Όταν το φαγητό δεν είναι πλέον ο σκοπός, αλλά το μέσο για να ξεχωρίσει κάποιος
Σε έναν κόσμο όπου υπάρχει υπερπαραγωγή περιεχομένου για φαγητό, από τηλεοπτικά προγράμματα μέχρι βίντεο στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και όπου οποιοσδήποτε, με μια κάμερα στο χέρι και μια κουζίνα στη διάθεσή του, που καταφέρνει να συγκεντρώσει μερικά συστατικά, μπορεί να γίνει γαστρονομική επιρροή , το Masterchef, με τους ερασιτέχνες σεφ του, έχει μία από τις δεσπόζουσες θέσεις στη συνείδηση του κοινού.
Το Masterchef γεννήθηκε στην Αγγλία από τον Franc Roddam το 1990 και προβλήθηκε για πρώτη φορά στο BBC. Έκτοτε, το πρόγραμμα τελειοποιήθηκε, υιοθετήθηκε σε πολλές άλλες χώρες και αποτελεί το όνειρο κάθε εκκολαπτόμενου ή μη σεφ που λαχταρά φήμη, προσωρινή ή μόνιμη.
Αυτή ακριβώς η ιδιαιτερότητα του, το διαφοροποιεί από άλλα σχήματα στον τομέα της μαγειρικής και που έχει οδηγήσει το πρόγραμμα να αποτελέσει αντικείμενο μελέτης όχι μόνο από την άποψη της επικοινωνίας, αλλά και των πολλών συμβολικών αξιών που υπάρχουν στην εκπομπή .
Η ανάλυση του Gianfranco Marrone
Ο Gianfranco Marrone, τακτικός καθηγητής σημειολογίας, δοκιμιογράφος και συγγραφέας, αφιέρωσε ένα άρθρο στον Masterchef, δημοσιευμένο στο Studi Culturali de il Mulino, στο οποίο παρατηρεί το ταλέντο από συμβολική άποψη, κάνοντας μια λεπτομερή ανάλυση της δυναμικής που περιστρέφεται γύρω και μεταξύ των χαρακτήρων (ανταγωνιστών και κριτών), τους χώρους στους οποίους αλληλεπιδρούν αλλά και το ίδιο το πρόγραμμα ως προϊόν.
Ο Marrone γράφει ότι ” αν θέλουμε να καταλάβουμε κάτι περισσότερο για αυτό το κοινωνικο-πολιτιστικό σύμπαν της μαγειρικής και της διατροφής, της γεύσης και της συντροφικότητας, της γεύσης και του γκουρμέ, πρέπει να δούμε το Masterchef στη δυναμική και τη δομή, τις πόζες και τους χαρακτήρες, τις στερεότυπες συμπεριφορές και τους σκοπούς του παιχνιδιού».
Μια μορφή που «δεν είναι απλώς μια βιτρίνα της γαστρονομικής κουλτούρας, αλλά μια γαστρονομική-θεαματική πολεμική μηχανή, της οποίας η επιτυχία είναι αντιστρόφως ανάλογη με την απώλεια της διατροφικής κουλτούρας που χαρακτηρίζει, καλώς ή κακώς, το εποχή.»
Το τελετουργικό της ποδιάς
Το φαγητό δεν είναι πλέον ο σκοπός, αλλά εδώ γίνεται το μέσο για να επιβληθεί κανείς. Οι διαγωνιζόμενοι είναι πρόθυμοι να υποταχθούν στα βασανιστήρια των κριτών για να γίνουν «καταξιωμένοι διάσημοι σεφ, συγγραφείς βιβλίων, οικοδεσπότες μιας ακόμη εκπομπής μαγειρικής ». Για να ξέρεις να μαγειρεύεις, δεν φαίνεται να χρειάζεται συγκεκριμένη προετοιμασία, αλλά αρκεί η θέληση και το πάθος: «Δεν υπάρχει επαγγελματικό εκπαιδευτικό υπόβαθρο στο Masterchef ακόμα κι αν το πλαίσιο είναι αυτό της υψηλής γαστρονομίας».
Από το άρθρο του Marrone δεν λείπει η ανάλυση του ρυθμού: οι αυξανόμενες συναισθηματικές εντάσεις τονίζονται από την παρουσία του μεγάλου ρολογιού που πιέζει τους ανταγωνιστές μέχρι το τελευταίο δευτερόλεπτο και που σηματοδοτεί κάθε βήμα της εκτέλεσης της συνταγής. Η συμβολική αξία της ποδιάς που οι κριτές, σαν μια πραγματική στολή, δίνουν και αφαιρούν μόνο αφού περάσουν ή αποτύχουν «σύνθετες και κουραστικές τελετουργίες».
Το μυστήριο πίσω από το Masterchef
Οι διαγωνιζόμενοι πρέπει να γνωρίζουν πώς να κυριαρχούν στην κουζίνα με έναν ολοκληρωμένο τρόπο και να ξέρουν πώς να μαγειρεύουν τα πάντα, από μια απλή σαλάτα μέχρι πιάτα με αστέρια. Αλλά το πώς οι διαγωνιζόμενοι καταφέρνουν να ετοιμάζουν τόσο πολύπλοκα πιάτα, εφαρμόζοντας τεχνικές που απαιτούν χρόνια μελέτης και συνεχείς δοκιμές, είναι ένα μυστήριο για τον θεατή του Masterchef που, αν υπάρχει, παραμένει κρυφό.
Έχει όμως το πρόγραμμα και κοινωνικοπολιτιστική αξία;
Ενώ είναι αλήθεια ότι προωθεί τη μαγειρική, από την άλλη αναρωτιόμαστε μήπως δεν μεταφέρει το πραγματικό μήνυμα ότι πρόκειται για ένα επάγγελμα που απαιτεί, πρώτα απ’ όλα, γνώση, αυστηρότητα, θυσίες και όχι μόνο δημιουργικότητα και πάθος.
Το Masterchef μοιάζει περισσότερο με μια σειρά με χαρακτήρες και την ιστορία τους…
Σε αντίθεση με άλλες μορφές που συνδέονται με το φαγητό, το Masterchef δημιουργεί ένα όνειρο μεταμορφώνοντας τον πρωταγωνιστή σεφ, ο οποίος μέχρι πριν από μερικές δεκαετίες αντιπροσώπευε έναν μύθο, σε έναν χαρακτήρα της διπλανής πόρτας που μπαίνει στα σπίτια μας και γίνεται μέρος της ζωής μας.
Στο Masterchef, η μαγειρική τόλμη φαίνεται να είναι το επίκεντρο, ενώ το φαγητό δεν είναι πλέον ο πρωταγωνιστής αλλά το μέσο για να εξυψωθεί κανείς.
Η πραγματικότητα πέρα από το Masterchef
Το καμπανάκι κινδύνου για την επίδραση που δημιουργούν τέτοιες εκπομπές ειδικά στους χτυπά το TGMCOM24 σε ένα άρθρο το οποίο τονίζει όχι μόνο την έλλειψη προσωπικού στον κόσμο της εστίασης αλλά επίσης μια απροσδόκητη έλλειψη δεξιοτήτων.
Το επάγγελμα σίγουρα απαιτεί σωματική αφοσίωση και προετοιμασία που, σήμερα, υποτιμούνται. Υπάρχουν λοιπόν εκείνοι που αναρωτιούνται εάν το μήνυμα που μεταδίδουν εκπομπές όπως το Masterchef θα μπορούσε να έχει αντίκτυπο σε αυτήν την πτυχή, λαμβάνοντας υπόψη ότι τα προβλήματα που συνδέονται με τη διαθεσιμότητα προσωπικού σε αυτόν τον τομέα δεν ήταν πάντα τόσο κρίσιμα.
Ακολουθήστε το Cibum 
