Της Ελένης Τσαγκά
Η παροιμία “έβγαλε από τη μύγα ξύγκι” είναι σε όλους γνωστή όπως γνωστό είναι, και πως χρησιμοποιείται, όταν κάποιος συνήθως τσιγκούνης, σπάγκος και τσιφούτης ή ίσως και άνους, εξαρτάται από την οπτική του καθένα, προσπαθεί να κερδίσει τα μέγιστα από μία κατάσταση η οποία, δεν έχει μεγάλα περιθώρια κέρδους δηλαδή βγάζει με το ζόρι κέρδος από το τίποτα.
Αφορμή γι’ αυτό το κείμενο στάθηκε η είδηση της δημιουργίας φαγητού από αέρα κοπανιστό. Ναι, ναι, αυτό δεν είναι ψέμα, ούτε φαντασία, ούτε καν λεκτική μεταφορά. Πολλές start up -κανα δυο τρεις τέσσερις- όπως η Air protein η οποία αξιοποίησε την τεχνολογία της NASA για να δημιουργήσει μια πηγή πρωτεΐνης από τον αέρα που αναπνέουμε, και η φινλανδική start-up εταιρεία τεχνολογίας τροφίμων, Solar Foods, που ισχυρίζεται ότι έχει δημιουργήσει μια διαδικασία δημιουργίας πρωτεΐνης από αέρα. Δεν έχει διευκρινιστεί βέβαια εάν ο αέρας είναι όντως κοπανιστός ή απλός, καθημερινός, ακοπάνιστος αέρας, ένας αέρας χαλαρός ελληνικός, θα λέγαμε…
Και αφού μπορούμε να φάμε αέρα κοπανιστό και να χορτάσουμε, γιατί δεν μπορεί να έχει ξύγκι η μύγα; Και να μπορούμε να χορτάσουμε και από αυτό; Πολλά τα ερωτήματα λοιπόν που έχουν προκύψει τα οποία θα προσπαθήσουμε να απαντήσουμε όσο πιο επιστημονικά γίνεται…
Σε ποια μύγα αναφέρεται η φράση; στην οικιακή, την ελληνική τη γνωστή μισητή μύγα, στην μύγα τσε τσε ή μήπως σε αλογόμυγα; Α, και μην ξεχνάμε και την επίκαιρη, οσονούπω, αυγουστιάτικη μύγα, την παχιά την ωραία, καμαρωτή, τη φασαριόζικη…
Έχει η μύγα ξύγκι; Και εάν έχει, πολλά συγχαρητήρια και μπράβο της, αλλά τι είναι το ξύγκι; Μην είναι είδος ξυδιού όπως το μηλόξυδο να υπάρχει και το μυγόξυδο; Μην είναι το ξύγαλο (ΠΟΠ) Σητείας; Μην είναι η ειδυλλιακή παραλία Ξύγκια της Ζακύνθου; (τοπικά περιορισμένη εξήγηση, μάλλον απορρίπτεται) Μην είναι κάποιος επιβλαβής μικροοργανισμός που μπορεί να εντοπιστεί με τη μέθοδο κυτταρομετρίας ροής (FCM); ή μήπως είναι θρεπτική πρωτεΐνη που αναβαθμίζει τη μύγα από ενοχλητικό έντομο σε λειτουργικό τρόφιμο -για τους άσχετους Functional food-;
Πως μπορεί να γίνει η διύληση; Αφού κάποιοι διυλίζουν τον κώνωπα γιατί να μην μπορούν (κάποιοι άλλοι, όχι οι ίδιοι) να διυλίζουν και τη μύγα; Και με ποια μέθοδο οεο;
Οι απαντήσεις
Σύμφωνα με κρυφές μελέτες του υπουργείου οικονομικών της ελληνικής κυβέρνησης, ξύγκι μπορεί να βγάλουν όλα τα είδη μύγας που κυκλοφορούν στον ελλαδικό χώρο. Περίπου 10 εκατομμύρια μύγες είμαστε σύμφωνα με την τελευταία απογραφή της ΕΛΣΤΑΤ.
Ξύγκι ως γνωστόν είναι η λιπαρή μάζα που βρίσκεται κάτω από το δέρμα των ζώων. Βέβαια χρησιμοποιείται και ως φράση απογοήτευσης από υπέρβαρους που δεν μπορούν να χωρέσουν στα ρούχα τους λόγω του τοπικού πάχους “έχω ξύγκια στην κοιλιά”, ως υποτιμητικός χαρακτηρισμός για τους ίδιους (τους χοντρούς) “ίσα ρε ξύγκι”, ως σύσταση από γιατρούς: “να αποφεύγεις τα ξύγκια γιατί η χοληστερίνη σου είναι στο Θεό” ή ως pop γαστρονομικό θέσφατο ”στην χοιρινή μου αρέσει το ξυγκάκι”. Συμπερασματικά λοιπόν ξύγκι είναι το λίπος και κυρίως το περιττό λίπος.
Όσο για το εάν έχει η μύγα ξύγκι μιλώντας τα πιο “ωραία” λαϊκά σε σπίτια με μωσαϊκά και με βάση όσα γνωρίζαμε μέχρι χθες, δεν έχει. Εξού και η παροιμία… Μιλώντας όμως στην επιστημονική γλώσσα της βιολογίας και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιοποιούνται, σε μία προσπάθεια προώθησης της εντομοφαγίας, το λίπος σε μία μύγα είναι το 21.94% του συνολικού της βάρους. Δηλαδή έχει τελικά λίπος η άτιμη… και δεν της φαίνεται… Και τσάμπα έκανε τόσα χρόνια καριέρα για σοφή, η παροιμία με την μύγα και το ανύπαρκτο ξύγκι της.
Εκτός από λίπος όμως έχει και προβοσκίδα, φτερά, πόδια, θώρακα και μάτια και ζυγίζει μόνο 11,5 mg γι αυτό άλλωστε είναι ευέλικτη και πετάει και κάνει τούμπες, κωλοτούμπες, στέκεται ανάποδα και μένει ακίνητη σε κατακόρυφες επιφάνειες ακόμα και σε ταβάνια, κάνει jerks σε διαφορετικές κατευθύνσεις, χωρίς καν να επιταχύνει, και πετάει σαν τον Τομ Κρουζ στα Top Gun Ι και ΙΙ, αποφεύγοντας εκνευριστικά όλες τις μυγοσκοτώστρες.
Από τους γνωστούς μου μόνο ο παππούς μου τις βάραγε ανελέητα στο τραπέζι της αυλής στην Ικαρία, όπου τις άφηνε νεκρές εκεί δα, για να τις βλέπουν οι άλλες και να φοβούνται. Από τους άγνωστους όμως υπάρχουν αρκετοί που τις (μας) βαράνε… Και βγάζουν μάλιστα και όλο το ξύγκι με τον γνωστό τρόπο, του μηχανικού διαχωρισμού: Τιμές στα σουπερμάρκετ, βενζίνη, λογαριασμοί ρεύματος, μην επεκταθώ όλα τα παραπάνω, είναι γνωστά και επίπονα… Τα ορμητικά νερά από το κύμα ακρίβειας έχουν πνίξει τον μέσο πολίτη. Το εβδομαδιαίο κόστος για το φαγητό μιας οικογένειας έχει αυξηθεί κατά 300%, στα νησιά η βενζίνη έχει φτάσει στα 2,6 ευρώ, ενώ στη Μύκονο για να φας ένα σουβλάκι θέλεις 28 ευρώ! (μη σώσω…). Για να μην μιλήσουμε για τις τιμές σε δωμάτια και ξενοδοχεία… Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Ιδρύματος Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών, το ποσοστό των Ελλήνων καταναλωτών που δηλώνει ότι «μόλις τα βγάζει πέρα» διαμορφώθηκε στο 63%.
Οι απλοί πολίτες δεν είμαστε ευέλικτοι ούτε όσο οι μύγες ούτε όσο ο Τομ Κρούζ. Μόνο κωλοτούμπες κάνουμε και αυτές λειψές και ανισόρροπες ακολουθώντας την τακτική των κυβερνώντων. Γι’ αυτό μας χτυπούν με τη μυγοσκοτώστρα απαλά ή μας ζαλίζουν με αεροζόλ (δεν μας σκοτώνουν γιατί δεν θα μπορούσαν να βγάλουν ξύγκι και στο μέλλον) και μετά μας ρουφάνε το αίμα. Γιατί το “λίπος” μας, τελείωσε. Και δεν είμαστε της NASA να φτιάχνουμε πράγματα από αέρα κοπανιστό… Δεν έχουμε “ξύγκι” ούτε στην τράπεζα, ούτε στο κομοδίνο, ούτε στο πατάρι ούτε στις τσέπες, και φυσικά ούτε κάτω από το δέρμα μας για να το χρησιμοποιήσουμε σε περίπτωση ανάγκης όπως κάνει ο ανθρώπινος οργανισμός… Είναι παρήγορο άραγε το γεγονός ότι αυτό δεν συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα; Όχι. Δεν είναι. Και μην ακούω ότι φταίει ο πόλεμος και η πανδημία. Αυτοί που κέρδιζαν πάντα στις πλάτες των λαών εξακολουθούν να αισχροκερδούν, απλά τώρα τους δόθηκε άλλη μία ευκαιρία και τρίβουν τα χέρια τους.
Συμπερασματικά η μύγα έχει ξύγκι. Το λήξαμε. Εμείς πάλι, όχι. Και επειδή δεν είμαστε μύγες αλλά ούτε και χάφτουμε μύγες, ξέρουμε πολύ καλά ότι πάντα, με αφορμή κάποια νέα γεωπολιτική κατάσταση, πανδημία ή γενικότερη αναταραχή, θα υπάρχουν κάποιοι που θα προσπαθούν να μας το βγάλουν. Θα έρθει όμως η ώρα που στεγνοί από ξύγκι, όπως είμαστε, θα αναγκαστούν να αρκεστούν στο… μυγόχεσμα μας… Όταν δεήσουμε και ξυπνήσουμε… Και τότε σαν καλοταϊσμένες μύγες πια, με τα ξυγκάκια μας και τα όλα μας, θα αναλύσουμε την παροιμία ”έκανε η μύγα κώλο κι έχεσε τον κόσμο όλο”.
Ακολουθήστε το Cibum 
