Η ασφάλεια των τροφίμων, η οποία επιβάλλεται από τις εθνικές και διεθνείς νομικές απαιτήσεις, αποτελεί σημαντικό στοιχείο για τον ασφαλή και επαρκή εφοδιασμό τροφίμων. Εφαρμόζονται μέτρα ελέγχου και πρόληψης για τον εντοπισμό πιθανών κινδύνων για την ασφάλεια των τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων των χημικών, βιολογικών και φυσικών κινδύνων.
Τα περισσότερα από τα εφαρμοζόμενα συστήματα εντοπίζουν ζητήματα ασφάλειας των τροφίμων μόνο όταν τα ζητήματα αυτά έχουν ήδη αναπτυχθεί και ενδέχεται να θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του ανθρώπου ή/και των ζώων. Από την ανάλυση των περιστατικών ασφάλειας των τροφίμων προκύπτει ότι απαιτείται ευρύτερη αναγνώριση του περιβάλλοντος στο οποίο παράγονται τρόφιμα, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα συμβεί παρόμοιο περιστατικό στο μέλλον.
Έχουν αναπτυχθεί προσεγγίσεις και διαδικασίες προς τα εν λόγω προληπτικά συστήματα, συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων έγκαιρης ανίχνευσης ζητημάτων ασφάλειας των τροφίμων ή απάτης τροφίμων σε κοινωνικά δίκτυα με τη χρήση υπερσύγχρονων μεθόδων και τεχνολογιών. Αν και τα συστήματα αυτά έχουν δείξει μεγάλες δυνατότητες, η επιτυχής μελλοντική προειδοποίηση για τον κίνδυνο για την ασφάλεια των τροφίμων ήταν δύσκολο να αποδειχθεί. Η ανίχνευση ανωμαλιών μπορεί όχι μόνο να ανιχνεύσει τις ακραίες τιμές των συνόλων δειγμάτων, αλλά και να αναγνωρίσει σπάνια συμβάντα στη φύση ως προκαταρκτικά σήματα κινδύνων.
Η αλυσίδα εφοδιασμού τροφίμων εξετάζεται σε ολόκληρο το περιβάλλον της, στο οποίο αξιολογούνται οι παράγοντες αλλαγής και οι εμπλεκόμενοι δείκτες, εντός και εκτός των αλυσίδων εφοδιασμού τροφίμων, για τη δυνατότητά τους να επηρεάσουν άμεσα ή έμμεσα την ανάπτυξη κινδύνου για την ασφάλεια των τροφίμων. Οι επιπτώσεις αυτές είναι πολύ περίπλοκες, δεδομένου ότι κάθε παράγοντας ή δείκτης μπορεί να ενεργεί ταυτόχρονα σε διάφορα σημεία της αλυσίδας εφοδιασμού, να αλληλεπιδρά μεταξύ τους και να προκαλεί πολλαπλούς τύπους κινδύνων.
Σε νέα μελέτη από το Wangeningen University & Research, οι ερευνητές στόχευσαν στο να διερευνήσουν το κατά πόσον οι ανωμαλίες στους παράγοντες αλλαγής και τους δείκτες, οι οποίοι έχουν επιλεγεί από ειδικούς του τομέα, μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως έγκαιρη προειδοποίηση για μελλοντικό κίνδυνο για την ασφάλεια των τροφίμων. Για να ελεγχθεί αυτή η υπόθεση, επελέγη η αλυσίδα εφοδιασμού γάλακτος ως μελέτη περίπτωσης, λόγω της οικονομικής σημασίας της για την ΕΕ, της πολυπλοκότητάς της και της τακτικής διαπίστωσης των κινδύνων για την ασφάλεια των τροφίμων στο γάλα, όπως κρίνεται από την υποβολή εκθέσεων στο ευρωπαϊκό σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF).
Εξετάστηκαν οι αλυσίδες εφοδιασμού γάλακτος των έξι μεγαλύτερων γαλακτοκομικών χωρών της Ευρώπης, δηλαδή της Γερμανίας, της Γαλλίας, του Ηνωμένου Βασιλείου, της Ολλανδίας, της Ιταλίας και της Πολωνίας. Το γάλα, ως εξαιρετική πηγή θρεπτικών συστατικών για διάφορες πληθυσμιακές ομάδες (από βρέφη έως ηλικιωμένους), είναι ένα από τα σημαντικότερα τρόφιμα παγκοσμίως.
Το 2018 παρήχθησαν 683 εκατομμύρια τόνοι γάλακτος, το 32% των οποίων προερχόταν από την Ευρώπη. Η αλυσίδα εφοδιασμού των γαλακτοκομικών προϊόντων είναι περίπλοκη: περιλαμβάνει την παραγωγή ζωοτροφών, την παραγωγή νωπού γάλακτος, τη μεταποίηση από γαλακτοκομικές εταιρείες κ.λπ. Οι κίνδυνοι για την ασφάλεια των τροφίμων μπορούν να εισέλθουν σε διάφορα στάδια και να προκαλέσουν προβλήματα ασφάλειας των τροφίμων. Για παράδειγμα, κατά την περίοδο 2010-2019, αναφέρθηκαν 627 ειδοποιήσεις σχετικά με το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα στο RASFF. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να λαμβάνονται προειδοποιητικά σήματα εκ των προτέρων και να λαμβάνονται τα κατάλληλα μέτρα για την πρόληψη μιας κρίσης.
Η μελέτη, αφού εξετάζει την προαναφερθείσα υπόθεση και αποδεικνύει ότι οι ανωμαλίες σε διάφορους παράγοντες και δείκτες, που εντοπίστηκαν και επιλέχθηκαν από ειδικούς τομέα δείχνουν σημαντικές συσχετίσεις με τον αριθμό των ειδοποιήσεων ασφάλειας τροφίμων στο RASFF.
Με τη δημιουργία μιας δυναμικής ανίχνευσης μη επιτηρούμενης ανωμαλίας (DUAD), εντοπίστηκαν ανωμαλίες στα δεδομένα κάθε δείκτη και χρησιμοποιήθηκε ανάλυση διασταυρούμενης συσχέτισης (DCCA) για τον εντοπισμό πιθανών χρονικών καθυστερήσεων μεταξύ των ανωμαλιών στους δείκτες και του αριθμού των αναφορών για θέματα υγρού γάλακτος στο RASFF.
Για να προσδιοριστεί εάν οι κίνδυνοι μπορούν να συσχετιστούν με αυτές τις ανωμαλίες, αναπτύχθηκε ένα μοντέλο δικτύου Bayesian που συνδυάζει όλα τα δεδομένα των δεικτών και τις εκθέσεις ασφάλειας των τροφίμων στο υγρό γάλα.
Για να υπάρξει ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης για τους κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων, οι ερευνητές ενσωμάτωσαν ολόκληρη τη διαδικασία εργασίας (δηλαδή τη συλλογή δεδομένων από δείκτες, επεξεργασία δεδομένων, ανίχνευση ανωμαλιών, μοντελοποίηση BN) σε μια ροή εργασίας KNIME για να επιτρέψουν την αυτόματη επεξεργασία και ανάλυση σε πραγματικό χρόνο. Η ροή εργασίας δημιουργεί επίσης αυτόματες προειδοποιήσεις όταν εντοπίζονται ανωμαλίες, συμπεριλαμβανομένων των σχετικών κινδύνων για την ασφάλεια των τροφίμων. Λόγω των παρατηρούμενων χρόνων καθυστέρησης μεταξύ αυτού του σήματος της ανωμαλίας και των παρατηρούμενων μολύνσεων από την ασφάλεια των τροφίμων, οι διαχειριστές κινδύνου έχουν χρόνο να εφαρμόσουν προληπτικές δράσεις.
Σε αυτή τη μελέτη, για πρώτη φορά αποδεικνύεται ότι μια ανωμαλία σε συγκεκριμένους δείκτες των παραγόντων αλλαγής, όπως η τιμή του γάλακτος, η τιμή των ζωοτροφών και η μέση μηνιαία βροχόπτωση, μπορεί να συνδεθεί στατιστικά με έναν κίνδυνο για την ασφάλεια των τροφίμων που αναφέρεται από προγράμματα παρακολούθησης πολλούς μήνες αργότερα. Επιπλέον, οι ερευνητές προέβλεψαν τον συγκεκριμένο τύπο κινδύνων που συνδέονται με τέτοιες ανωμαλίες, επιτρέποντας έτσι στα ενδιαφερόμενα μέρη να λάβουν προληπτικά μέτρα.
Για να διαβάσετε ολόκληρη την μελέτη του Πανεπιστημίου Wageningen, πατήστε εδώ
Ακολουθήστε το Cibum 
