Καταγραφή των μέτρων που εφάρμοσαν για τα τρόφιμα 9 χώρες της ΕΕ από το ειδησεογραφικό μέσο EURACTIV.
Μπορεί η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία να έχει προκαλέσει μια παγκόσμια επισιτιστική κρίση, αλλά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή φαίνεται να έχει λάβει περιορισμένα μέτρα για την αντιμετώπισή της, παρά τις προτάσεις μείωσης των συντελεστών φόρου των τροφίμων που ανακοίνωσε πέρσι το Μάρτιο.
Το ειδησεογραφικό μέσο EURACTIV εξέτασε την κατάσταση σε εννέα χώρες της ΕΕ και τα μέτρα που έχουν λάβει αυτές οι χώρες για να αντιμετωπίσουν τις αυξανόμενες τιμές των τροφίμων. Ακολουθούν τα μέτρα παρακάτω ανά χώρα.
Γαλλία
Στη Γαλλία ο πληθωρισμός μέσα σε ένα χρόνο έφτασε το 12% μόνο για τα τρόφιμα, με γενικό πληθωρισμό 5%, ενώ τα γαλακτοκομικά προϊόντα αυξήθηκαν κατά 16,9% και το κρέας κατά 14%.
Σύμφωνα με τη EURACTIV, αν και ο Εμανουέλ Μακρόν έχει πλέον θέσει ως προτεραιότητα τη μείωση του πληθωρισμού για τα γαλλικά νοικοκυριά, αλλά μέχρι τώρα έχει περιοριστεί σε ελαφρύνσεις που αφορούν στην ενέργεια και τα κουπόνια γευμάτων.
Η ιδέα της μείωσης του ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης που έχει εφαρμοστεί στην Ισπανία δεν αποτελεί μέρος της ατζέντας της Γαλλίας και αποδοκιμάζεται, μάλιστα, από πολλούς πολιτικούς που τη θεωρούν επιζήμια για τα κρατικά έσοδα.
Αντίθετα, η κυβέρνηση επεξεργάζεται ένα «αντιπληθωριστικό» καλάθι, βάσει του οποίου οι εταιρείες τροφίμων θα καλούνται να επιλέξουν 20 είδη που θα μπορούσαν να προσφέρουν σε μειωμένες τιμές, όπως γαλακτοκομικά προϊόντα, φρέσκα λαχανικά, ζυμαρικά κ.λπ.
Γερμανία
Στη Γερμανία, οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν περισσότερο από 13% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με τις τιμές των λαχανικών να αυξάνονται σχεδόν κατά 11% και των προϊόντων κρέατος κατά σχεδόν 15%, με τις αυξήσεις να επηρεάζουν ιδιαίτερα τα χαμηλότερα εισοδήματα, που μπορεί να χαλάνε ως και 20% του μισθού τους σε φαγητό.
Όπως είχαμε αναφέρει και σε προηγούμενο δημοσίευμα, μάλιστα, ο υπουργός Γεωργίας Cem Ödzemir ζήτησε να καταργηθεί ο ΦΠΑ στα φρούτα και τα λαχανικά για να ελαφρύνει τα νοικοκυριά και να τα παροτρύνει να τρώνε υγιεινά, αλλά η πρόταση αντιμετωπίστηκε αρνητικά από την αντιπολίτευση.
Η γερμανική κυβέρνηση βασίστηκε σε γενικά μέτρα στήριξης κατά του πληθωρισμού και όχι σε μέτρα ειδικά για τα τρόφιμα, όπως ένα προσωρινό κατ’ αποκοπήν επιτόκιο στα μέσα μαζικής μεταφοράς ή υψηλότερη οικονομική βοήθεια για τους φοιτητές.
Ισπανία
Οι τιμές των τροφίμων στην Ισπανία αυξήθηκαν κατά 15,7%, για τους καταναλωτές το 2022, σημειώνοντας την υψηλότερη ετήσια αύξηση στη χώρα από το 1994, σύμφωνα με το Ισπανικό Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (INE). Η μεγαλύτερη αύξηση παρατηρήθηκε στη ζάχαρη, με ποσοστό πάνω από 50%, αλλά όλες οι κατηγορίες προϊόντων διατροφής έχουν επηρεαστεί από τον πληθωρισμό.
Για να αντιμετωπίσει τις αυξήσεις, στα τέλη του 2022, η ισπανική κυβέρνηση ενέκρινε μια δέσμη μέτρων για την άμβλυνση των επιπτώσεων των οικονομικών επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία, όπως με πακέτα στήριξης για το ενεργειακό κόστος (επιταγή200 ευρώ για οικογένειες με ετήσιο εισόδημα μικρότερο από 27.000 ευρώ) και τη μείωση του ΦΠΑ για ορισμένα τρόφιμα, όπως μηδενικό φόρο σε βασικά τρόφιμα, όπως γάλα, φρούτα, λαχανικά ή ψωμί).
Οι μειώσεις αυτές του ΦΠΑ εφαρμόζονται μέχρι το τέλος Ιουνίου, αλλά η αντιπολίτευση προτείνει διαρκώς την υιοθέτηση επιπλέον μέτρων.
Ιταλία
Στην Ιταλία, η αύξηση των τιμών των βασικών αγαθών, σύμφωνα με τα πορίσματα της ISTA, έφτασε το 8,9% σε ετήσια βάση τον Σεπτέμβριο του 2022.
Αυτό οδήγησε, σύμφωνα με έκθεση της Altroconsumo που ανέλυσε τις τιμές ορισμένων βασικών τροφίμων, όπως ζυμαρικά και ελαιόλαδο σε καταγεγραμμένες αυξήσεις της τάξεως του 7% ως και 61% σε τρόφιμα.
Τι συμβαίνει λοιπόν όταν γεμίζετε ένα υποθετικό καλάθι αγορών σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν; Εάν το 2021, κάποιος θα ξόδευε κατά μέσο όρο 20,16 € για όλα αυτά τα αγαθά αθροισμένα, το 2022 θα ξόδευε 24,19 € – αύξηση περίπου 20%.
Ωστόσο, ούτε η σημερινή κυβέρνηση ούτε η προκάτοχός της έχουν λάβει στοχευμένα μέτρα για τον έλεγχο των τιμών των τροφίμων, με την επί του πααρόντος πρωθυπουργό Giorgia Meloni, να εστιάζει περισσότερο στην ελάφρυνση από τις αυξήσεις της ενέργειας με οι περισσότερες προσπάθειες αφιερώθηκαν στη μείωση της τιμής της ενέργειας, με τη διάθεση 21 δισ. ευρώ για τη στήριξη των υψηλότερων δαπανών των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων. Επιπλέον, μειώθηκε στο 5% ο ΦΠΑ στα προϊόντα βρεφικής και προσωπικής υγιεινής.
Ακόμη, 500.000 ευρώ διατίθενται για τη δημιουργία ταμείου για τη χρηματοδότηση μιας «κάρτας αγορών» που διαχειρίζονται οι δήμοι για την αγορά βασικών ειδών διατροφής. Ωστόσο, δεν έχει αναφερθεί κάτι γιατη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά αγαθά.
Αυστρία
Οι τιμές των τροφίμων στην Αυστρία αυξήθηκαν περισσότερο από 16% τον Δεκέμβριο του 2022 σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος, με τις τιμές του γάλακτος, του τυριού και των αυγών να έχουν ανέβει σχεδόν κατά 21%.
Ωστόσο, ενώ η κυβέρνηση ξεκίνησε συνολικά τρία πακέτα στήριξης από την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία, κανένα από τα μέτρα που περιείχαν δεν αφορούσε τις τιμές των τροφίμων. Αντίθετα, αφορούσαν την ενέργεια και οικονομική στήριξη σε παιδιά και ευάλωτες ομάδες.
Πολωνία
Τα τρόφιμα στην Πολωνία έγιναν πρόσφατα εξαιρετικά ακριβά. Σύμφωνα με στοιχεία της Κεντρικής Στατιστικής Υπηρεσίας της Πολωνίας (GUS), το 2022 οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν κατά 21,5% σε σύγκριση με τον Δεκέμβριο του 2021.
Στις αρχές του 2022, η πολωνική κυβέρνηση εισήγαγε τη λεγόμενη «Αντιπληθωριστική Ασπίδα», η οποία συνίσταται σε μείωση του ΦΠΑ στα πιο βασικά προϊόντα και υπηρεσίες κοινής ωφέλειας, για παράδειγμα, ηλεκτρική ενέργεια, καύσιμα και τρόφιμα, αναφέρει η EURACTIV.
Συγκεκριμένα στα τρόφιμα βασικής ανάγκης ισχύει μηδενικός ΦΠΑ ως το 2023.
Ρουμανία
Οι τιμές των τροφίμων έφθασαν σε υψηλά ρεκόρ το 2022. Όσον αφορά τις αυξήσεις των τιμών των τροφίμων, η ζάχαρη είχε τη μεγαλύτερη άνοδο, με άνοδο 62%, ενώ το λάδι και η πατάτα έφθασαν στο 40%, σύμφωνα με το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής (INS).
Ωστόσο, όλο το βάρος πέφτει στους καταναλωτές, καθώς η ρουμάνικη κυβέρνηση δεν υιοθέτησε τη συμβουλή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη μείωση του ΦΠΑ στα βασικά αγαθά, κυρίως επειδή έχουν ήδη μειωθεί ορισμένοι συντελεστές 9% και 5% –αντίστοιχα, σε μια σειρά αγαθών και υπηρεσιών, συμπεριλαμβανομένων των φαρμάκων και των τροφίμων. Παρόλα αυτά, δόθηκαν ορισμένα κουπόνια σε ευαίσθητες ομάδες.
Βουλγαρία
Το τελευταίο δίμηνο του 2022 ο πληθωρισμός στη Βουλγαρία πάγωσε στο 16,9%, με τα στοιχεία να δείχνουν ότι ο κύριος λόγος σχετίζεται με τα τρόφιμα.
Επιπλέον, σύμφωνα με την Κρατική Επιτροπή Χρηματιστηρίων και Αγορών Εμπορευμάτων, οι τιμές των τροφίμων στη Βουλγαρία αυξήθηκαν κατά 52% τα τελευταία δύο χρόνια.
Ως αντίδραση στην κλιμάκωση, στις αρχές του 2022, η Βουλγαρία εισήγαγε 0% ΦΠΑ μόνο για το ψωμί και το αλεύρι, αλλά αυτό δεν μείωσε τις τιμές τους στα παντοπωλεία. Σαν επιπλέον μέτρα στήριξης δόθηκαν ορισμένες επιδοτήσεις για την ηλεκτρική ενέργεια και το φυσικό αέριο, τα οποία χαρακτηρίστηκαν από την αντιπολίτευση ανεπαρκή.
Ελλάδα
Σύμφωνα με την τελευταία μηνιαία έκθεση της Ελληνικής Στατιστικής Υπηρεσίας για τον ρυθμό πληθωρισμού των τιμών τον Δεκέμβριο, αυξήσεις στις τιμές των τροφίμων καταγράφηκαν σε ποσοστό 15,5%. Μόνο στα γαλακτοκομικά, παρατηρήθηκε αύξηση 18,1%.
Αυτό δεν παρακίνησε την κυβέρνηση να εφαρμόσει το μηδενικό ΦΠΑ στα είδη πρώτης ανάγκης. Από την άλλη, περιορίστηκε σε μέτρα, όπως το «καλάθι του νοικοκυριού», το οποίο έχει θεωρηθεί από πολλούς ανεπαρκές και αναποτελεσματικό, ενώ αναμένεται το Φεβρουάριο να ξεκινήσει το λεγόμενο «Market Pass», το οποίο θα παρέχεται με τη μορφή επιδόματος στους καταναλωτές και αναμένεται να καλύψει το 10% των μηνιαίων εξόδων σούπερ μάρκετ κάθε νοικοκυριού.
Ακολουθήστε το Cibum 
