Επιστημονική μελέτη για την ευαισθητοποίηση, τη συμπεριφορά και τις προσδοκίες των καταναλωτών σε σχέση με τις πτυχές της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των συσκευασιών τροφίμων.
Η συσκευασία είναι βασικός παράγοντας όσον αφορά τη βιωσιμότητα, τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων, την αύξηση της διάρκειας ζωής και τη μείωση των απορριμμάτων, προκειμένου να προστατεύεται το περιβάλλον από την άσκοπη αύξηση της παραγωγής προϊόντων και απορριμμάτων.
Από την άποψη της περιβαλλοντικής ανάλυσης, η συσκευασία έχει έναν δικό της κύκλο ζωής που μπορεί να έχει υψηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις και πράγματι θεωρείται βασικός παράγοντας για τη βιωσιμότητα της βιομηχανίας τροφίμων. Αν και η συσκευασία μπορεί να βοηθήσει στην ελαχιστοποίηση της σπατάλης τροφίμων, είναι υπεύθυνη για αυξημένο οικολογικό αποτύπωμα καθώς καταναλώνει πολλά υλικά, απαιτεί μεταφορά και περιλαμβάνει διαχείριση στο τέλος του κύκλου ζωής τους.
Το 65% των παγκόσμιων οικιακών απορριμμάτων που παράγονται είναι υλικά συσκευασίας. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν πολλές μελέτες που προωθούν την ανάπτυξη περιβαλλοντικά βιώσιμων λύσεων συσκευασίας. Ένας από τους κύριους στόχους είναι να μειωθεί ο αντίκτυπος της συσκευασίας καταφεύγοντας σε λύσεις με υλικά βιολογικής βάσης, προκειμένου να βελτιωθεί η διαδικασία ανακύκλωσης.
Οι καταναλωτές μπορούν να διαδραματίσουν βασικό ρόλο στην προώθηση της ζήτησης για αυξημένη χρήση υλικών βιολογικής βάσης ως κατάλληλη εναλλακτική λύση στα υλικά που παράγονται από μη ανανεώσιμους πόρους. Επιπλέον, οι απαιτήσεις των καταναλωτών είναι αυτές που οδηγούν τις εταιρείες στην καινοτομία στις συσκευασίες, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν και να προβλέψουν νέες παγκόσμιες τάσεις, όπως το αυξημένο προσδόκιμο ζωής ή η διαφοροποιημένη διανομή τροφίμων.
Μελέτη Ιταλών επιστημόνων, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό foods στο ειδικό τεύχος Sensory and Consumer Sciences, διερεύνησε την ευαισθητοποίηση, τη συμπεριφορά και τις προσδοκίες των καταναλωτών σε σχέση με τις πτυχές της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας των συσκευασιών τροφίμων. Χρησιμοποιώντας μια διαδικτυακή έρευνα, συλλέχθηκαν απαντήσεις από 646 συμμετέχοντες.
Η έρευνα παρείχε μια θεωρητική συμβολή στην κατανόηση των λόγων που διέπουν το χάσμα στάσης-συμπεριφοράς που είναι χρήσιμα για την πρόβλεψη των ενεργειών των καταναλωτών και την καθοδήγησή τους προς πιο βιώσιμες περιβαλλοντικές επιλογές. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που οδηγούν τις επιλογές αγορών και τη συνακόλουθη κατανάλωση προϊόντων, ξεκινώντας από τα ατομικά και δημογραφικά χαρακτηριστικά των καταναλωτών, τις στρατηγικές μάρκετινγκ και την τιμή, μέχρι την περιβαλλοντική συνείδηση, χωρίς όμως να υποτιμώνται τα χαρακτηριστικά της συσκευασίας, του σχεδιασμού, της αισθητικής, της λειτουργικότητας και την ποσότητα του προϊόντος που μπορεί να περιέχει. Επομένως, για να ανταποκριθεί στις πολλαπλές απαιτήσεις των καταναλωτών, η συσκευασία πρέπει να καινοτομείται και να βελτιώνεται συνεχώς. Δεδομένου ότι η περιβαλλοντική γνώση είναι επίσης ένας παράγοντας που μπορεί επί του παρόντος να ωθήσει τους καταναλωτές να αυξήσουν την αγορά πράσινων προϊόντων, μπορεί να έχει σημαντική και θετική επίδραση στην οικολογική συμπεριφορά των καταναλωτών.
Ωστόσο, η έννοια της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας δεν συνδέεται πάντα με θετικές υποδηλώσεις, επηρεάζοντας αρνητικά την ικανοποίηση και την αντίληψη των καταναλωτών. Για παράδειγμα, η ιδέα της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας μπορεί να σχετίζεται με την ιδέα της μειωμένης λειτουργικότητας ή ακόμα και ποιότητας του προϊόντος και οι χρήστες δεν είναι διατεθειμένοι να συμβιβάσουν την πρακτική αποτελεσματικότητα για ηθικές αξίες όπως η περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Επομένως, η ιδέα ότι ο επανασχεδιασμός της συσκευασίας για την αύξηση της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας είναι συνώνυμος με λιγότερη λειτουργικότητα μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την πιθανότητα αγοράς. Επιπλέον, η έννοια της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας συνδέεται επίσης συχνά με την ιδέα του υψηλότερου κόστους παραγωγής, επομένως η ικανότητα να πληρώνουν περισσότερα θα μπορούσε να εμποδίσει τους ανθρώπους να κάνουν οικολογικές επιλογές.
Οι απαντήσεις των συμμετεχόντων έδειξαν πως το φύλο, η ηλικία και το επίπεδο εκπαίδευσης επηρέασαν διαφορετικά την ευαισθητοποίηση, τη συμπεριφορά και τις προσδοκίες των καταναλωτών. Τέσσερις ομάδες καταναλωτών διακρίθηκαν με βάση τη συμπεριφορά τους σε σχέση με τις συσκευασίες τροφίμων:
(1) Πιο βιώσιμος—προσανατολισμένος στον ρόλο της συσκευασίας.
(2) Πιο βιώσιμοι ελαχιστοποιητές συσκευασίας.
(3) Λιγότερο βιώσιμοι και
(4) Μέτρια βιώσιμοι.
Οι πιο βιώσιμες ομάδες αποτελούνταν κυρίως από γυναίκες, ενώ οι λιγότερο βιώσιμοι καταναλωτές ήταν κυρίως οι νεότεροι. Οι γυναίκες είναι πιο ενημερωμένες για θέματα περιβαλλοντικής βιωσιμότητας και πιο προσεκτικές στο να κάνουν περιβαλλοντικά βιώσιμες επιλογές. Οι ηλικιωμένοι ήταν λιγότερο ενημερωμένοι για την έννοια των οικολογικών συμβόλων που βρέθηκαν στις ετικέτες από τους νεότερους καταναλωτές, αλλά ήταν επίσης αυτοί που θα ήθελαν περισσότερες πληροφορίες για τις ετικέτες σχετικά με τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις και τα υλικά συσκευασίας Η νεότερη ομάδα συμμετεχόντων (18–30 ετών) θεώρησε λιγότερο σημαντικό σε σχέση με την ηλικιακή ομάδα 46–60 ετών να διαβάσει στοιχεία στις ετικέτες που υποδεικνύουν τον τύπο συσκευασίας, ενώ εξετάζει πιο συστηματικά και τις ημερομηνίες λήξης. Επίσης σύμφωνα με την έρευνα, οι καταναλωτές που συμπεριφέρονται περιβαλλοντικά βιώσιμα είναι οι πιο ενήμεροι για την περιβαλλοντική βιωσιμότητα, υποδεικνύοντας ότι υπάρχει ισχυρή σύνδεση μεταξύ γνώσης και συμπεριφοράς.
Το επίπεδο εκπαίδευσης επηρέασε την ευαισθητοποίηση των καταναλωτών για τις έννοιες της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας, τονίζοντας ότι οι καλύτεροι βαθμοί εκπαίδευσης φέρνουν καλύτερη πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση.
Όσοι είναι λιγότερο προσεκτικοί ή αδιάφοροι σχετικά με την βιώσιμη συσκευασία έχουν έλλειψη ευαισθητοποίησης, γνώσης και ενδιαφέροντος για θέματα περιβαλλοντικής αειφορίας. Επομένως η αυξημένη επίγνωση των επιπτώσεων της ανεύθυνης κατανάλωσης θα μπορούσε να πείσει τους καταναλωτές να εφαρμόσουν πράσινη και πιο περιβαλλοντικά βιώσιμη κατανάλωση.
Τα ευρήματα έδειξαν πως ειδικότερα, για την ομάδα «Λιγότερο βιώσιμη», παρατηρήθηκε χαμηλότερο ενδιαφέρον για τις πληροφορίες στις ετικέτες. Αυτό γιατί δεν κατανοούν τις ετικέτες βιωσιμότητας, καθώς τα λογότυπα και οι δηλώσεις δεν γίνονται πάντα σαφώς κατανοητά και η αξιοπιστία τους δεν είναι πάντα σαφής ή υπάρχουν αβεβαιότητες σχετικά με το ποια αρχή είναι υπεύθυνη για την πιστοποίηση. Τα παραπάνω οδηγούν σε σύγχυση, επιφυλακτικότητα και δυσπιστία από την πλευρά των καταναλωτών.
Η κατανόηση της συμπεριφοράς των καταναλωτών είναι απαραίτητη προϋπόθεση για αποτελεσματικό μάρκετινγκ. Ως εκ τούτου, οι εταιρείες θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να κάνουν υγιεινές και φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές επικοινωνώντας αυτά τα ζητήματα πιο αποτελεσματικά και αληθινά μέσω του σχεδιασμού συσκευασίας, των εικόνων συσκευασίας και των ετικετών. Η καλύτερη επικοινωνία από εταιρείες που είναι πρόθυμες να αναλάβουν την κοινωνική τους ευθύνη θα μπορούσε να ενθαρρύνει τους καταναλωτές να κάνουν πιο πράσινες και περιβαλλοντικά βιώσιμες συμπεριφορές και επιλογές. Οι ετικέτες τροφίμων είναι ένα σημαντικό όχημα πληροφόρησης για τους καταναλωτές παρέχοντας λεπτομέρειες σχετικά με τα συστατικά και τα αλλεργιογόνα, και τις επιπτώσεις στην υγεία ή το περιβάλλον, και οι σχεδιαστές ετικετών τροφίμων διαδραματίζουν βασικό ρόλο στον τρόπο με τον οποίο κοινοποιούνται αυτές οι εθελοντικές πληροφορίες.
Αυτή η πρωτότυπη ανάλυση πιθανών βιώσιμων προφίλ καταναλωτών μπορεί να βοηθήσει στην εφαρμογή στρατηγικών για την προώθηση πιο υπεύθυνης περιβαλλοντικής κατανάλωσης στην κοινωνία και να επιτρέψει την ανάπτυξη βέλτιστων πρακτικών και συστάσεων πολιτικής για νέα και αναδυόμενα τμήματα της αγοράς από την άποψη της περιβαλλοντικής βιωσιμότητας. Επομένως, τα αποτελέσματα που παρουσιάζονται εδώ θα μπορούσαν να βοηθήσουν τόσο τη μελλοντική έρευνα όσο και τις εταιρείες που δραστηριοποιούνται στη βιομηχανία τροφίμων να κατανοήσουν ποιο θα μπορούσε να είναι το καταλληλότερο μοντέλο επικοινωνίας μέσω περιβαλλοντικά βιώσιμων συσκευασιών που είναι σε θέση να δελεάσει όλο και περισσότερους καταναλωτές να κάνουν βιώσιμες επιλογές που προστατεύουν το περιβάλλον.
Για να διαβάσετε περισσότερα σημαντικά στοιχεία της έρευνας πατήστε ΕΔΩ.
Ακολουθήστε το Cibum 
