Του Νίκου Γδοντέλη*
Παρά τη διαθεσιμότητα πολλών νέων τεχνολογιών, οι ερευνητές δεν έχουν ακόμη αναπτύξει μια μέθοδο ικανή να παρακολουθεί την ασφάλεια τροφίμων στο ράφι, σε πραγματικό χρόνο. Η ανάπτυξη ενός μέσου παρακολούθησης ζωντανών, παθογόνων βακτηρίων στα τρόφιμα σε πραγματικό χρόνο χωρίς να θέτει σε κίνδυνο το τρόφιμο ή την συσκευασία, μπορεί να βελτιώσει την τρέχουσα κατάσταση, μειώνοντας δραματικά ασθένειες και θανάτους που σχετίζονται με βακτήρια, ενώ παράλληλα δημιουργεί οικονομικά οφέλη για τη βιομηχανία τροφίμων μειώνοντας το food waste.
Η έλλειψη ενός συστήματος παρακολούθησης σε πραγματικό χρόνο αναγκάζει τη βιομηχανία να βασίζεται στα συμβατικά διαθέσιμα συστήματα παρακολούθησης και ελέγχων, τα οποία συνήθως είναι χρονοβόρα – κυμαίνονται από ώρες έως ημέρες – με αποτέλεσμα συχνά να μην είναι διαθέσιμα πριν την κατανάλωση. Επιπλέον, τα τρέχοντα πρωτόκολλα ασφαλείας, συχνά οδηγούν αναίτια σε γενικές ανακλήσεις παρτίδων τροφίμων, οδηγώντας σε απώλειες δισεκατομμυρίων κάθε χρόνο.
Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο McMaster, του Οντάριο ανέπτυξαν ένα διαγνωστικό kit που μπορεί να εντοπίσει και να αποκαλύψει τη βακτηριακή μόλυνση γαλακτοκομικών προϊόντων, στα ενδιαφερόμενα μέρη (παραγωγούς, μεταποιητές, λιανεμπόρους, ελεγκτικές αρχές και καταναλωτές), χωρίς δειγματοληψία, άνοιγμα συσκευασιών και μικροβιολογική ανάλυση, απλά δίνοντας την δυνατότητα να ”διαβάσουν” την ένδειξη του κιτ, το οποίο τοποθετείται στα τοιχώματα των δοχείων τροφίμων. (Η έρευνα δημοσιεύτηκε χθες στο περιοδικό νανοτεχνολογίας ACS Nano).
Ο αρχικός στόχος είναι να διατεθεί η τεχνολογία στις επιτηρήσεις τροφίμων, τους διανομείς και τους λιανέμπορους, αλλά εάν υιοθετηθεί ευρέως και δοκιμαστεί με επιτυχία, δεν αποκλείει κανείς την πιθανότητα ακόμα και οι καταναλωτές να μπορούν μια μέρα να χρησιμοποιήσουν φορητούς σαρωτές από τα κινητά τους τηλέφωνα για να ελέγξουν τα τρόφιμα λίγο πριν την κατανάλωση.
Μια τέτοια εξέλιξη θα σήμαινε και την κατάργηση της ημερομηνίας λήξης των προϊόντων όπως την ξέρουμε σήμερα. Ο χρόνος ζωής του προϊόντος τότε θα είναι πραγματικός και όχι μια υπολογιστική διατηρησιμότητα σε ότι αφορά την μικροβιολογική ασφάλειά του. Βέβαια στον καθορισμό του χρόνου ζωής ενός τυποποιημένου προϊόντος λαμβάνονται υπόψη τόσο ποιοτικά όσο και οργανοληπτικά κριτήρια. Το μέλλον σίγουρα μας επιφυλάσσει τεχνολογικά βοηθήματα για τον υπολογισμό του χρόνου ζωής των τυποποιημένων τροφίμων σε επίπεδο τεμαχίου. Αυτό θα συμβάλει στην εξοικονόμηση πόρων και την βιωσιμότητα της αλυσίδας τροφίμων. Πεδίο δόξης λαμπρό για τους επιστήμονες τροφίμων….
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να προσαρμοστεί για να ανιχνεύει τα πιο κοινά παθογόνα των τροφίμων και αναμένεται επίσης να είναι αποτελεσματική για χρήση με άλλα τρόφιμα και ποτά.
Μόλις γίνει ευρέως διαθέσιμο, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα καταστήσει τον εφοδιασμό τροφίμων πιο ασφαλή και θα μειώσει σημαντικά τη σπατάλη τροφίμων.
Το τεστ στην τρέχουσα μορφή του λειτουργεί απομονώνοντας ακόμη και πολύ μικρό αριθμό μολυσματικών βακτηρίων στα γαλακτοκομικά προϊόντα – μια τεχνική πρόκληση που μέχρι τώρα ήταν δύσκολο να αντιμετωπιστεί ακόμα και στις ταχείες μεθόδους ανίχνευσης με πολυετή παρουσία.
«Το γάλα είναι ένα πολύ πλούσιο περιβάλλον του οποίου η σύνθετη βιολογία μπορεί να κρύψει την παρουσία παθογόνων μικροοργανισμών, καθιστώντας δύσκολη την εύρεση τους», εξηγεί ο Tohid Didar, Ερευνητικός Πρόεδρος του Καναδά στη Σχολή Βιοϊατρικής Μηχανικής McMaster και συγγραφέας της εργασίας. «Όσον αφορά την τεχνική πρόκληση, είναι παρόμοιο με το αίμα».
Η δοκιμή λειτουργεί εκτυπώνοντας την εσωτερική επιφάνεια ενός δοχείου με ένα άγευστο, ασφαλές για τρόφιμα επίθεμα, που απωθεί τα πάντα εκτός από τους μικροοργανισμούς-στόχους, χρησιμοποιώντας έναν βιοαισθητήρα που προκαλεί μια αλλαγή στο επίθεμα όταν ανιχνεύονται οι ζητούμενοι μικροοργανισμοί.
Οι ερευνητές συνεργάζονται με την Toyota Tsusho Canada**, Inc., θυγατρική της Toyota Tsusho Corporation στην Ιαπωνία, για την ανάπτυξη και την εμπορία ενός λειτουργικού τέτοιου κιτ.
«Επιλέξαμε το γάλα ως επίδειξη της τεχνολογίας γιατί είναι απαιτητικό. Γνωρίζοντας ότι η τεχνολογία αυτή λειτουργεί σε μια τόσο περίπλοκη λύση σημαίνει ότι μπορεί να συνεργαστεί με άλλες μορφές συσκευασμένων προϊόντων διατροφής, όπως η κονσέρβα σούπας ή ο τόνος», λέει ο συν-συγγραφέας Carlos Filipe, Πρόεδρος Χημικής Μηχανικής του McMaster.
Η έρευνα αποτελεί μέρος μιας συνεχιζόμενης, ευρύτερης προσπάθειας για την καθιέρωση του McMaster ως κέντρου για την ανάπτυξη αισθητήρων σε πραγματικό χρόνο, υλικών απωθητικών παθογόνων και άλλων προϊόντων που βελτιώνουν την ασφάλεια των τροφίμων.
Οι συγγραφείς της νέας έρευνας επιμόλυναν πλήρες γάλα με E. coli για να αποδείξουν ότι η νέα αυτή τεχνολογία μπορεί να ανιχνεύσει ακόμη και μικρούς αριθμούς του βακτηρίου.
Έχοντας αποδειχθεί αποτελεσματικός μέχρι τώρα ο βιοαισθητήρας, λένε οι ερευνητές, πως η τεχνολογία ανίχνευσης μπορεί εύκολα να εφαρμοστεί σε άλλα παθογόνα που μεταδίδονται από τα τρόφιμα, όπως η Listeria monocytogenes και το Clostridium botulinum. Ο Yingfu Li, καθηγητής Βιοχημείας και Βιοϊατρικών Επιστημών και συν-συγγραφέας της εργασίας, είχε προηγουμένως εντοπίσει διάφορους βιοαισθητήρες που μπορούν να ανιχνεύσουν συγκεκριμένα παθογόνα.
Ένα δοκιμαστικό επίθεμα που καλύπτει πολλαπλά παθογόνα θα μπορούσε να εκτυπωθεί ή να ενσωματωθεί και με άλλους τρόπους σε πολλές μορφές συσκευασιών, συμπεριλαμβανομένων χάρτινων συσκευασιών, πλαστικών δοχείων, μπουκαλιών, έτσι ώστε να μπορεί να διαβαστεί, είτε οπτικά είτε με σαρωτή, χωρίς να ανοίξει η συσκευασία.
Για να διαβάσετε ολόκληρη την έρευνα του Πανεπιστημίου McMaster, του Οντάριο πατήστε ΕΔΩ
*Νίκος Γδοντέλης, Βιολόγος, MSc Food Science, Γενικός διευθυντής AG ADVENT ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΑΕ.
Ακολουθήστε το Cibum 
