Μια πρόσφατη εργασία που δημοσιεύτηκε στο International Journal of Osteoarchaeology και στην οποία συμμετέχουν ερευνητές από το Πανεπιστήμιο της Σεβίλλης, διερευνά την περίπλοκη σχέση μεταξύ ανθρώπου και υδραργύρου με την πάροδο του χρόνου.
Ο υδράργυρος είναι ένα χημικό στοιχείο που υπάρχει σε διάφορες μορφές στο νερό, τον αέρα και το έδαφος. Βρίσκεται ως στοιχειώδης υδράργυρος στον φλοιό της γης, ως ανόργανες ενώσεις υδραργύρου όπως τα άλατα υδραργύρου και ως οργανικές ενώσεις υδραργύρου όπως ο μεθυλυδράργυρος.
Από όλες τις πιθανές πηγές, είναι πιο πιθανό να έχετε έκθεση σε μεθυλυδράργυρο στη διατροφή σας. Ο μεθυλυδράργυρος σχηματίζεται όταν ο αερομεταφερόμενος ανόργανος υδράργυρος συνδυάζεται με ένα οργανικό μόριο όπως ο άνθρακας, προσκολλάται σε σταγονίδια νερού και εισέρχεται στο έδαφος, στις λίμνες, στα ποτάμια ή στους ωκεανούς, μολύνοντας πηγές τροφίμων. Εάν εισέλθει στο έδαφος, μπορεί να μολύνει τις καλλιέργειες της περιοχής. Εάν εισέλθει στο νερό, μπορεί να συσσωρευτεί στη θαλάσσια τροφική αλυσίδα, με τα μεγαλύτερα είδη να περιέχουν τις υψηλότερες ποσότητες υδραργύρου.
Ο υδράργυρος είναι ένα τοξικό μέταλλο που μπορεί να προκαλέσει ποικίλες επιπτώσεις στην υγεία εάν η ποσότητα στην οποία εκτίθεστε ξεπεράσει τα επίπεδα κατωφλίου. Αυτές οι παραλλαγές εξαρτώνται από τον τύπο του υδραργύρου, από το εάν θεωρείστε ιδιαίτερα ευαίσθητοι στις επιπτώσεις και από πόσο καιρό είστε εκτεθειμένοι σε αυτό το βαρύ μέταλλο
Οι περισσότερες πηγές τροφής με υψηλή περιεκτικότητα σε υδράργυρο προέρχονται από είδη αλμυρού νερού, όπως ψάρια και άλλα θαλάσσια ζώα, αλλά τα ψάρια του γλυκού νερού περιέχουν επίσης υδράργυρο.
Σε αυτό το άρθρο, με τίτλο «The use and abuse of cinnabar in Late Neolithic and Copper Age Iberia», μια ομάδα 14 ειδικών στη βιολογία, τη χημεία, τη φυσική ανθρωπολογία και την αρχαιολογία παρουσίασε τα αποτελέσματα της μεγαλύτερης μελέτης που έχει γίνει ποτέ για την παρουσία υδράργυρου σε ανθρώπινα οστά, με δείγμα συνολικά 370 σορών από 50 τάφους που βρίσκονται σε 23 αρχαιολογικούς χώρους στην Ισπανία και την Πορτογαλία που χρονολογούνται από τη Νεολιθική, την Εποχή του Χαλκού, την Εποχή του Χαλκού και την Αρχαιότητα, καλύπτοντας έτσι 5.000 χρόνια ανθρώπινης ιστορίας.
Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι τα υψηλότερα επίπεδα έκθεσης στον υδράργυρο σημειώθηκαν στις αρχές της Εποχής του Χαλκού, μεταξύ 2900 και 2600 π.Χ. Την περίοδο αυτή, η εκμετάλλευση και χρήση της κιννάβαρης αυξήθηκε σημαντικά για κοινωνικούς και πολιτιστικούς λόγους. Η κιννάβαρη (HgS) είναι ένα ορυκτό θειούχου υδραργύρου που, όταν κονιοποιηθεί, μετατρέπεται σε σκόνη με ένα εντυπωσιακό και λαμπερό κόκκινο χρώμα. Ιστορικά, αυτή η ουσία έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή χρωστικών στη βαφή, όντας ήδη διάσημη στην Αρχαιότητα (“ερυθρό της Πομπηίας”) ή στη σύγχρονη τέχνη (γνωστή ως “vermilion”). Το μεγαλύτερο ορυχείο κιννάβαρης στον κόσμο, που ανακηρύχθηκε Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς από την UNESCO, βρίσκεται στο Almadén, στην κεντρική Ισπανία). Η εκμετάλλευση του κιννάβαρου Almadén ξεκίνησε στη Νεολιθική εποχή, πριν από 7000 χρόνια.
Στις αρχές της Εποχής του Χαλκού, περίπου 5000 χρόνια πριν, σε τάφους που ανακαλύφθηκαν στη νότια Πορτογαλία και την Ανδαλουσία, η σκόνη κιννάβαρης (συχνά μετατρεπόμενη σε χρωστική ουσία) χρησιμοποιήθηκε για να ζωγραφίσει μεγαλιθικούς θαλάμους, να διακοσμήσει ειδώλια ή στήλες ενώ την άπλωναν στους νεκρούς. Ως αποτέλεσμα, πολλοί άνθρωποι πρέπει να το έχουν εισπνεύσει ή καταναλώσει κατά λάθος, οδηγώντας σε ανύποπτες συσσωρεύσεις υδραργύρου στον οργανισμό τους. Στα οστά ορισμένων από αυτά τα άτομα έχουν καταγραφεί επίπεδα έως και 400 μέρη ανά εκατομμύριο (ppm). Λαμβάνοντας υπόψη ότι ο ΠΟΥ θεωρεί επί του παρόντος ότι το φυσιολογικό επίπεδο υδραργύρου στα μαλλιά δεν πρέπει να είναι υψηλότερο από 1 ή 2 ppm, τα δεδομένα που ελήφθησαν αποκαλύπτουν υψηλό επίπεδο δηλητηρίασης που πρέπει να έχει επηρεάσει σοβαρά την υγεία πολλών προϊστορικών ανθρώπων.
Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης παρέχουν επιστημονικά στοιχεία μεγάλης αξίας για την επέκταση της μελλοντικής έρευνας σχετικά με τη σύνθετη σχέση του ανθρώπου με τον υδράργυρο, μια από τις πιο ιδιόμορφες ορυκτές ουσίες στον πλανήτη μας, και για να μάθουμε για τις χρήσεις του και τις συνέπειές τους στην ανθρώπινη υγεία.
Ακολουθήστε το Cibum 
