Δεν υπάρχει νομοθεσία για μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα για την περιεκτικότητα καψαϊκίνης σε τρόφιμα.
Μετά από απανωτές ανακλήσεις σε όλη την Ευρώπη, η Δανία εξέδωσε προειδοποίηση προς τους καταναλωτές για τα πολύ πικάντικα σνακ, καθώς η υψηλή περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη ταυτόχρονα μπορεί να προκαλέσει οξεία δηλητηρίαση. Στην ΕΕ έχουν αναφερθεί περιπτώσεις δηλητηρίασης σε παιδιά και εφήβους που έχουν φάει ένα μόνο πολύ ζεστό τσιπ. Στη Δανία, σύμφωνα με την Αρχή Ασφάλειας τροφίμων της χώρας, (Ruokavaristo) θεωρείται, ότι ο κίνδυνος δηλητηρίασης από καψαϊκίνη σχετίζεται με τρόφιμα με συνολική περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη 11,8 mg ή περισσότερο ανά μερίδα. Η ποσότητα της ασφαλούς πρόσληψης καψαϊκίνης δεν είναι γνωστή.
Τα συμπτώματα της δηλητηρίασης από καψαϊκίνη περιλαμβάνουν ερεθισμό των βλεννογόνων, ναυτία, αίσθημα καύσου στην περιοχή του στομάχου, έντονο κοιλιακό άλγος, έμετο και υψηλή αρτηριακή πίεση, που στη χειρότερη περίπτωση μπορεί να είναι απειλητική για τη ζωή.
Τα τελευταία χρόνια, περιπτώσεις δηλητηρίασης από καψαϊκίνη έχουν αναφερθεί στην ΕΕ σε παιδιά και νέους που έχουν φάει ένα πολύ ζεστό τσιπ. Η συνολική περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη αυτών έχει μετρηθεί σε 11,8–59,3 mg ανά τσιπ. Ένα τσιπ έχει καταναλωθεί ως μέρος μιας πρόκλησης (One chip challenge), όπου έχει διεξαχθεί ένας διαγωνισμός σχετικά με το πόσο μπορείτε να αντέξετε ένα πολύ ζεστό προϊόν. Στις ΗΠΑ, η κατανάλωση ενός τσιπ οδήγησε στο θάνατο ενός εφήβου με καρδιακή νόσο. Ο Οργανισμός Τροφίμων δεν έχει λάβει γνώση της δηλητηρίασης από καψαϊκίνη στη Φινλανδία.
Υπάρχει υποκειμενική ευαισθησία στις βλαβερές επιδράσεις της καψαϊκίνης και άλλων ενώσεων καψαϊκίνης. Είναι γνωστό ότι τα μικρά παιδιά είναι πολύ ευαίσθητα στην καψαϊκίνη αλλά δεν υπάρχουν μελέτες σχετικά με το εάν υπάρχουν διαφορές στην ευαισθησία μεταξύ ενηλίκων και μεγαλύτερων παιδιών/εφήβων.
Η ποσότητα της καψαϊκίνης στα τρόφιμα δεν είναι περιορισμένη
Η νομοθεσία για τα τρόφιμα δεν ορίζει τη μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα για την περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη. Η Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) δεν έχει διεξαγάγει εκτίμηση κινδύνου για τη συνολική ποσότητα καψαϊκίνης. Στα κράτη μέλη της ΕΕ, ο γερμανικός οργανισμός αξιολόγησης κινδύνου Bundesinstitut für Risikobewertung (BfR) έχει αξιολογήσει τον κίνδυνο για την υγεία που προκαλείται από το τσίλι ή τα προϊόντα τσίλι το 2011 και το Τεχνικό Πανεπιστήμιο της Δανίας (DTU) το 2024. Η εκτίμηση κινδύνου της Δανικής DTU έχει επίσης λάβει υπόψη τις περιπτώσεις δηλητηρίασης από καψαϊκίνη των τελευταίων ετών. Το BfR ενημέρωσε επίσης την αξιολόγηση κινδύνου τον Ιούνιο του 2024. Σύμφωνα με την αξιολόγηση, ακόμη και οι συγκεντρώσεις καψαϊκίνης 0,5-1 mg μπορεί να προκαλέσουν ήπιες παρενέργειες για τα πιο ευαίσθητα άτομα και πιο σοβαρές παρενέργειες αναμένονται με συγκεντρώσεις 170 mg. Ωστόσο, λόγω έλλειψης ερευνητικών δεδομένων, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί η ακριβής οριακή τιμή στην οποία μπορεί να εμφανιστούν δυσμενείς επιπτώσεις.
Τα τρόφιμα που διατίθενται στην αγορά πρέπει να είναι ασφαλή
Οι υπεύθυνοι της βιομηχανίας τροφίμων που διαθέτουν στην αγορά πολύ καυτερά τρόφιμα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα είναι επίσης ασφαλή όσον αφορά την περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη. Σύμφωνα με τον γενικό κανονισμό 178/2002 της ΕΕ για τα τρόφιμα, τα τρόφιμα που δεν είναι ασφαλή δεν πρέπει να διατίθενται στην αγορά.
Η Υπηρεσία Τροφίμων της Δανίας προτρέπει τις δημοτικές αρχές ελέγχου τροφίμων, στο πλαίσιο της εποπτείας των χειριστών, να δώσουν προσοχή στα τρόφιμα που διατίθενται στο εμπόριο ως πολύ καυτά και να απαιτήσουν από τον χειριστή να μάθει τη συνολική περιεκτικότητά τους σε καψαϊκίνη.
Στην Ελλάδα, ο ΕΦΕΤ ανακάλεσε πατατάκια λόγω υψηλών επιπέδων της νευροτοξίνης, καψαϊκίνη, που μπορεί να έχει συνέπειες για την υγεία, με συμπτώματα όπως ναυτία, έμετο, υψηλή αρτηριακή πίεση, κάψιμο στα μάτια και ερεθισμό στους βλεννογόνους.
Στη Δανία, ένα προϊόν noodle αποσύρθηκε από την αγορά τον Ιούνιο, η συνολική περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη της σάλτσας τσίλι που περιείχε ξεπέρασε τα 11,8 mg (προϊόν Samyang Buldak “3 x” Spicy & Hot Chicken, συνολική ποσότητα καψαϊκίνης 19,1 mg). Οι αρχές της Δανίας έθεσαν ένα όριο 11,8 mg για τη συνολική ποσότητα καψαϊκίνης, επειδή αυτή η περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη είχε προηγουμένως προκαλέσει οξεία δηλητηρίαση σε παιδιά και εφήβους που είχαν φάει ζεστά πατατάκια με γεύση τσίλι.
Σε άλλες χώρες της Ε.Ε το προϊόν είναι στην αγορά και επίσης στη Φινλανδία το προϊόν κυκλοφόρησε ξανά προς πώληση στις 29 Ιουλίου 2024 από την προσωρινή απαγόρευση. Η βάση για την εξαίρεση είναι ότι δεν υπάρχει μέγιστη επιτρεπόμενη ποσότητα καψαϊκίνης στη νομοθεσία για τα τρόφιμα. Ούτε η Υπηρεσία Τροφίμων έχει ενημερωθεί για δηλητηριάσεις από καψαϊκίνη από τη Φινλανδία ή άλλες χώρες της ΕΕ όπου πωλείται το προϊόν.
Ο Οργανισμός Τροφίμων συνιστά τα προϊόντα με υψηλή ολική περιεκτικότητα σε καψαϊκίνη να επισημαίνονται με τις κατάλληλες προειδοποιήσεις.
Περισσότερες πληροφορίες για την καψαϊκίνη
Η καυτή γεύση των πιπεριών τσίλι, δηλαδή ορισμένων ποικιλιών Capsicum annuum L. (πάπρικα) και Capsicum frutescens L. (πιπέρι καγιέν) οφείλεται σε ενώσεις καψαϊκίνης. Οι ενώσεις καψαϊκίνης περιλαμβάνουν την καψαϊκίνη, τη διϋδροκαψαϊκίνη και τη νορϋδροκαψαϊκίνη. Η καψαϊκίνη αποτελεί την πλειοψηφία, περίπου τα δύο τρίτα, της συνολικής συγκέντρωσης των οξέων καψαϊκίνης.
Αναλυτικά, η περιεκτικότητα του τσίλι και των προϊόντων που περιέχουν τσίλι προσδιορίζεται από τη συνολική συγκέντρωση της καψαϊκίνης, της ολικής καψαϊκίνης (το άθροισμα της καψαϊκίνης, της διυδροκαψαϊκίνης και της νορϋδροκαψαϊκίνης). Η «ισχύς τσίλι» των προϊόντων τσίλι μπορεί επίσης να υποδειχθεί στη λεγόμενη κλίμακα Scoville, η οποία χρησιμοποιεί μονάδες θερμότητας Scoville (SHU). Ο συντελεστής μετατροπής είναι 1 mg ολικής καψαϊκίνης/kg = 16,1 Scoville = 16,1 SHU.