2 στις 3 εταιρείες δεν τήρησαν την υπόσχεση που έδωσαν για μειωμένη χρήση πλαστικού, σύμφωνα με έρευνα της Deutsche Welle
Ανεπαρκείς κρίνονται μεγάλες εταιρείες της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών ως προς τη δέσμευσή τους για τη χρήση λιγότερου πλαστικού στις συσκευασίες τους, σύμφωνα με τη Deutsche Welle (DW) και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Δημοσιογραφίας Δεδομένων.
Σύμφωνα με τον Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (OECD), 79 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων απελευθερώθηκαν στο περιβάλλον μέσω χερσαίων ή υδάτινων διαρροών, καύσης σε ανοιχτούς λάκκους ή σε χωματερές μόνο το 2019. Ως γνωστόν, το πλαστικό είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται κατά κόρον στις συσκευασίες της βιομηχανίας τροφίμων και ποτών και είναι ένα από τα πιο ανθεκτικά στη διάσπασή του. Τα πλαστικά μπουκάλια, για παράδειγμα, μπορεί να χρειαστούν έως και 450 χρόνια για να διασπαστούν. Τα κομμάτια μικροπλαστικών που θα προκύψουν μπορούν να βλάψουν τα ζώα και τους ανθρώπους, μολύνοντας τους ωκεανούς, το έδαφος ακόμα και τον αέρα που αναπνέουμε.
Στην τελευταία της έρευνα για το πλαστικό, η DW και οι συνεργάτες της εντόπισαν 98 δεσμεύσεις για τη μείωση χρήσης πλαστικών από 24 εταιρείες τροφίμων και ποτών με έδρα την Ευρώπη, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν τα τελευταία 20 χρόνια. Από αυτές, το 37% θα έπρεπε να έχει αποδώσει ήδη τα συμπεράσματά τους. Τα αποτελέσματα των δεσμεύσεων ως σήμερα είναι απογοητευτικά: Το 68% των εταιρειών είτε απέτυχε παταγωδώς είτε δε σχολίασε ποτέ το αποτέλεσμα των προσπαθειών.
Από τους στόχους που επιτεύχθηκαν, ορισμένοι αποτέλεσαν τεχνάσματα μάρκετινγκ παρά πραγματικές βελτιώσεις. Για παράδειγμα, η βελγική ζυθοποιία Anheuser-Busch InBev, η εταιρεία πίσω από μπύρες όπως η αμερικανική Budweiser, η Corona και η Beck’s είχε δεσμευτεί να «προστατεύσει 100 νησιά από τη θαλάσσια πλαστική ρύπανση μέχρι το 2020». Στην πραγματικότητα, η εταιρεία διοργάνωσε 214 εφάπαξ καθαρισμούς παραλιών σε 13 χώρες και στη συνέχεια κήρυξε τις προσπάθειες επιτυχείς έναν χρόνο νωρίτερα από το χρονοδιάγραμμα, χωρίς να αλλάξει ουσιαστικά το περιβαλλοντικό αποτύπωμα στα νησιά.
Άλλο παράδειγμα μιας μη επιτυχημένης δέσμευσης βάζει στο στόχαστρο τη Danone. Η εταιρεία είχε υποσχεθεί το 2008 ότι ως τον επόμενο χρόνο το 50% των πλαστικών που χρησιμοποιούνταν στα μπουκάλια νερού της θα ήταν κατασκευασμένο από ανακυκλωμένα υλικά. Λίγο αργότερα όμως, ο στόχος της εταιρείας για τα ανακυκλωμένα πλαστικά άλλαξε σε 20-30% ως το 2011. Το 2020, η Danone εξακολουθούσε να χρησιμοποιεί μόνο 20% ανακυκλωμένο PET στα μπουκάλια νερού της παγκοσμίως μετατοπίζοντας το στόχο της ξανά και ξανά.
Σύμφωνα με τη DW, μόλις 19 από τις 98 δεσμεύσεις που πραγματοποίησαν οι εταιρείες αναφέρονταν στη μείωση της ποσότητας πλαστικού που χρησιμοποιείται στις συσκευασίες. Δεκαέξι εταιρείες δεσμεύτηκαν επίσης να παράγουν συσκευασίες από ανακυκλώσιμα πλαστικά. Αλλά αυτό δεν εγγυάται ότι το πλαστικό που περιλαμβάνεται θα ανακυκλωθεί στην πορεία. Ανάμεσα σε αυτόν τον κυκεώνα δεδομένων και δεσμεύσεων, υπήρξαν και κάποιες εταιρείες που κατάφεραν να κρατήσουν την υπόσχεσή τους. Η ιταλική Ferrero, για παράδειγμα, άρχισε να αυξάνει την ποσότητα ανακυκλωμένου PET που χρησιμοποιείται στις συσκευασίες ήδη από το 2010.
Το πρόβλημα με τη χρήση του πλαστικού είναι κάτι που θα πρέπει να απασχολήσει τις Ευρωπαϊκές εταιρείες άμεσα, δεδομένης της νέας οδηγίας της ΕΕ, η οποία στοχεύει στο να ενσωματωθεί τουλάχιστον 25% ανακυκλωμένο πλαστικό στις φιάλες PET έως το 2025 και 30% σε όλες τις φιάλες έως το 2030. Ήδη, σύμφωνα με την οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης, είδη όπως πλαστικές σακούλες, μαχαιροπίρουνα και καλαμάκια δεν μπορούν πλέον να διανέμονται στις αγορές της ΕΕ. Η οδηγία ακολουθεί το παράδειγμα αφρικανικών χωρών όπως η Ερυθραία, η οποία απαγόρευσε τις πλαστικές σακούλες το 2005, η Ρουάντα το 2008 και το Μαρόκο το 2009.
Η εμπειρία δείχνει ότι οι εταιρείες αλλάζουν την τακτική τους μόνο όταν πιέζονται μέσω της νομοθεσίας, της δημόσιας λογοδοσίας και της καταναλωτικής ζήτησης. Μένει μόνο να δούμε το αν και πότε θα καταφέρουν να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους.