Η αντίληψη ότι οι γυναίκες προτιμούν τις σαλάτες και τα κοκτέιλ, ενώ οι άντρες προτιμούν τις μπριζόλες T-bone και τη μπύρα δεν προέκυψε απλώς από το πουθενά.
200 χρόνια διπλών προτύπων
Μια πρόχειρη ματιά στην πρόσφατη ιστορία μας δείχνει ότι οι έμφυλες ιδέες όσον αφορά το φαγητό έχουν περάσει από πολλές γενιές τώρα. Έχουμε καταλήξει να συνδέουμε ορισμένα τρόφιμα με την αρρενωπότητα ή τη θηλυκότητα σε μεγάλο βαθμό λόγω των πολιτισμικών ιδεών που έχουν επικρατήσει τα τελευταία 200 χρόνια.
Παρόλο που οι έμφυλες αντιλήψεις για τα τρόφιμα μπορούν να παρατηρηθούν σε διάφορα σημεία κατά τη διάρκεια των τελευταίων εκατοντάδων ετών, μόλις στα τέλη του 19ου αιώνα είδαμε την έννοια των ρητά έμφυλων τροφίμων να αρχίζει να εμφανίζεται, ιδίως στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Ένας ενδιαφέρων θεσμός που βοήθησε στην επικοινωνία ορισμένων από αυτές τις ιδέες ήταν οι χώροι εστίασης που ήταν γνωστοί ως “εστιατόρια γυναικών”. Ήταν χώροι που ήταν ειδικά διαμορφωμένοι για τις γυναίκες για να τρώνε και να συναναστρέφονται μεταξύ τους, απαλλαγμένοι από την “φασαρία” και τη χυδαιότητα των καφετεριών των εργαζομένων και των μπαρ με δωρεάν γεύματα.
Ενώ τα “Ladies’ Ordinances” ή εστιατόρια γυναικών λειτουργούσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες ήδη από τη δεκαετία του 1830, αρχικά σέρβιραν παρόμοια πιάτα με τις ανδρικές τραπεζαρίες: Ψητό κρέας, εντόσθια και κεφάλι μοσχαριού.
Από τη δεκαετία του 1870, ωστόσο, η αλλαγή των κοινωνικών προτύπων έδωσε στις γυναίκες τη δυνατότητα να συναναστρέφονται μεταξύ τους μέσω αυτών των χώρων και αστικές αλυσίδες όπως τα Schrafft’s και Child’s πολλαπλασιάστηκαν σε όλες τις ΗΠΑ.
Η ιδέα ότι οι γυναίκες είναι μεροληπτικές στα επιδόρπια είχε ήδη αρχίσει να εμφανίζεται εδραιωμένα πριν από αυτή την περίοδο, ιδίως στο παγωτό. Στα τέλη του 19ου αιώνα που τα γλυκά τρόφιμα και η θηλυκότητα άρχισαν να συνδέονται σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό.
Βιβλία μαγειρικής και περιοδικά
Αφού τα “εκλεπτυσμένα φαγητά” είχαν γίνει λίγο-πολύ τα καθορισμένα γεύματα για τις γυναίκες, τα περιοδικά, οι διαφημίσεις και τα βιβλία μαγειρικής άρχισαν να ενισχύουν ακόμη περισσότερο αυτές τις ιδέες.
Τον 20ό αιώνα οι διαφημιστές ήρθαν να εκμεταλλευτούν τις ανησυχίες των γυναικών για το αν θα ικανοποιήσουν τους συζύγους τους μέσω της μαγειρικής τους.
Ενώ αυτές οι διαφημίσεις είχαν σίγουρα υπονοούμενα μισογυνισμού, οι εταιρείες εκμεταλλεύτηκαν αυτούς τους ρόλους των φύλων για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Εκμεταλλευόμενες τις ανησυχίες των γυναικών για το αν είναι καλές μαγείρισσες, οι εταιρείες διαφήμιζαν τα προϊόντα ως “εύχρηστα”, ενώ ταυτόχρονα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις γευστικές προτιμήσεις του συζύγου σας.
Ωστόσο, αυτές οι έμφυλες διαφημίσεις δεν περιορίζονταν μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η ιστορικός τροφίμων, Δρ Lauren Samuelsson μελετά τον αντίκτυπο που είχε το περιοδικό Women’s Weekly στην αυστραλιανή κουλτούρα και λέει ότι η σαφής οριοθέτηση των γυναικείων και ανδρικών γευμάτων είναι επίσης εμφανής στην Αυστραλία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.
«Ένα άρθρο στο Women’s Weekly το 1965 με τίτλο ‘Meals Men Love’ μας παρέχει μια αρκετά καλή επισκόπηση των πιάτων που θεωρούμε “ανδρικά”», λέει η Δρ Samuelsson.
«Η πουτίγκα με μπριζόλα, το ψητό μοσχάρι με πουτίγκα Γιορκσάιρ, το πλούσιο μοσχαρίσιο στιφάδο και η πουτίγκα με ψωμί και βούτυρο είναι μερικά μόνο από τα πιάτα που θεωρήθηκε ότι προτιμούσαν οι άνδρες».
Πολλά από τα πιάτα περιλαμβάνουν κυρίως κόκκινο κρέας, γεγονός που επιχειρεί να αντλήσει ιδέες από το παρελθόν, αναφέρει η Δρ Samuelsson. «Μιλάει για το κυνήγι, τους άνδρες που εργάζονται σε σωματικές εργασίες και την ανάγκη να είναι μυώδεις και δυνατοί».
Και παρόλο που οι γυναίκες εκτελούσαν σε μεγάλο βαθμό (και εξακολουθούν να εκτελούν) μεγάλο μέρος του μαγειρέματος, οι άνδρες σχεδόν ποτέ δεν μαγείρευαν κάτι άλλο εκτός από κρέας όταν αποφάσιζαν να τολμήσουν να μπουν στην κουζίνα.
Τι ισχύει με τα ποτά;
Το ενδιαφέρον στοιχείο που προκύπτει είναι πως τα κοκτέιλ, ακόμη και τα φρουτώδη, θεωρούνταν αρχικά άκρως ανδρικά ποτά.
Τα οινοπνευματώδη ποτά δεν ήταν “κατάλληλα” για τις γυναίκες. Μόνο όταν οι παραβατικές γυναίκες στις δεκαετίες του 1920 και 1930 άρχισαν να τα πίνουν για να φαίνονται πιο “κοσμικές” και κοσμοπολίτισσες. Το κόκκινο και το λευκό κρασί ήταν επίσης χωρισμένα κατά φύλο.
Σύμφωνα με τη Δρ Samuelsson, «οι άνδρες έπιναν κόκκινο κρασί που θεωρούνταν “σοβαρό” ποτό και οι γυναίκες έπιναν λευκό κρασί που θεωρούνταν ιδιαίτερα αφρώδες και “μη σοβαρό”».
Ωστόσο, όλα τα κρασιά -κόκκινα και λευκά- άρχισαν να απευθύνονται σε γυναίκες από τη δεκαετία του 1950 και μετά, καθώς οι άνδρες θεωρούνταν ήδη σταθερά πότες μπύρας και οι γυναίκες επιλέχθηκαν ως αγορά-στόχος για την επέκταση των πωλήσεων.
Η κουλτούρα της δίαιτας και οι συνεχιζόμενες επιπτώσεις της
Η κουλτούρα της δίαιτας είναι μία από τις πιο ολέθριες εξελίξεις που προέκυψαν από την έμφυλη διάσταση της διατροφής, με πρωταρχικό στόχο το γυναικείο σώμα και τις ανασφάλειες των γυναικών.
Αν ρίξουμε μια ματιά στις νοικοκυρές του 20ού αιώνα, το μόνο γεύμα που έτρωγαν μόνες τους ήταν το μεσημεριανό, καθώς συνήθως μαγείρευαν για τις προτιμήσεις των συζύγων τους τα πρωινά και τα βράδια. Ως αποτέλεσμα, αυτός ο χρόνος που περνούσαν μόνες τους θεωρούνταν ότι οι γυναίκες έπρεπε να “προσέχουν τη σιλουέτα τους” και να επιδεικνύουν θηλυκότητα τρώγοντας “ελαφριά” πράγματα, όπως ψάρι, σαλάτες και σούπες.
Αυτή ήταν μόνο η αρχή των διατροφικών συμβουλών που ενθάρρυναν τη “λεπτότητα”.
Μέχρι τη στιγμή που η κουλτούρα της δίαιτας άρχισε να παρεμβαίνει δυναμικά στις επιλογές των γυναικών τη δεκαετία του 1970, όπου η συμβουλή ήταν να τρώνε ένα κεσεδάκι γιαούρτι για μεσημεριανό γεύμα. Αυτό είναι σίγουρα κάτι που οι γυναίκες αισθάνονται ακόμη και σήμερα τις επιπτώσεις του.
Παρά την προσπάθεια κατάρριψης των ρόλων των δύο φύλων τις τελευταίες δεκαετίες, οι άνδρες εξακολουθούν να είναι ελεύθεροι να τρώνε όσο κόκκινο κρέας και πρόχειρο φαγητό θέλουν χωρίς κριτική.
Ωστόσο, βλέπουμε ότι τάσεις όπως ο βιγκανισμός, οι έθνικ κουζίνες και η κατανάλωση γλυκών είναι λιγότερο έμφυλες από ό,τι στο παρελθόν.
Έτσι, ίσως υπάρχει κάποια ελπίδα ότι απομακρυνόμαστε από τη γελοία αντίληψη ότι το φύλο μας υπαγορεύει τι είναι και τι δεν είναι κατάλληλο για να τρώμε και να πίνουμε.
Αν μπορούμε να ξεπεράσουμε την ιδέα του ροζ για τα κορίτσια και του μπλε για τα αγόρια, είναι μάλλον καιρός να κάνουμε το ίδιο και για το φαγητό.
Ακολουθήστε το Cibum 
