Επιστήμονες τάσσονται υπέρ της εμπρόσθιας επισήμανσης, η οποία εκτός από τη διατροφική σύνθεση θα λαμβάνει υπόψη και τις μεθόδους επεξεργασίας των τροφίμων
Μια ιταλική μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο British Medical Journal, αναλύει τον συνδυασμένο αντίκτυπο στην υγεία, του συστήματος επισήμανσης στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας Nutri-Score και τον βαθμό επεξεργασίας τροφίμων σύμφωνα με τη NOVA. Παρά τις μεγάλες μελέτες που δείχνουν ότι η αυξημένη κατανάλωση υπερεπεξεργασμένων τροφίμων συνδέεται με υψηλότερο κίνδυνο μη μεταδοτικών ασθενειών, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας και της θνησιμότητας, ο παράγοντας της επεξεργασίας τροφίμων εξακολουθεί να αγνοείται…
Τα τρόφιμα δεν χαρακτηρίζονται μόνο από τη διατροφική τους σύνθεση, αλλά και από τον βαθμό επεξεργασίας τους, ο οποίος είναι κρίσιμος για τον προσδιορισμό του συνολικού δυναμικού για την υγεία των τροφίμων. Συνεπώς, η αναγραφή του στις ετικέτες θα βοηθούσε τους καταναλωτές να επιλέγουν με μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση.
Αυτά είναι τα αποτελέσματα μιας ιταλικής μελέτης από το Τμήμα Επιδημιολογίας και Πρόληψης στο IRCCS Neuromed του Pozzilli σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Insubria στο Βαρέζε και το Κόμο, το Πανεπιστήμιο της Κατάνια και το Mediterranea Cardiocentro της Νάπολης. Η μελέτη διερεύνησε ποια πτυχή της διατροφής καθορίζει καλύτερα τον κίνδυνο θνησιμότητας. Οι ερευνητές παρακολούθησαν για 12 χρόνια περισσότερα από 22 χιλιάδες άτομα που συμμετείχαν στη μελέτη Moli-sani, παρακολουθώντας την κατάσταση της υγείας τους και συνδέοντάς την με διατροφικές συνήθειες, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τη διατροφική σύνθεση της διατροφής όσο και τον βαθμό επεξεργασίας των τροφίμων.
Τα αποτελέσματά της έρευνας – είπαν οι ερευνητές – επιβεβαιώνουν ότι η κατανάλωση φτωχών σε θρεπτικά συστατικά όσο και εξαιρετικά επεξεργασμένων τροφίμων αυξάνει ανεξάρτητα τον κίνδυνο θνησιμότητας, ιδίως από καρδιαγγειακές παθήσεις. Ωστόσο, προκύπτει ότι ο βαθμός επεξεργασίας των τροφίμων είναι πρωταρχικής σημασίας για τον καθορισμό του κινδύνου θνησιμότητας. Στην πραγματικότητα, πάνω από το 80% των τροφίμων που ταξινομούνται ως ανθυγιεινά από το Nutri-Score είναι επίσης εξαιρετικά επεξεργασμένα. Αυτό υποδηλώνει ότι ο αυξημένος κίνδυνος θνησιμότητας δεν οφείλεται άμεσα (ή αποκλειστικά) στην κακή διατροφική ποιότητα ορισμένων προϊόντων, αλλά μάλλον στο γεγονός ότι αυτά τα τρόφιμα είναι ως επί το πλείστον υπερεπεξεργασμένα.
Μια πρόταση για να βοηθήσει τους ανθρώπους να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων είναι η χρήση ενός συστήματος επισήμανσης στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας. Οι ετικέτες στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας, που χρησιμοποιούνται ήδη σε εθελοντική βάση σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία και η Ισπανία, εξετάζονται τώρα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή προκειμένου να υιοθετηθεί ένα εναρμονισμένο και υποχρεωτικό σύστημα επισήμανσης των τροφίμων σε όλα τα κράτη μέλη. Το Nutri-Score , που αναπτύχθηκε στη Γαλλία, είναι το πιο δημοφιλές.
Αλλά η διατροφική σύνθεση δεν είναι ο μόνος παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζουμε τη σχέση διατροφής-υγείας. Η ταξινόμηση των τροφίμων NOVA, αντί να αξιολογεί ένα τρόφιμο με βάση τα διατροφικά χαρακτηριστικά, εξετάζει μάλλον πόσο το προϊόν έχει υποστεί επεξεργασία, κυρίως σε βιομηχανικό επίπεδο. Η NOVA προσδιορίζει συγκεκριμένα τα λεγόμενα εξαιρετικά επεξεργασμένα τρόφιμα, δηλαδή εκείνα τα τρόφιμα που παρασκευάζονται εν μέρει ή εξ ολοκλήρου με ουσίες που δεν χρησιμοποιούνται συνήθως στην κουζίνα (υδρολυμένες πρωτεΐνες, μαλτοδεξτρίνες, υδρογονωμένα λίπη κ.λπ.) και που περιέχουν γενικά διάφορα πρόσθετα, όπως βαφές , συντηρητικά, αντιοξειδωτικά, αντιπηκτικά, ενισχυτικά γεύσης και γλυκαντικά. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει τους συνήθεις ύποπτους: ζαχαρούχα και ανθρακούχα ποτά, προσυσκευασμένα αρτοσκευάσματα και αλείμματα. Αλλά και τα φαινομενικά αθώα προϊόντα πρέπει να θεωρούνται ως υπερεπεξεργασμένα. Είναι η περίπτωση των παξιμαδιών, ορισμένων δημητριακών πρωινού, των κρακερ και του γιαουρτιού φρούτων.
Σύμφωνα με το σύστημα NOVA, που προτάθηκε πριν από μια δεκαετία από μια ομάδα Βραζιλιάνων ερευνητών, μια φέτα μη επεξεργασμένου κρέατος είναι πιο υγιεινή από ένα vegan χάμπουργκερ, απλώς και μόνο επειδή το πρώτο δεν έχει υποστεί βιομηχανικούς χειρισμούς και πιθανώς δεν περιέχει πρόσθετα τροφίμων.
«Ο στόχος να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να κάνουν πιο υγιεινές επιλογές τροφίμων είναι σίγουρα προτεραιότητα – σχολιάζει η Licia Iacoviello, Διευθύντρια του Τμήματος και Καθηγήτρια Υγιεινής στο Πανεπιστήμιο Insubria στο Βαρέζε και στο Κόμο– Ωστόσο, το Nutri-Score, καθώς και άλλα συστήματα σήμανσης, που αναπτύχθηκαν στην Ιταλία και σε άλλες χώρες, μεταφέρουν μόνο εν μέρει το μήνυμα που αποσκοπεί στη βελτίωση των διατροφικών επιλογών. Ενώ τα γράμματα και τα χρώματα του Nutri-Score μπορεί να βοηθήσουν στη γρήγορη σύγκριση προϊόντων που ανήκουν στην ίδια κατηγορία, επιτρέποντας στους ανθρώπους να επιλέξουν το καλύτερο από διατροφική άποψη, δεν παρέχουν καμία ένδειξη για το βαθμό επεξεργασίας τροφίμων. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο πιστεύουμε, σε συμφωνία με άλλους ερευνητές παγκοσμίως, ότι κάθε σύστημα διατροφικής σήμανσης πρέπει να ενσωματώνεται με πληροφορίες σχετικά με το επίπεδο επεξεργασίας».
«Για μια πραγματικά αποτελεσματική στρατηγική πρόληψης, θα πρέπει να επικεντρωθούμε σε εκείνα τα τρόφιμα που το Nutri-Score ταξινομεί ως υγιεινά από διατροφική άποψη, αλλά τα οποία είναι επίσης εξαιρετικά επεξεργασμένα – εξηγεί ο Giuseppe Grosso, αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Κατάνια. Για παράδειγμα, ορισμένα ροφήματα, παρά το γεγονός ότι έχουν μειωμένη περιεκτικότητα σε σάκχαρα, άρα είναι επαρκή σε διατροφικό επίπεδο, ώστε να κερδίζουν το γράμμα Β στο Nutri-Score, είναι στην πραγματικότητα υψηλά επεξεργασμένα ή ακόμη και ορισμένοι τύποι γιαουρτιού και κρύα επιδόρπια που είναι χαμηλά σε λιπαρά αν και περιέχουν μια πλήρη λίστα με πρόσθετα τροφίμων».
«Μια κοινή αδυναμία σε όλα τα συστήματα επισήμανσης στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας είναι ότι απομονώνουν ένα μόνο τρόφιμο από τη συνολική διατροφή – διευκρινίζει ο Giovanni de Gaetano, Πρόεδρος του IRCCS Neuromed στο Pozzilli.– Για να βελτιώσουμε πραγματικά τη διατροφή, θα πρέπει να επιστρέψουμε στο αρχαίο μάθημα της μεσογειακής διατροφής, που είναι ένας τρόπος ζωής που χαρακτηρίζεται από μια σοφή επιλογή τροφών και τον τρόπο συνδυασμού και κατανάλωσής τους. Δεν είναι μια λίστα αγορών, αλλά αντικατοπτρίζει μια ιστορία αιώνων που κινδυνεύει να εξαφανιστεί αν θεωρήσουμε τα τρόφιμα ως άτομα που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους. Πρέπει επίσης να θυμόμαστε ότι η διατροφή των μεσογειακών ανθρώπων βασίζεται κυρίως σε φρέσκα ή ελάχιστα επεξεργασμένα προϊόντα. Επομένως, μια αποτελεσματική προληπτική στρατηγική θα πρέπει να δίνει προσοχή και στη βιομηχανική επεξεργασία, η οποία, εάν είναι υπερβολική, αποτελεί τεκμηριωμένη απειλή για την υγεία μας».
Ακολουθήστε το Cibum 
