Μειώθηκε πράγματι η διάρκεια ζωής των μεγάλων οικιακών συσκευών;
Οι μεγάλες συσκευές, όπως τα πλυντήρια, οι φούρνοι και τα ψυγεία, αποτελούν σημαντική επένδυση για πολλά νοικοκυριά. Οι καταναλωτές ελπίζουν ότι αυτές οι συσκευές θα διαρκέσουν για δεκαετίες. Και όντως μαμάδες και γιαγιάδες έχουν οικιακές συσκευές ανθεκτικές εδω και δεκαετίες, ωστόσο όλο και περισσότεροι, έχουν την αντίληψη ότι αυτά τα είδη, δεν διαρκούν όσο κάποτε.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Πρόστιμο σε μεγάλο κρεοπωλείο στα Μελίσσια
Αλλά όταν η Kamila Krych εξέτασε τις πραγματικές τάσεις στη διάρκεια ζωής των προϊόντων ως μέρος της διδακτορικής της έρευνας στο Πρόγραμμα Βιομηχανικής Οικολογίας του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας (NTNU), διαπίστωσε ότι αυτό δεν ήταν ακριβώς αλήθεια. Αλλά και… είναι τυλ΄’αχιστον όσον αφορά στα πλυντήρια ρούχων και τους φούρνους μαγειρέματος.
Οι μεγάλες εξαιρέσεις
Η Krych εξέτασε μια σειρά δεδομένων για μεγάλες συσκευές στα νοικοκυριά της Νορβηγίας, ξεκινώντας από τη στιγμή που υιοθετήθηκαν για πρώτη φορά στη χώρα. Για ψυγεία, πλυντήρια ρούχων και φούρνους, αυτό ξεκίνησε το 1950. Άλλες συσκευές δεν βρήκαν το δρόμο τους στα νορβηγικά νοικοκυριά παρά μόνο αρκετές δεκαετίες αργότερα. Αυτό ίσχυε για τα πλυντήρια πιάτων, τους καταψύκτες και τα στεγνωτήρια.
Σχεδόν για όλες αυτές τις συσκευές, η διάρκεια ζωής τους παρέμεινε περίπου η ίδια κατά τις δεκαετίες. Αυτό δεν ίσχυε όμως για το πλυντήριο ή τους φούρνους. Η διάρκεια ζωής των πλυντηρίων ρούχων μειώθηκε κατά 45%, που σημαίνει ότι η διάρκεια ζωής τους μειώθηκε από 19,2 σε 10,6 χρόνια, ενώ οι φούρνοι μειώθηκαν από 23,6 χρόνια σε 14,3 χρόνια (39 %).
“Αν έφταιγε η προγραμματισμένη απαξίωση ή κάποιος άλλος παράγοντας, θα περιμέναμε την ίδια πτωτική τάση σε όλες τις συσκευές. Αντίθετα, το βρήκαμε μόνο για πλυντήρια ρούχων και φούρνους”, είπε. Γιατί αυτό ισχύει μόνο για αυτές τις δύο συσκευές;
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Επικίνδυνα σάντουιτς στις Ένοπλες Δυνάμεις – Άμεση ανάκληση για να αποφευχθούν οι κίνδυνοι
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Μην τη φάτε!» – Κι άλλη σοκολάτα με κομμάτια μετάλλου – Πωλείται σε μεγάλη αλυσίδα σούπερ μάρκετ
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Μπλόκο» σε εισαγόμενο κοτόπουλο που πωλείται σε μεγάλο σούπερ μάρκετ – Ποιους κανονισμούς παραβίασε η εταιρεία
Πιο καθαροί τρόποι ζωής;
Για να βρει την απάντηση, η Krych έσκαψε βαθύτερα σε δημοσιευμένες πληροφορίες σχετικά με τις προτιμήσεις των καταναλωτών και λεπτομέρειες σχετικά με τις ίδιες τις συσκευές. Και ανακάλυψε πως η διάρκεια ζωής μιας συσκευής δεν είναι απαραίτητα πόσα χρόνια διαρκεί το προϊόν, αλλά μπορεί να σχετίζεται στενότερα με το πόσους κύκλους λειτουργεί.
“Για τα πλυντήρια, αυτό που έχει σημασία είναι πόσο συχνά το χρησιμοποιείτε. Και έχει καταγραφεί μια μεγάλη αλλαγή στις συνήθειες πλύσης ρούχων”, είπε. «Οι άνθρωποι πλένουν τα ρούχα πολύ πιο συχνά τώρα από ό,τι στο παρελθόν».
Ο Krych βρήκε μια μελέτη του 2003 που έδειξε ότι το 1960, μια μέση Νορβηγική οικογένεια τεσσάρων ατόμων έβαζε πλυντήριο δύο φορές την εβδομάδα. Μέχρι το 2000, αυτός ο αριθμός είχε τετραπλασιαστεί σε 8 κύκλους πλυσίματος την εβδομάδα για αυτήν την τετραμελή οικογένεια. «Αυτό προφανώς μπορεί να έχει επίδραση στη διάρκεια ζωής των πλυντηρίων ρούχων», είπε. Για τους φούρνους, όμως, η ιστορία είναι λίγο πιο περίπλοκη.
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | «Προσοχή! Πετάξτε το!» – Επείγουσα προειδοποίηση για μοσχαρίσιο κιμά με κομμάτια πλαστικού
- ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ | Οι ειδικοί εξηγούν και οι νονοί… λιποθυμούν! Πού οφείλεται η αύξηση έως και 50% στις τιμές των Πασχαλινών σοκολατένιων αυγών;
Αλλαγές στα ηλεκτρονικά είδη και τις τάσεις της κουζίνας
Η έρευνα της Krych δεν εξέτασε άμεσα τον τρόπο με τον οποίο οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν τις κουζίνες τους, αλλά μπόρεσε να εξετάσει τη δημοσιευμένη έρευνα για τις κοινωνικές τάσεις στη Νορβηγία κατά τη διάρκεια των δεκαετιών. «Οι φούρνοι ήταν πολύ ανθεκτικοί και ιστορικά η διάρκεια ζωής ήταν μεγάλη, επειδή ο σχεδιασμός του φούρνου είναι πολύ απλός», είπε.
Αλλά η Krych βρήκε άλλη έρευνα που έδειξε ότι περίπου το 40% όλων των φούρνων στη Νορβηγία απορρίπτονται αν και εξακολουθούν να λειτουργούν. Αυτό είναι ένα ποσοστό που είναι υψηλότερο από άλλες οικιακές συσκευές. Μια άλλη τάση που είδε στη δική της έρευνα ήταν ότι οι διάρκειες ζωής άλλων συσκευών στις νορβηγικές κουζίνες, όπως τα ψυγεία και τα πλυντήρια πιάτων, συγκλίνουν επίσης – που σημαίνει ότι όλες αυτές οι συσκευές είχαν περίπου την ίδια διάρκεια ζωής.
«Αυτό είναι έμμεσο στοιχείο, αλλά αυτό δείχνει τη σημασία της ανακαίνισης κουζίνας», είπε. “Και αυτή τη στιγμή, έχουμε συχνά όλες αυτές τις συσκευές ενσωματωμένες σε ντουλάπια κουζίνας. Και λόγω του πόσο ακριβά είναι τα πράγματα στη Νορβηγία, είναι συχνά πολύ πιο εύκολο να απορρίψετε τα πάντα ταυτόχρονα όταν ανακαινίζετε την κουζίνα σας παρά να διατηρήσετε τον φούρνο σας για περισσότερο, παρόλο που εξακολουθεί να λειτουργεί.”
Μια άλλη αλλαγή που εντόπισαν οι κοινωνικοί επιστήμονες, είπε η Krych, είναι η αλλαγή στον τρόπο χρήσης της κουζίνας στα νοικοκυριά της Νορβηγίας. «Υπάρχουν πολλές έρευνες κοινωνικών επιστημών που λένε ότι χρησιμοποιούμε τις κουζίνες με διαφορετικό τρόπο τώρα από ό,τι στο παρελθόν», είπε. “Οι άνθρωποι συχνά έχουν κουζίνες ενσωματωμένες στο σαλόνι τους. Και αυτό σημαίνει ότι η εμφάνιση της κουζίνας έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία.”
Αλλαγή καταναλωτικής συμπεριφοράς
Οι τρέχουσες πολιτικές στην ΕΕ που έχουν σχεδιαστεί για να συμβάλουν στη μείωση των συνολικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων της καταναλωτικής κατανάλωσης έχουν επικεντρωθεί στην ανθεκτικότητα των προϊόντων και στα κίνητρα για επισκευή προϊόντων.
Η Krych λέει ότι αυτός είναι ένας καλός στόχος, αλλά πιστεύει ότι οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θα μπορούσαν να επωφεληθούν από τη συμπερίληψη κοινωνικών παραγόντων, όπως αλλαγές στον τρόπο ζωής, στον προγραμματισμό τους. «Η διάρκεια ζωής του προϊόντος δεν αφορά μόνο πόσο καιρό μπορεί να διαρκέσει το προϊόν, αλλά και τι κάνουν οι άνθρωποι με αυτά», είπε.
Αναφορά: Krych, K. & Pettersen, JB (2025). Μακροπρόθεσμες τάσεις διάρκειας ζωής των μεγάλων συσκευών από την εισαγωγή στα νορβηγικά νοικοκυριά. Journal of Industrial Ecology. https://doi.org/10.1111/jiec.13608
Ακολουθήστε το Cibum 
