Editorial
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!!!
To 2021 για τον κλάδο των τροφίμων στην Ελλάδα και διεθνώς, ήταν μια χρονιά άκρως ενδιαφέρουσα. Που κάθε ημέρα της μας φώναζε πως το μέλλον στα τρόφιμα, όχι μόνο δεν αργεί αλλά είναι εδώ! Η τεχνολογία τροφίμων την χρονιά που φεύγει, μας έδωσε διεθνώς πολλές ειδήσεις σχετικά με έξυπνες συσκευασίες, με βιώσιμες παραγωγές, νέες και εναλλακτικές πηγές πρωτεϊνών και πολλές άλλες καινοτομίες που ανοίγουν νέους δρόμους στον κλάδο. Η ασφάλεια τροφίμων κλονίστηκε στην Ευρώπη με τις επιμόλυνσης οξειδίου του αιθυλενίου. Έφερε επίσης και νέους νόμους για την ελληνική βιομηχανία τροφίμων η οποία ακόμα δυσκολεύεται να προσαρμοστεί αλλά…. το παλεύει δυνατά. Δεν μπορούμε να μην αναφέρουμε επίσης ότι τον Μάρτιο του 2021 γεννήθηκε το cibum το ελληνικό site των food experts, με μία δυναμική και πολύ φιλόδοξη ομάδα που κάθε μέρα ενημερώνει με δεκάδες θέματα τους αναγνώστες του για όλα όσα συμβαίνουν στον κλάδο των τροφίμων στην Ελλάδα και το εξωτερικό άμεσα έγκυρα, υπεύθυνα χωρίς προκαταλήψεις, αγκυλώσεις και περιορισμούς… γι’ αυτό και βρήκε άμεση ανταπόκριση από τον κλάδο και σήμερα αυτή ακριβώς τη στιγμή, 8:00 το πρωί της 1/1/2022 μετράει 195.000 ενεργούς χρήστες!
Το 2022 περιμένουμε οι ελληνικές επιχειρήσεις τροφίμων αλλά και όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη που σχετίζονται με το τρόφιμο να είναι πιο εξωστρεφείς, να επενδύσουν στην πιο βιώσιμη παραγωγή (η οποία και σηματοδοτεί το μέλλον) και να επενδύσουν στην ισχυροποίηση της ταυτότητας των ελληνικών τροφίμων.
ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΣΗΜΑΔΕΨΑΝ ΤΟ 2021 ΣΤΟ ΚΛΑΔΟ ΤΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ
Μέτρα COVID-19 και επίδραση στις τροφιμογενείς λοιμώξεις
Κάποιες έρευνες έχουν ολοκληρωθεί και ακόμη περισσότερες είναι σε εξέλιξη για την ανάλυση του αντίκτυπου της πανδημίας στην αναφορά τροφογενών ασθενειών στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αυτό επισημάνθηκε πλήρως από σχετική έκθεση της Ευρωπαϊκής Αρχής για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA) και του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC). H μείωση των τροφογενών λοιμώξεων στην διάρκεια της πανδημίας υπολογίζεται στο 47%.
Το οξείδιο του αιθυλενίου έγινε …star
Ο αριθμός των ανακλήσεων και αποσύρσεων λόγω αιθυλενοξειδίου στα προϊόντα πρέπει πλέον να αριθμεί δεκάδες χιλιάδες. Το Βέλγιο σήμανε για πρώτη φορά συναγερμό τον Σεπτέμβριο του 2020 σχετικά με το σουσάμι από την Ινδία. Αργότερα βρέθηκε σε πρόσθετα συμπεριλαμβανομένου του κόμμεος χαρουπιού (E410). Η χρήση οξειδίου του αιθυλενίου για την απολύμανση τροφίμων δεν επιτρέπεται στην Ευρώπη. Χρησιμοποιείται ως στοιχείο για να αντιμετωπιστεί η σαλμονέλα, ενώ σε κάποιες χώρες εφαρμόζεται επίσης για την απολύμανση αποθηκών και εμπορευματοκιβωτίων μεταφοράς. Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ήδη αυστηροποιήσει τους κανόνες και θα προχωρήσει ακόμη περισσότερο από τον Ιανουάριο του 2022 για να συμπεριλάβει ελέγχους οξειδίου του αιθυλενίου για εισαγωγές ξανθάνης και κόμμεος γκουάρ, μπαχαρικών και ορισμένων άλλων προϊόντων.
Τροφικές δηλητηριάσεις χωρίς σύνορα
Τα τελευταία τρία τρίμηνα του 2021, τα περιστατικά που καταγράφονται από το Διεθνές Δίκτυο Αρχών για την Ασφάλεια των Τροφίμων (INFOSAN) έχουν αυξηθεί. Παράδειγμα η υπόθεση με δηλητηριάσεις από Salmonella braenderup σε πολλές χώρες της ΕΕ, στο ΗΒ, στις ΗΠΑ και τον Καναδά που επηρέασε περισσότερους από 350 ανθρώπους με εστία, πεπόνια Galia από την Ονδούρα. Ένα άλλο παράδειγμα είναι το ξέσπασμα τροφοδηλητηριάσεων από διαφορετικούς τύπους Salmonella που συνδέονται με ταχίνι και χαλβά από τη Συρία (S. mbandaka, S. havana και S. orion) σε Ευρώπη, ΗΠΑ και Καναδά.
Η έξοδος του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ
Το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πλέον κράτος μέλος της ΕΕ, και η αλυσίδα τροφίμων εκεί, έχει επηρεαστεί, με καυτά ζητήματα να έχουν προκύψει και να ζητούν λύση όπως το νέο εθνικό νομικό πλαίσιο ασφάλειας τροφίμων, οι διασυνοριακοί έλεγχοι, η έλλειψη εργαζομένων διαφόρων ειδικοτήτων και η απώλεια πρόσβασης σε συστήματα των κρατών μελών της ΕΕ όπως το Σύστημα Ταχείας Προειδοποίησης για Τρόφιμα και Ζωοτροφές (RASFF). Για τις επιχειρήσεις τροφίμων εκτός HΒ το επίκεντρο των προβλημάτων από το Brexit είναι η καθυστέρηση των ελέγχων στα σύνορα του ΗΒ για τα τρόφιμα από την ΕΕ. Οι έλεγχοι σε ορισμένες εισαγωγές από την ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων των ψαριών, αναβλήθηκαν για τον Νοέμβριο του 2022 ενώ έχουν αναβληθεί άλλες τρεις φορές. Η ΕΕ πραγματοποιεί ελέγχους σε παρόμοια είδη που εξάγονταν από τη Μεγάλη Βρετανία ξεκινώντας τον Ιανουάριο του 2021.
Επικαιροποιημένο σύστημα επιτήρησης της ΕΕ (EU surveillance system)
Μια νέα διαδικτυακή πύλη που ξεκίνησε για τις ευρωπαϊκές αρχές δημόσιας υγείας έχει σχεδιαστεί για να συλλέγει, να αναλύει, να μοιράζεται και να συζητά δεδομένα ασθενειών για ανίχνευση απειλών, παρακολούθηση, αξιολόγηση κινδύνου και αντιμετώπιση επιδημιών. Η ευρωπαϊκή πύλη επιτήρησης μολυσματικών ασθενειών (EpiPulse) άρχισε να λειτουργεί από τον Ιούνιο του 2021 και ενσωματώνει πολλά συστήματα επιτήρησης όπως το Ευρωπαϊκό Σύστημα Επιτήρησης (TESSy) και τις πέντε πλατφόρμες Epidemic Intelligence Information System (EPIS) και είναι προσβάσιμο σε διαπιστευμένους εμπειρογνώμονες. Έως τον Ιούνιο του 2022, η κοινή αυτή ευρωπαϊκή βάση δεδομένων αναμένεται να είναι λειτουργική μεταξύ της βάσης δεδομένων αλληλουχίας γονιδιώματος ολόκληρης της EFSA με απομονώσεις από τρόφιμα και των ECDC με κλινικά απομονωμένα στελέχη από ανθρώπους.
Καλώς τα δεχτήκαμε. Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Β προκαλεί τροφογενή νόσο.
Το Χονγκ Κονγκ ανέφερε στην διεθνή κοινότητα ένα ξέσπασμα νόσου στρεπτόκοκκου της ομάδας Β (Group B Streptococcus- GBS) που σχετίζεται με την κατανάλωση ψαριών. Η νόσος GBS δεν ήταν γνωστό ότι είναι τροφογενής πριν από αυτό το περιστατικό. Περιπτώσεις GBS έχουν επίσης καταγραφεί στην Κίνα, τη Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος, την Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ, σύμφωνα με τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) των Ηνωμένων Εθνών.
Βρώσιμα έντομα
Τα κίτρινα σκουλήκια του αλεύρου, οι μεταναστευτικές ακρίδες και οι οικιακοί γρύλοι μπαίνουν στον κατάλογο των νέων τροφίμων της Ευρώπης. Νέα τροφή είναι οτιδήποτε δεν καταναλώνονταν στην ΕΕ σε σημαντικό βαθμό πριν από τον Μάιο του 1997. Υπάρχουν στην σειρά και άλλες αιτήσεις για έντομα, οι οποίες αξιολογούνται από την Ευρωπαϊκή Αρχή για την Ασφάλεια των Τροφίμων (EFSA). Αυτή η αυξανόμενη λίστα φέρνει πολλά ερωτήματα για την αλυσίδα εφοδιασμού των βρώσιμων εντόμων, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας. Οι κίνδυνοι μπορεί να είναι βιολογικοί, χημικοί αλλά και κίνδυνοι αλλεργικών αντιδράσεων.
Διαχείριση αλλεργιογόνων
Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/382 προστίθεται στον γνωστό μας 852/2004 η εξής παράγραφος για την διαχείριση αλλεργιογόνων συστατικών:
‘’Ο εξοπλισμός, τα μεταφορικά μέσα και/ή οι περιέκτες που χρησιμοποιούνται για τη συγκομιδή, τη μεταφορά ή την αποθήκευση μίας από τις ουσίες ή ενός από τα προϊόντα που προκαλούν αλλεργίες ή δυσανεξίες, που αναφέρονται στο παράρτημα II του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 1169/2011, δεν χρησιμοποιούνται για τη συγκομιδή, τη μεταφορά ή την αποθήκευση τροφίμων που δεν περιέχουν την εν λόγω ουσία ή προϊόν, εκτός εάν ο εξοπλισμός, τα μεταφορικά μέσα και/ή οι περιέκτες έχουν καθαριστεί και ελεγχθεί τουλάχιστον για την απουσία ορατών υπολειμμάτων της εν λόγω ουσίας ή προϊόντος.’’
Νοοτροπία ασφάλειας τροφίμων
Με τον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/382 εισάγεται ο όρος νοοτροπία ασφάλειας τροφίμων στην νομοθεσία ως υποχρέωση των επιχειρήσεων τροφίμων. Από τον Μάρτιο του 2021 οι υπεύθυνοι επιχειρήσεων τροφίμων οφείλουν να συγκεντρώνουν, διατηρούν και παρέχουν αποδεικτικά στοιχεία για την κατάλληλη νοοτροπία ασφάλειας των τροφίμων, εκπληρώνοντας τις ακόλουθες απαιτήσεις: α) δέσμευση της διεύθυνσης και όλων των εργαζομένων για την ασφαλή παραγωγή και διανομή τροφίμων· β) ανάληψη ηγετικού ρόλου στην παραγωγή ασφαλών τροφίμων και συμμετοχή όλων των εργαζομένων σε πρακτικές για την ασφάλεια των τροφίμων· γ) ευαισθητοποίηση σχετικά με τους κινδύνους για την ασφάλεια των τροφίμων και τη σημασία της ασφάλειας και της υγιεινής των τροφίμων από όλους τους εργαζομένους στην επιχείρηση· δ) ανοικτή και σαφή επικοινωνία μεταξύ όλων των εργαζομένων στην επιχείρηση, στο πλαίσιο μιας δραστηριότητας και μεταξύ διαδοχικών δραστηριοτήτων, συμπεριλαμβανομένης της κοινοποίησης αποκλίσεων και προσδοκιών· ε) διαθεσιμότητα επαρκών πόρων για τον ασφαλή και υγιεινό χειρισμό των τροφίμων.
Ο Νόμος για τη Μείωση Σπατάλης Τροφίμων – Food Waste
Στις 23/7/2021 δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως ο Νόμος 4819/2021 – ΦΕΚ 129/Α/23-7-2021 «Ολοκληρωμένο πλαίσιο για τη διαχείριση των αποβλήτων». Πρόκειται για μία σημαντική θεσμική μεταρρύθμιση που ενσωματώνει τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες 2018/851 και 2018/852 και ενοποιεί τις διατάξεις για την ορθή διαχείριση των αποβλήτων μ’ εκείνες της ανακύκλωσης και της κυκλικής οικονομίας. Μέσω του νομοσχεδίου θεσπίζονται προληπτικά μέτρα για τη μείωση της σπατάλης τροφίμων, αλλά και για την ενθάρρυνση της χρήσης αδιάθετων τροφίμων κατάλληλων για ανθρώπινη κατανάλωση με την παροχή κινήτρων για τη δωρεά τους. Ο στόχος μείωσης αποβλήτων τροφίμων θεσπίζεται κατά 30% το 2030, σε σχέση με το 2022. Προς την επίτευξη του στόχου αυτού, αρκετές επιχειρήσεις, όπως μονάδες επεξεργασίας και μεταποίησης τροφίμων, υπεραγορές τροφίμων, ξενοδοχεία, μεγάλα εστιατόρια, επιχειρήσεις εστίασης κλπ, υποχρεούνται να τηρούν την ιεράρχηση των αποβλήτων, κατά σειρά προτεραιότητας:
α) πρόληψη,
β) προετοιμασία για επαναχρησιμοποίηση,
γ) ανακύκλωση,
δ) άλλου είδους ανάκτηση, όπως ανάκτηση ενέργειας, και
ε) διάθεση.
Επιπλέον, δημιουργείται μία βάση δεδομένων για την καταγραφή των αποβλήτων τροφίμων, ενισχύοντας έτσι την ψηφιοποίηση των δεδομένων αποβλήτων στη χώρα. Οι υπόχρεες επιχειρήσεις θα καταχωρούν σε ετήσια βάση, από την 1/1/2022 σε ειδική θέση στο Ηλεκτρονικό Μητρώο Αποβλήτων (ΗΜΑ), τα απόβλητα τροφίμων τους, αλλά εκκρεμεί η θέσπιση εθνικών οδηγών με την κατάλληλη μεθοδολογία για τον υπολογισμό αυτών, κατ’ εξουσιοδότηση της Απόφασης (ΕΕ) 2019/1597.
Διοξείδιο του τιτανίου
Η EFSA δημοσιοποίησε την αξιολόγηση ασφάλειας για το πρόσθετο τροφίμων διοξείδιο του τιτανίου (E 171), μετά από αίτημα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Μάρτιο του 2020. Η EFSA γνωμοδοτεί για αυστηρούς περιορισμούς στην χρήση του διοξειδίου του τιτανίου Ε171 στα προϊόντα διατροφής. Τα κράτη μέλη δέχονται την εισήγηση της EFSA και το 2022 αναμένεται να ισχύσουν νέα αυστηρά όρια ή και απαγόρευση χρήσης.
Εισφορά για πλαστικά μιας χρήσης
Ποτήρια, περιέκτες (μπολ) και τα αντίστοιχα καπάκια μιας χρήσης που είναι εξ ολοκλήρου ή περιέχουν πλαστικό, θα επιβαρύνουν τον καταναλωτή από 1.1.2022 με τέλος 0,04 λεπτά του ευρώ ανά τεμάχιο. Οι ελπίδες των καταστηματαρχών για παράταση 1 έτος της εφαρμογής του μέτρου επιβολής περιβαλλοντικού τέλους στον καταναλωτή για την χρήση πλαστικών μιας χρήσης, όπως έγινε σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αποδείχθηκαν φρούδες. Μέσα Δεκέμβρη δημοσιοποιήθηκε η απόφαση Α.1251/13.12.2021 του Διοικητή της ΑΑΔΕ, που δημοσιεύτηκε στο ΦΕΚ Β’5982/20.12.2021, με την οποία καθορίζεται ο τύπος και το περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης της εισφοράς προστασίας του περιβάλλοντος για τα πλαστικά προϊόντα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του ν. 4736/2020 (Α΄ 200), καθώς και της διαδικασίας επιβολής, είσπραξης και απόδοσης αυτής.
Νοθεία ΦΕΤΑΣ
Το 2021 είναι για την φέτα χρονιά με υψηλές εξαγωγές και μεγάλη … δημοσιότητα. Εξετάστηκαν και εξετάζονται ακόμη περιπτώσεις μη τήρησης των απαιτήσεων ΠΟΠ, νοθείας με αγελαδινό, ελληνοποιήσεις γάλακτος από Βουλγαρία, κλπ. Αφαιρέθηκαν άδειες ΠΟΠ, ξαναδόθηκαν άδειες, έγιναν ανακλήσεις των ανακλήσεων, το θέμα κατέληξε αρκετές φορές στα δικαστήρια και… προχωράμε.
Nutriscore
Διαβούλευση, συζήτηση και πολλές αντιδράσεις το 2021 για Nuriscore σε πολλές χώρες της ΕΕ. Η Ελλάδα επιδιώκει την εναρμόνιση των συστημάτων διατροφικής επισήμανσης των τροφίμων στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας (Front of Pack Nutrition Labelling, FOPNL) σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το σύστημα πρέπει να βοηθά τον καταναλωτή να κατανοήσει τις πληροφορίες σχετικά με τη θρεπτική σύσταση των τροφίμων, δηλαδή να είναι περιγραφικό, να μην χρησιμοποιεί χρωματική κατηγοριοποίηση των τροφίμων, ούτε να αξιολογεί το τρόφιμο στο σύνολό του. Επίσης τα τρόφιμα που ανήκουν στις ακόλουθες κατηγορίες: Προϊόντων Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ), Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης, Προϊόντα Ονομασίας Προέλευσης (ΠΓΕ), Εγγυημένων Παραδοσιακών Ιδιότυπων Προϊόντων (ΕΠΙΠ) καθώς και τα προϊόντα ενός συστατικού, όπως το ελαιόλαδο και το μέλι, θα πρέπει να εξαιρούνται από την εφαρμογή του συστήματος.
ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ ΣΕ ΟΛΟΥΣ- ΕΥΤΥΧΙΣΜΕΝΟ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟ ΤΟ 2022
cibum.gr
Ακολουθήστε το Cibum 
