Επιμέλεια Κατερίνα Κουδούνα*
Μελέτη για την αντιμετώπιση της επισιτιστικής ανασφάλειας
Οι ερευνητές καλλιεργούν για πρώτη φορά αρμυρήθρα μαζί με ψάρι κέφαλο σε ένα πείραμα aquaponics, και μελετούν επίσης την ανάπτυξη του μαγιάτικου ψαριού που εκτρέφεται σε θαλάσσιους κλωβούς, στο πλαίσιο ενός έργου που χρηματοδοτείται από την ΕΕ, όπως αναφέρει η Κοινοτική Υπηρεσία Πληροφοριών για την Έρευνα και την Ανάπτυξη (CORDIS).
Το πεδίο της υδροπονίας, απέδωσε πρόσφατα ένα νέο συνδυασμό φυτών-ψαριών. Για πρώτη φορά, ένα φυτό ανθεκτικό στην αλατότητα γνωστό ως Salicornia ή αρμυρήθραή θαλάσσια σπαράγγια, καλλιεργήθηκε μαζί με γκρίζο κέφαλο επίπεδης κεφαλής (Mugil cephalus), ένα σημαντικό βρώσιμο είδος ψαριών που βρίσκεται στα παράκτια ύδατα παγκοσμίως.
Το πείραμα πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Αγροδιατροφικής Έρευνας και Τεχνολογίας (IRTA) στην Ισπανίας, στο πλαίσιο του χρηματοδοτούμενου από την ΕΕ έργου NewTechAqua.
Το σύστημα δοκιμάστηκε αρχικά με μαρούλι αντί για Salicornia. «Τον Ιανουάριο του 2021, σε λιγότερο από τρεις μήνες, συλλέξαμε 90 κιλά μαρούλι. Αφού εξασφαλίσαμε την ομαλή λειτουργία του συστήματος, στη δεύτερη φάση, έχουμε ήδη καλλιεργήσει τη Salicornia, και συγκομίσαμε 250 κιλά σε 18 m^2»,παρατήρησε ο επικεφαλής του προγράμματος υδατοκαλλιέργειας IRTA Δρ Enric Gisbert, σε άρθρο που δημοσιεύτηκε στο FreshPlaza. “Αυτό αποδεικνύει ότι ο κέφαλος είναι μια καλή επιλογή ψαριών για να έχετε ένα αποτελεσματικό μοντέλο aquaponics.”
Η Salicornia είναι ένα σαρκώδες φυτό που συνήθως αναπτύσσεται κατά μήκος των άκρων των υγροτόπων, των ελών και των θαλασσών και διανέμεται ευρέως σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Η υψηλή διατροφική του αξία το καθιστά ένα υποσχόμενο υποψήφιο στις προσπάθειες καταπολέμησης της επισιτιστικής ανασφάλειας. Χάρη στην αλμυρή γεύση του, θεωρείται επίσης μια μοντέρνα γαρνιτούρα σε γκουρμέ εστιατόρια σε όλη την Ευρώπη. Ωστόσο, σε ορισμένες περιοχές όπως το Δέλτα του Ebro της Ισπανίας, το φυτό είναι προστατευόμενο είδος, οπότε απαγορεύεται η συγκομιδή του.
Η υδροπονία είναι μια λύση σε αυτό το πρόβλημα. «Τα aquaponics θα μπορούσαν να είναι μια εναλλακτική λύση για να συνεχίσει να χρησιμοποιείται αυτό το φυτό στον κόσμο της μαγειρικής, με ελεγχόμενες συνθήκες διαχείρισης και ασφάλειας των τροφίμων, φυσικά προστατεύοντας ταυτόχρονα το περιβάλλον», δήλωσε ο Δρ Gisbert.
Μελετώντας το μαγιάτικο που εκτρέφεται σε θαλάσσιους κλωβούς
Μια άλλη ερευνητική προσπάθεια που υποστηρίζεται από το έργο NewTechAqua έχει επικεντρωθεί στη διαδικασία διαφοροποίησης του φύλου και την προκύπτουσα αναλογία των φύλων για το μαγιάτικο (Seriola dumerili), όταν αυτό παράγεται σε εκκολαπτήρια. Με επικεφαλής τον εταίρο του έργου, το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών, η μελέτη διαπίστωσε ότι η ανάπτυξη του μαγιάτικου υπό συνθήκες υδατοκαλλιέργειας, ήταν παρόμοια και για τα δύο φύλα και ότι τα θηλυκά είχαν το ίδιο μέγεθος με τα αρσενικά σε όλα τα δείγματα που ελήφθησαν. Τα αποτελέσματα δημοσιεύθηκαν στο περιοδικό «Φυσιολογία ψαριών και βιοχημεία».
Όταν τα ψάρια εκτρέφονται σε αιχμαλωσία, οι επιστήμονες πρέπει να γνωρίζουν τη διαδικασία διαφοροποίησης φύλου και την προκύπτουσα αναλογία φύλου των ψαριών που παράγονται σε αυτές τις συνθήκες, ώστε να διασφαλίσουν ότι δεν παρεκκλίνουν από τις φυσικές αναλογίες φύλων στην άγρια φύση. Δεδομένου ότι δεν υπήρχε διαφορά στο μέγεθος μεταξύ των φύλων και η αναλογία φύλου ήταν 1:1, η πρώιμη εκτροφή σε αιχμαλωσία δεν φαίνεται να έχει καμία επίδραση στη διαφοροποίηση του φύλου.
Στη μελέτη NewTechAqua (Νέες Τεχνολογίες, Εργαλεία και Στρατηγικές για μια Βιώσιμη, Ανθεκτική και Καινοτόμο Ευρωπαϊκή Υδατοκαλλιέργεια), διαπιστώθηκε ότι η ανάπτυξη του μαγιάτικου ψαριού, συνδέεται στενά με τη θερμοκρασία: υψηλή έως τον Οκτώβριο, σταθερή κατά τη διάρκεια του χειμώνα και της άνοιξης και υψηλή και πάλι καθώς οι θερμοκρασίες αυξάνονταν τους καλοκαιρινούς μήνες.
Αυτό το αποτέλεσμα έφερε ομοιότητες με τους ρυθμούς ανάπτυξης που καταγράφηκαν σε μια μελέτη για το μαγιάτικο που αλιεύτηκε από την άγρια φύση τον Σεπτέμβριο και στη συνέχεια καλλιεργήθηκε σε θαλάσσιους κλωβούς. Στόχος της NewTechAqua είναι να επεκτείνει και να διαφοροποιήσει την ευρωπαϊκή παραγωγή υδατοκαλλιέργειας σε μαλάκια και μικροφύκια.
*Κατερίνα Κουδούνα Τεχνολόγος Τροφίμων, MSc Διαχείριση Ποιότητας Τροφίμων, ΜSc Νομοθεσία Τροφίμων και Ποτών
Ακολουθήστε το Cibum 
