Oι τάρανδοι κάνουν πολλά περισσότερα από το να μεταφέρουν το έλκηθρο του Αι Βασίλη.
Νωρίς νωρίς το πρωί των Χριστουγέννων οι τάρανδοι του Αι Βασίλη ξεκινούν να σέρνουν το έλκηθρο στο πυκνό χιόνι του Βόρειου Πόλου, προκειμένου να μοιράσουν τα δώρα στα παιδιά. Αυτή είναι κυρίως η εικόνα που έχουμε για τους τάρανδους, τα ζώα του αρκτικού κύκλου που όπως φαίνεται διαθέτουν πολλές περισσότερες ικανότητες από όσες νομίζουμε.
Το 2012, για πρώτη φορά οι ερευνητές μελέτησαν το χαρακτηριστικό κόκκινο χρώμα στη μύτη των ταράνδων και διαπίστωσαν πως οφείλεται σε μια εξαιρετικά πυκνή σειρά αιμοφόρων αγγείων, που ουσιαστικά ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του σώματος σε ακραία περιβάλλοντα. Λίγα χρόνια αργότερα, η έρευνα έγινε πιο συγκεκριμένη, αφού έδειξε πως οι τάρανδοι έχουν μια φανταστική ικανότητα να ρυθμίζουν τη θερμοκρασία του αέρα που εισπνέουν πριν φτάσει στους πνεύμονές τους και το αντίστροφο. Η νέα έρευνα, που πραγματοποιήθηκε πριν λίγες μέρες αφορά τα μάτια των ταράνδων που όπως αποδεικνύεται μπορεί να έχουν εξελιχθεί έτσι ώστε να μπορούν να εντοπίσουν το φαγητό τους κατά τους σκοτεινούς και χιονισμένους χειμώνες της Αρκτικής.
Αποτυπώνοντας σε όλο της το μεγαλείο την Αρχή της χρήσης και της αχρησίας, θεμελιώδη αρχή της εξελικτικής θεωρίας, για τη οποία έγραψε ο Jean-Baptiste La Marck το 19ο αιώνα, οι τάρανδοι έχουν αναπτύξει τα όργανα που χρησιμοποιούν περισσότερο, τα οποία τους βοηθούν να προσαρμοστούν στο περιβάλλον και να τραφούν προκειμένου να επιβιώσουν.
Η εκπληκτική ρινική δομή των ταράνδων.
Ένα είδος ταράνδων, με την επιστημονική ονομασία Rangifer tarandus, εγγενές σε περιοχές της Αρκτικής στην Αλάσκα, τον Καναδά, τη Γροιλανδία, τη Ρωσία και τη Σκανδιναβία, στην πραγματικότητα έχει μύτη χρωματισμένη με μια χαρακτηριστική κόκκινη απόχρωση. Τα ζώα αυτά, αντιμετωπίζουν πολικές θερμοκρασίες κατα τη διάρκεια του χειμώνα, όπως στα βουνά της βόρειας Νορβηγίας, που οι θερμοκρασίες μερικές φορές πέφτουν στους -40 βαθμούς Κελσίου. Εκτός όμως από την παχιά τους γούνα, η επιβίωση τους εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη μύτη τους.
Ερευνητές του Νορβηγικού Πανεπιστημίου Επιστήμης και Τεχνολογίας, αφού μελέτησαν την αναπνοή των ταράνδων, ανακάλυψαν πως διαθέτουν τη μοναδική ικανότητα να αλλάζουν τη θερμοκρασία που εισπνέουν και το αντίστροφο. Για παράδειγμα εάν η θερμοκρασία του εξωτερικού αέρα είναι -40 βαθμούς Κελσίου, όταν ο αέρας φτάσει στους πνεύμονες του ταράνδου θα είναι περίπου 38 βαθμούς Κελσίου. Αυτό σημαίνει ότι η ρινική δομή του ταράνδου μπορεί να αλλάξει τη θερμοκρασία του αέρα κατά 70-80 βαθμούς σε λιγότερο από ένα δευτερόλεπτο. Αντίστοιχα κατά την εκπνοή, ο τάρανδος ψυχραίνει τη ζεστή του αναπνοή αμέσως, προκειμένου να διατηρήσει όσο το δυνατόν περισσότερη θερμότητα σώματος. Επιπλέον, οι τάρανδοι αναπνέουν ελάχιστη υγρασία όταν εκπνέουν, κάτι που είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν η μόνη πρόσβασή τους στο νερό είναι το χιόνι.
Το ισχυρό ρύγχος ταράνδου αποτελείται από χόνδρο και οστά, σαρκώδη δομή, βλεννογόνους και πολλά αιμοφόρα αγγεία. Ερευνητές στο UiT έκαναν εσωτερικές μετρήσεις της μύτης με αξονική τομογραφία. Οι εικόνες δείχνουν ότι το εσωτερικό της μύτης έχει μια ασυνήθιστη και παράξενη δομή που μοιάζει με κοχύλι, και διαθέτει εξαιρετικά μεγάλη εσωτερική επιφάνεια που παρέχει άφθονο χώρο για την ανταλλαγή θερμότητας και υδρατμών μεταξύ του αέρα και του ρινικού τοιχώματος.
Η μοναδική ιδιαιτερότητα των ματιών των ταράνδων.
Πριν λίγες μέρες, ερευνητές του Πανεπιστημίου του St. Andrews στη Σκωτία αναφέρουν ότι τα μάτια ταράνδων μπορεί να έχουν εξελιχθεί έτσι ώστε να μπορούν να εντοπίσουν το φαγητό τους, ευρήματα που εξηγούν το μακροχρόνιο επιστημονικό μυστήριο σχετικά με το γιατί οι τάρανδοι μπορούν να δουν φως στο φάσμα υπεριώδους (UV). «Η οπτική προσέγγιση του τρόπου με τον οποίο οι τάρανδοι μπορεί να βλέπουν τον κόσμο είναι κάτι που άλλες μελέτες δεν έχουν ξανακάνει», λέει ο Nathaniel Dominy, πρώτος συγγραφέας της μελέτης και καθηγητής Ανθρωπολογίας Charles Hansen στο Dartmouth, ο οποίος δημοσίευσε μια εργασία το 2015 σχετικά με το πώς η κόκκινη μύτη του Rudolph θα λειτουργούσε ως αποτελεσματικός προβολέας ομίχλης το χειμώνα.
Αρχικά, οι τάρανδοι ζουν κυρίως από βρύα ταράνδου, ή αλλιώς Cladonia rangiferina, που ουσιαστικά αποτελεί ένα είδος σύντηξης φυκών-μυκήτων γνωστό ως λειχήνα. Το C. rangiferina σχηματίζει χοντρές θαμνώδεις συστάδες που είναι αναπόσπαστο στοιχείο για την επιβίωση των ταράνδων που ακόμη και η επίσημη ονομασία του προέρχεται από τον επιστημονικό όρο για τον τάρανδο, Rangifer.
Οι ερευνητές εργάστηκαν στα βουνά Cairngorms στα Highlands της Σκωτίας, τα οποία φιλοξενούν το μοναδικό κοπάδι ταράνδων της Βρετανίας, που επανεισαχθεί από τη Σκανδιναβία μετά το κυνήγι μέχρι την εξαφάνιση τοπικά, και περισσότερα από 1.500 είδη λειχήνων.”Ένα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό των ταράνδων είναι η εξάρτησή τους από αυτόν τον τύπο λειχήνων”, λέει ο Dominy. «Είναι ασυνήθιστο για οποιοδήποτε ζώο να επιβιώνει τόσο πολύ από λειχήνες, πόσο μάλλον ένα τόσο μεγάλο θηλαστικό». Στο ανθρώπινο μάτι, ο λευκός λειχήνας είναι αόρατος στην ομίχλη ενός αρκτικού χειμώνα αλλά οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι το C. rangiferina και μερικά άλλα είδη λειχήνων απορροφούν το υπεριώδες φως. Τα φασματικά δεδομένα από τα φίλτρα λειχήνων και φωτός που βαθμονομήθηκαν για να μιμούνται την όραση των ταράνδων αποκάλυψαν ότι αυτοί οι οργανισμοί φαίνεται να αποτυπώνονται στους τάρανδους ως σκοτεινά μπαλώματα σε ένα κατά τα άλλα λευκό τοπίο, καθιστώντας ευκολότερο τον εντοπισμό τους.
“Οι τάρανδοι δεν θέλουν να σπαταλούν ενέργεια περιπλανώμενοι, αναζητώντας τροφή σε ένα κρύο, άγονο περιβάλλον. Εάν μπορούν να δουν λειχήνες από απόσταση, αυτό τους δίνει ένα μεγάλο πλεονέκτημα, επιτρέποντάς τους να διατηρούν πολύτιμες θερμίδες σε μια εποχή που η τροφή είναι σπάνια. “ Προηγούμενη έρευνα είχε δείξει ότι τα μάτια των ταράνδων αλλάζουν μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα, λέει ο Dominy.
Το tapetum, η μεμβράνη δηλαδή που ενισχύει το φως που δίνει σε πολλά ζώα “λαμπερά” μάτια, μεταβαίνει το χειμώνα από το χρυσό χρώμα που έχουν τα περισσότερα ζώα σε ένα έντονο μπλε που πιστεύεται ότι ενισχύει το χαμηλό φως του πολικού χειμώνα. Αλλά το μπλε ταπέτουμ αφήνει επίσης έως και το 60% του υπεριώδους φωτός να περάσει στους αισθητήρες χρώματος του ματιού. Αυτό σημαίνει ότι οι τάρανδοι βλέπουν τον κόσμο του χειμώνα σαν μια απόχρωση του μωβ, επιφάνειες που αντανακλούν την υπεριώδη ακτινοβολία όπως το χιόνι λάμπουν έντονα ενώ οι επιφάνειες που απορροφούν την υπεριώδη ακτινοβολία είναι σκούρες.
Δεδομένης της σημασίας των λειχήνων στη διατροφή των ταράνδων, αναφέρουν οι ερευνητές, είναι πιθανό τα μάτια του ζώου να είναι βελτιστοποιημένα για να ξεχωρίζουν αυτό το βασικό τρόφιμο την εποχή του χρόνου που θα ήταν πιο δύσκολο να βρεθεί.
https://www.sciencedaily.com/releases/2023/12/231215140234.htm
https://www.sciencedaily.com/releases/2016/12/161215081011.htm
Ακολουθήστε το Cibum 
