Food label: Ισχυρισμοί διατροφής και υγείας - Οι κανόνες της ΕΕ

Εάν μία επιχείρηση θέλει να υποβάλει ισχυρισμό υγείας σχετικά με ένα προϊόν διατροφής που παράγεται και διακινείται στην Ευρώπη πρέπει να συμμορφώνεται με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία. Οι κανόνες της ΕΕ ισχύουν για ισχυρισμούς διατροφής όπως πχ “χαμηλά λιπαρά” “πλούσιο σε φυτικές ίνες” “χωρίς προσθήκη ζάχαρης” και ισχυρισμούς υγείας όπως «η Βιταμίνη D καταπολεμά την οστεοπόρωση».

Στόχος αυτών των κανόνων είναι να διασφαλιστεί ότι οποιοσδήποτε ισχυρισμός σχετικά με την επισήμανση την παρουσίαση ή την διαφήμιση ενός τρόφιμου στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι σαφής, ακριβής και να βασίζεται σε επιστημονικά στοιχεία. Το μητρώο ισχυρισμών υγείας της ΕΕ ισχύει για όλες τις επικοινωνίες συμπεριλαμβανομένης της επισήμανσης στις ετικέτες και του μάρκετινγκ.

Το Μητρώο της ΕΕ για του ισχυρισμούς υγείας και διατροφής

Τι είναι ο ισχυρισμός Διατροφής;

«Διατροφικός ισχυρισμός»: κάθε ισχυρισμός που δηλώνει, υποδηλώνει ή υπονοεί ότι ένα τρόφιμο έχει ιδιαίτερες ευεργετικές θρεπτικές ιδιότητες λόγω:

της ενέργειας που:
1. παρέχει
2. παρέχει σε μειωμένο ή αυξημένο βαθμό ή
3. δεν παρέχει
των θρεπτικών συστατικών του ή άλλων ουσιών που:
1. περιέχει
2. περιέχει σε μειωμένες ή αυξημένες αναλογίες ή
3. δεν περιέχει

Οι ισχυρισμοί διατροφής επιτρέπονται μόνο εάν περιλαμβάνονται στο παράρτημα του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1924/2006 , που τροποποιήθηκε τελευταία από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 1047/2012.

Επιτρεπόμενοι ισχυρισμοί διατροφής στην ΕΕ

ΧΑΜΗΛΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ενέργεια και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερες από 40 kcal (170 kJ)/100 g για στερεά ή περισσότερα από 20 kcal (80 kJ)/100 ml για υγρά. Για τα επιτραπέζια γλυκαντικά ισχύει το όριο των 4 kcal (17 kJ)/μερίδα, με ισοδύναμες γλυκαντικές ιδιότητες με 6 g σακχαρόζης (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού σακχαρόζη).

ΜΕΙΩΜΕΝΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι ενεργειακά μειωμένο και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν η ενεργειακή αξία είναι μειωμένη κατά τουλάχιστον 30%, με ένδειξη των χαρακτηριστικών που καθιστούν το τρόφιμο μειωμένο στη συνολική ενεργειακή του αξία.

ΧΩΡΙΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι χωρίς ενέργεια και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερες από 4 kcal (17 kJ)/100 ml. Για τα επιτραπέζια γλυκαντικά ισχύει το όριο των 0,4 kcal (1,7 kJ)/μερίδα, με ισοδύναμες γλυκαντικές ιδιότητες με 6 g σακχαρόζης (περίπου 1 κουταλάκι του γλυκού σακχαρόζη).

ΧΑΜΗΛΑ ΛΙΠΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι χαμηλό σε λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 3 g λίπους ανά 100 g για τα στερεά ή 1,5 g λίπους ανά 100 ml για υγρά (1,8 g λιπαρών ανά 100 ml για ημιαποβουτυρωμένο γάλα).

ΧΩΡΙΣ ΛΙΠΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι χωρίς λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,5 g λίπους ανά 100 g ή 100 ml. Ωστόσο, οι ισχυρισμοί που εκφράζονται ως «Χ % χωρίς λιπαρά» απαγορεύονται.

ΧΑΜΗΛΑ ΚΟΡΕΣΕΜΕΝΑ ΛΙΠΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο εάν το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans-λιπαρών οξέων στο προϊόν δεν υπερβαίνει το 1,5 g ανά 100 g για τα στερεά ή 0,75 g/100 ml για τα υγρά και σε κάθε περίπτωση το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans-λιπαρών οξέων δεν πρέπει να παρέχει περισσότερο από το 10% της ενέργειας.

ΚΟΡΕΣΜΕΝΑ ΧΩΡΙΣ ΛΙΠΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει κορεσμένα λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών και των trans-λιπαρών οξέων δεν υπερβαίνει το 0,1 g κορεσμένων λιπαρών ανά 100 g ή 100 ml.

ΧΑΜΗΛΑ ΣΑΚΧΑΡΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε σάκχαρα και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 5 g σακχάρων ανά 100 g για τα στερεά ή 2,5 g σακχάρων ανά 100 ml για υγρά.

ΧΩΡΙΣ ΖΑΧΑΡΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει σάκχαρα και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερα από 0,5 g σακχάρων ανά 100 g ή 100 ml.

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΗΚΗ ΣΑΚΧΑΡΩΝ Ένας ισχυρισμός που αναφέρει ότι δεν έχουν προστεθεί σάκχαρα σε ένα τρόφιμο και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει πρόσθετους μονο- ή δισακχαρίτες ή οποιοδήποτε άλλο τρόφιμο που χρησιμοποιείται για την ιδιότητας της γλυκαντικότητά του. Εάν υπάρχουν φυσικά σάκχαρα στο τρόφιμο, η ακόλουθη ένδειξη θα πρέπει επίσης να εμφανίζεται στην ετικέτα: «ΠΕΡΙΕΧΕΙ ΦΥΣΙΚΑ ΣΑΚΧΑΡΑ».

ΧΑΜΗΛΟ ΝΑΤΡΙΟ/ΑΛΑΤΙ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο/αλάτι και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερο από 0,12 g νατρίου ή την ισοδύναμη τιμή για το αλάτι, ανά 100 g ή ανά 100 ml. Για νερά, εκτός από τα φυσικά μεταλλικά νερά που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της οδηγίας 80/777/ΕΟΚ, η τιμή αυτή δεν πρέπει να υπερβαίνει τα 2 mg νατρίου ανά 100 ml.

ΠΟΛΥ ΧΑΜΗΛΟ ΝΑΤΡΙΟ/ΑΛΑΤΙ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε νάτριο/αλάτι και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερο από 0,04 g νατρίου ή την ισοδύναμη τιμή για το αλάτι, ανά 100 g ή ανά 100 ml. Αυτός ο ισχυρισμός δεν θα χρησιμοποιηθεί για φυσικά μεταλλικά νερά και άλλα νερά.

ΧΩΡΙΣ ΝΑΤΡΙΟ ή ΧΩΡΙΣ ΑΛΑΤΙ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο δεν περιέχει νάτριο ή αλάτι και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει περισσότερο από 0,005 g νατρίου ή την ισοδύναμη τιμή για το αλάτι, ανά 100 γρ.

ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΣΘΕΤΟ ΝΑΤΡΙΟ/ΑΛΑΤΙ Ένας ισχυρισμός που αναφέρει ότι δεν έχει προστεθεί νάτριο/αλάτι σε ένα τρόφιμο και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν δεν περιέχει πρόσθετο νάτριο/αλάτι ή οποιοδήποτε άλλο συστατικό που περιέχει πρόσθετο νάτριο/αλάτι και το προϊόν δεν περιέχει περισσότερο από 0,12 g νατρίου, ή την ισοδύναμη τιμή για το αλάτι, ανά 100 g ή 100 ml.

ΠΗΓΗ ΦΥΤΙΚΩΝ ΙΝΩΝ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι πηγή φυτικών ινών και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 3 g φυτικών ινών ανά 100 g ή τουλάχιστον 1,5 g φυτικών ινών ανά 100 kcal.

ΥΨΗΛΕΣ ΦΥΤΙΚΕΣ ΙΝΕΣ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 6 g φυτικών ινών ανά 100 g ή τουλάχιστον 3 g φυτικών ινών ανά 100 kcal. .

ΠΗΓΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι πηγή πρωτεΐνης και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν τουλάχιστον το 12% της ενεργειακής αξίας του τροφίμου παρέχεται από πρωτεΐνη.

ΥΨΗΛΗ ΠΡΩΤΕΙΝΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνη και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν τουλάχιστον το 20% της ενεργειακής αξίας του τροφίμου παρέχεται από πρωτεΐνη.

ΠΗΓΗ ΒΙΤΑΜΙΝΩΝ “…” ΚΑΙ/Η ΜΕΤΑΛΛΩΝ “…” Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι πηγή βιταμινών ή/και μετάλλων και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον σημαντική ποσότητα όπως ορίζεται στο παράρτημα της οδηγίας 90/ 496/ΕΟΚ ή ποσό που προβλέπεται από παρεκκλίσεις που χορηγούνται σύμφωνα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. [1].

ΥΨΗΛΗ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΗΤΑ ΣΕ ΒΙΤΑΜΙΝΗ “(όνομα βιταμίνης) ” Ή ΣΕ ΜΕΤΑΛΛΑ “(όνομα μετάλλων) “ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε βιταμίνες και/ή μέταλλα και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον διπλάσια αξία της «πηγής [ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΒΙΤΑΜΙΝΗΣ/Σ» ] ή/και [ΟΝΟΜΑ ΟΡΥΚΤΟΥ/ΩΝ]».

ΠΕΡΙΕΧΕΙ “…” (ΟΝΟΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟΥ Ή ΑΛΛΗΣ ΟΥΣΙΑΣ) Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο περιέχει μια θρεπτική ή άλλη ουσία, για την οποία δεν ορίζονται ειδικοί όροι στον παρόντα κανονισμό, ή οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν συμμορφώνεται με όλες τις ισχύουσες διατάξεις του παρόντος κανονισμού, και ιδίως του άρθρου 5. Για τις βιταμίνες και τα μέταλλα ισχύουν οι όροι του ισχυρισμού «πηγή».

ΑΥΞΗΣΗ (ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟΥ) Ένας ισχυρισμός που αναφέρει ότι η περιεκτικότητα σε ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά, εκτός από βιταμίνες και μέταλλα, έχει αυξηθεί και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν πληροί τις προϋποθέσεις για τον ισχυρισμό «πηγή του» και η αύξηση της περιεκτικότητας είναι τουλάχιστον 30% σε σύγκριση με παρόμοιο προϊόν.

ΜΕΙΩΜΕΝΟ (ΟΝΟΜΑ ΤΟΥ ΘΡΕΠΤΙΚΟΥ ΣΥΣΤΑΤΙΚΟΥ) Ένας ισχυρισμός που αναφέρει ότι η περιεκτικότητα σε ένα ή περισσότερα θρεπτικά συστατικά έχει μειωθεί και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν η μείωση της περιεκτικότητας είναι τουλάχιστον 30% σε σύγκριση με ένα παρόμοιο προϊόν, εκτός από μικροθρεπτικά συστατικά, όπου είναι αποδεκτή διαφορά 10 % στις τιμές αναφοράς όπως ορίζονται στην οδηγία 90/496/ΕΟΚ, και για το νάτριο ή την ισοδύναμη τιμή για το αλάτι, όπου είναι αποδεκτή διαφορά 25%.
Ο ισχυρισμός “μειωμένα κορεσμένα λιπαρά” και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο:
α) εάν το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans-λιπαρών οξέων στο προϊόν που φέρει τον ισχυρισμό είναι τουλάχιστον 30% μικρότερο από το άθροισμα των κορεσμένων λιπαρών οξέων και των trans-λιπαρών οξέων σε ένα παρόμοιο προϊόν και
β) εάν η περιεκτικότητα σε trans-λιπαρά οξέα του προϊόντος που φέρει τον ισχυρισμό είναι ίση ή μικρότερη από ό,τι σε ένα παρόμοιο προϊόν.
Ο ισχυρισμός “μειωμένα σάκχαρα” και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο εάν η ποσότητα ενέργειας του προϊόντος που φέρει τον ισχυρισμό είναι ίση ή μικρότερη από την ποσότητα ενέργειας σε ένα παρόμοιο προϊόν.

LIGHT Ο ισχυρισμός που δηλώνει ότι ένα προϊόν είναι «ελαφρύ» ή «light» και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει την ίδια σημασία για τον καταναλωτή, θα ακολουθεί τους ίδιους όρους με αυτούς που ορίζονται για τον όρο «μειωμένο». O ισχυρισμός συνοδεύεται επίσης από ένδειξη των χαρακτηριστικών που καθιστούν το τρόφιμο «ελαφρύ» ή «λάιτ».

NATURAL/ ΦΥΣΙΚO Όταν ένα τρόφιμο πληροί εκ φύσεως τις προϋποθέσεις που ορίζονται στο παρόν παράρτημα για τη χρήση ενός ισχυρισμού διατροφής, ο όρος «φυσικά/φυσικό» μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως πρόθεμα του ισχυρισμού.

ΠΗΓΗ ΩΜΕΓΑ-3 ΛΙΠΩΝ ΟΞΕΩΝ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι πηγή ωμέγα-3 λιπαρών οξέων και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 0,3 g άλφα-λινολενικού οξέος ανά 100 g και ανά 100 kcal, ή τουλάχιστον 40 mg του αθροίσματος εικοσαπεντανοϊκού οξέος και εικοσιδυαεξανοϊκού οξέος ανά 100 g και ανά 100 kcal.

ΥΨΗΛΑ ΩΜΕΓΑ-3 ΛΙΠΑΡΑ ΟΞΕΑ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο είναι πλούσιο σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν το προϊόν περιέχει τουλάχιστον 0,6 g άλφα-λινολενικού οξέος ανά 100 g και ανά 100 kcal, ή τουλάχιστον 80 mg του αθροίσματος εικοσαπεντανοϊκού οξέος και εικοσιδυαεξανοϊκού οξέος ανά 100 g και ανά 100 kcal.

ΥΨΗΛΟ ΣΕ ΜΟΝΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε μονοακόρεστα λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν τουλάχιστον το 45% των λιπαρών οξέων που υπάρχουν στο προϊόν προέρχονται από μονοακόρεστα λίπη υπό την προϋπόθεση ότι τα μονοακόρεστα λίπη παρέχουν περισσότερο από το 20% της ενέργειας του προϊόντος.

ΥΨΗΛΑ ΠΟΛΥΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε πολυακόρεστα λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή, μπορεί να γίνει μόνο όταν τουλάχιστον το 45% των λιπαρών οξέων που υπάρχουν στο προϊόν προέρχονται από πολυακόρεστα λίπη υπό την προϋπόθεση ότι τα πολυακόρεστα λίπη παρέχουν περισσότερο από το 20% της ενέργειας του προϊόντος.

ΥΨΗΛΑ ΑΚΟΡΕΣΤΑ ΛΙΠΗ Ο ισχυρισμός ότι ένα τρόφιμο έχει υψηλή περιεκτικότητα σε ακόρεστα λιπαρά και οποιοσδήποτε ισχυρισμός που ενδέχεται να έχει το ίδιο νόημα για τον καταναλωτή μπορεί να γίνει μόνο όταν τουλάχιστον το 70% των λιπαρών οξέων που υπάρχουν στο προϊόν προέρχονται από ακόρεστα λίπη υπό την προϋπόθεση ότι τα ακόρεστα λίπη παρέχουν περισσότερο από το 20% της ενέργειας του προϊόντος.