου και την κοινωνικοοικονομική ανάλυση, ο ECHA θα εκδώσει στη συνέχεια γνώμη.
Στη διαπραγματευτική τους εντολή, τα κράτη μέλη συμφώνησαν ότι η Επιτροπή θα πρέπει να επανεξετάζει και να τροποποιεί περιοδικά τον κατάλογο των απαγορευμένων ουσιών (τουλάχιστον κάθε πέντε χρόνια) προκειμένου να διασφαλίζεται υψηλό επίπεδο προστασίας της ανθρώπινης υγείας, του περιβάλλοντος και της ασφάλειας των καταναλωτών.
Τα κράτη μέλη αναγνώρισαν επίσης ότι οι επιτροπές θα χρειάζονταν σταθερούς πόρους και επαρκή ικανότητα για να αντιμετωπίσουν αυτόν τον αυξανόμενο αριθμό πρόσθετων καθηκόντων. Αυτό θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στη μελλοντική νομοθεσία για τη χρηματοδότηση του ECHA.
Καλύτερη συνεργασία μεταξύ των φορέων της ΕΕ
Οι νέοι κανόνες απαιτούν ενεργή συνεργασία μεταξύ του ECHA, άλλων οργανισμών της ΕΕ και της Επιτροπής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι χρησιμοποιούνται συνεκτικές μέθοδοι αξιολόγησης , μεταξύ άλλων μέσω της διαλειτουργικότητας των δεδομένων και της εύκολης ανταλλαγής δεδομένων. Πρέπει να δημιουργηθεί ειδική διαδικασία για την επίλυση τυχόν αποκλίσεων επιστημονικών απόψεων μεταξύ τους.
One-stop-shop για δεδομένα χημικών ουσιών
Οι νέοι κανόνες στοχεύουν στη συγκέντρωση δεδομένων και πληροφοριών για χημικά προϊόντα μέσω της δημιουργίας μιας κοινής πλατφόρμας δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων ανθρώπινης βιοπαρακολούθησης. Αυτή η πλατφόρμα, που διαχειρίζεται ο ECHA, θα παρέχει επίσης μια πλήρη επισκόπηση των μελετών που πραγματοποιήθηκαν για χημικά. Ως εκ τούτου, θα είναι η ευρύτερη δυνατή επιστημονική βάση για τη χάραξη πολιτικής βάσει στοιχείων για τα χημικά προϊόντα. Η πλατφόρμα θέτει επίσης ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και δράσης για τους αναδυόμενους χημικούς κινδύνους .
Προκειμένου να βελτιωθούν οι χημικές αξιολογήσεις στην ΕΕ και να ενισχυθεί η εμπιστοσύνη του κοινού στη λήψη επιστημονικών αποφάσεων, οι οργανισμοί της ΕΕ και το ευρύ κοινό θα έχουν ελεύθερη και εύκολη πρόσβαση στην κοινή πλατφόρμα, με σεβασμό στην αρχή της εμπιστευτικότητας.
Τα κράτη μέλη διευκρίνισαν ότι όλα τα δεδομένα που σχετίζονται με χημικά προϊόντα θα πρέπει να εμφανίζονται σε αυτήν την πλατφόρμα, συμπεριλαμβανομένων των δεδομένων που δημιουργήθηκαν ή υποβλήθηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του κανονισμού.
Η πλατφόρμα θα περιέχει επίσης ιατρικά δεδομένα για δραστικές ουσίες και για εκτιμήσεις περιβαλλοντικών κινδύνων. Τα κράτη μέλη εισήγαγαν την υποχρέωση για την Επιτροπή να εξετάσει το ενδεχόμενο προσθήκης περισσότερων ιατρικών δεδομένων στην πλατφόρμα εντός έξι ετών από την έναρξη ισχύος της νομοθεσίας
Επόμενα βήματα
Το Συμβούλιο είναι πλέον έτοιμο να διαπραγματευτεί με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την τελική μορφή της νομοθεσίας μετά τη διαπραγματευτική εντολή που επιτεύχθηκε την Παρασκευή. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναμένεται να ξεκινήσει την εξέταση του πακέτου OSOA μετά τις ευρωεκλογές.
Ιστορικό
Στις 7 Δεκεμβρίου 2023, η Επιτροπή διαβίβασε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο αυτές τις τρεις προτάσεις, με στόχο τον εξορθολογισμό των αξιολογήσεων των χημικών ουσιών στο πλαίσιο της σχετικής νομοθεσίας της ΕΕ, την ενίσχυση της βάσης γνώσεων για τα χημικά και τη διασφάλιση της έγκαιρης ανίχνευσης και δράσης για τους αναδυόμενους χημικούς κινδύνους.
Η προσέγγιση «μία ουσία, μία αξιολόγηση» αποτελεί μέρος της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας. Αποσκοπεί στην απλούστευση του υφιστάμενου νομικού πλαισίου για τα χημικά προϊόντα και στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της αποτελεσματικότητας, της συνοχής και της διαφάνειας των αξιολογήσεων ασφάλειας των χημικών προϊόντων σε όλη τη νομοθεσία της Ένωσης.
Μια ad hoc ομάδα εργασίας για την OSOA συστάθηκε υπό τη βελγική προεδρία για την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διατομεακών θεμάτων που καλύπτονται από την προτεινόμενη δέσμη.
Ακολουθήστε το Cibum 
