Με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2022/318, αποφασίστηκε η καταχώριση του προϊόντος «Nijolės Šakočienės šakotis» (ΠΓΕ) στο μητρώο των προστατευόμενων ονομασιών προέλευσης και των προστατευόμενων γεωγραφικών ενδείξεων.
Το ιδιαίτερα εντυπωσιακό αυτό προϊόν, έρχεται από τη Λιθουανία, και εμπίπτει στην κατηγορία: Προϊόντα αρτοποιίας, ζαχαροπλαστικής, ζαχαρώδη παρασκευάσματα, προϊόντα μπισκοτοποιίας.
Το προϊόν «Nijolės Šakočienės šakotis» είναι ένα εορταστικό προϊόν αρτοτεχνίας σε σχήμα ψηλού, κοίλου και κόλουρου κώνου με οδοντωτές προεξοχές διαφορετικού μήκους, που ψήνεται σε ειδικό φούρνο. Η ζύμη χυτεύεται σε στρώσεις με τη χρήση ειδικής, ξύλινης κουτάλας, επί οριζόντιου άξονα που περιστρέφεται αργά επάνω σε δυνατή φωτιά. Σύμφωνα με την παραδοσιακή μέθοδο, η όλη διαδικασία λαμβάνει χώρα κατ’ οίκον.
Το προϊόν αυτό συνδέεται με τη γεωγραφική περιοχή λόγω της φήμης του προϊόντος, η οποία οφείλεται στην εμπειρία των τοπικών αρτεργατών που παρασκευάζουν το εν λόγω προϊόν.
Οι ανθρώπινοι παράγοντες που προσδίδουν στο προϊόν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του
Τα μοναδικά χαρακτηριστικά του προϊόντος «Nijolės Šakočienės šakotis» τελειοποιήθηκαν μέσω της μακράς ιστορίας παραγωγής του. Μολονότι δεν υπάρχουν γραπτά αρχεία ή οδηγίες σχετικά με τον τρόπο παρασκευής του εν λόγω προϊόντος, το οποίο συνδέεται στενά με την οριζόμενη περιοχή, οι λεπτομέρειες σχετικά με τον τρόπο παρασκευής του και οι πρακτικές δεξιότητες που απαιτούνται γι ’αυτήν, μεταβιβάστηκαν από γενιά σε γενιά.
Το σύνολο της διαδικασίας παραγωγής εκτελείται αποκλειστικά με παραδοσιακά και φυσικά συστατικά, τα οποία καθορίζουν τις οργανοληπτικές ιδιότητες και τα φυσικά και χημικά χαρακτηριστικά του προϊόντος.
Φήμη του προϊόντος ανάλογα με τη γεωγραφική περιοχή
Στη Λιθουανία, το ψήσιμο των γλυκών-δέντρων ξεκίνησε στα τέλη του 19ου αιώνα, αρχικά στα μοναστήρια. Αν και τα μοναστήρια φύλαξαν τις συνταγές ως εφτασφράγιστα μυστικά, αυτή η γαστρονομική ιδέα εξαπλώθηκε στις αρχές του 20ού αιώνα, αρχικά σε αρχοντικά και σε πρεσβυτέρια, ενώ αργότερα άρχισαν να τα παρασκευάζουν και έμπειρες νοικοκυρές. Η προετοιμασία αυτού του εορταστικού γλυκού προοριζόταν για πολύ ειδικές περιπτώσεις.
Η προ-γιαγιά των αρτοποιών του «Nijolės Šakočienės šakotis» έλαβε τη συνταγή από τον νεοκώρο του πρεσβυτέριου της εκκλησίας της ενορίας. Με την πάροδο των ετών, το προϊόν γνώρισε μοναδική τελειοποίηση, αποκτώντας, σταδιακά, ορισμένα χαρακτηριστικά, με αποτέλεσμα οι πατρογονικές οικιακές παραδόσεις να εξακολουθούν να περιβάλλουν μέχρι σήμερα το προϊόν αυτό και να μην έχουν επηρεαστεί από την ταχεία εξάπλωση της βιομηχανικής παραγωγής των γλυκών-δέντρων από τα τέλη του 20ού αιώνα.
Στην οριοθετημένη γεωγραφική περιοχή έχει συγκεντρωθεί επαγγελματική και βιοτεχνική πείρα στην παρασκευή του «Nijolės Šakočienės šakotis», η οποία μεταβιβάζεται, μέχρι σήμερα, από γενιά σε γενιά. Μέχρι το 1997 το προϊόν παρασκευαζόταν και πωλούνταν μόνον κατόπιν παραγγελίας. Μέχρι το τέλος του 20ού αιώνα, ωρίμασαν οι συνθήκες για τη λιανική παραγωγή, ενώ η εμπορία του προϊόντος «Nijolės Šakočienės šakotis» ξεκίνησε το 1997. Αυτό επιβεβαιώνεται από τις πρώτες ετικέτες και τις ειδικές επιγραφές στις συσκευασίες που έχουν επιβιώσει.